Liberalismo & Neutralidá. Alerta cun los "Barbudos"!

Hervé Hasquin, historiador & acadèmicu, incamienta que “l Stau nun decide 'la maneira de vestise & de practicar una religïon' dientro la mesma communidà política”. & Intruga cun humor: "Alerta los homes! Que passaba si la nuœva Inquisiçon attacare los Barbudos?"

De magar la Antiguidà, la utilizaçon de vestimenta tien sido diana de commentarios & prohibiçones de toda mena. La roupa, l alfhàmere, strema a la persona. El catàlogo. Identifica-la freqüentemente cun una comuña religïosa. Ou ta política. Fhœnte de curiosidà. Da quando de discriminaçon. Ta mesmamente de verdadeira aversion. Quanto si mas na nuœssa èpocha, n Occidente. U, non obstante, vîu-se bilta'l spíritu de tolerancia & la lhibertà d'expression.

El dreithu a dizir qualquiera cousa? D'expressa' la propria fe? Quanto si mas cun læs apparienciæs? Un oreu frescu vieno de læs Provinciæs Unidæs (wœy Holanda) & d'Anglia n acabando l sieglo XVII. Honra pal angles John Locke & la suæ Carta sobre la Tolerancia (1689). Sitiu pa læs crehenciæs dissidentes. Sí q'ansí dreithu d'intervençon d'auctoridahes civiles & políticæs - & non de poderes religïosos - por preserva' la paz pùblica. Pouco spuœis, l hugenote exiliau n Holanda, Pierre Bayle, afhundou na qüestion. Affirmou explicitamente la lhibertà de conciencia, tanto cumo l principio de la lhibertà d'expression de convicçon de sou. In sin restricçones. Pa los atheos, & pa los cathòlicos, suspeithos de querer baltia' los règïmes políticos condemnahos por Roma.

El Pensar liberal acabou dar un blrincu tremendu. El famosu Tratau sobre la Tolerancia de Voltaire (1763) mal ye a penæs una adaptaçon de l textu de Bayle. El compelle intrare (oblrigalos a intrar), motor de læs conversiones fhorçadæs na tradiçon cathòlica, cinca definitivamente solapau. Parallelamente, la eclosion de los principios de la lhibertà política n un mercau abiertu, dà al liberalismo la consistencia suæ. El sou Wœñar anda por tanto intimamente vinculau a la qüestion religïosa & a la de l pluralismo. Pensar na coexistencia torna-se una necessidà. La neutralidà ye por tanto inherente al liberalismo.

De magar el sieglo XIX, nin dizir fhai falta que la neutralidà scholar implica que la educaçon nun ha favorecer dala confession religïosa. Dala concepçon philosòphica n stablecemientos pùblicos.

Sí q'ansí la qüestion ye spetosa. Que ye lo que fhai falta intender por neutralidà religïosa? Ha hi que s'alcordar que l'actual artículu 9º de la Convençon Europea de los Dreithos Humanos stipula n sin ambiguidà l dreithu a manifesta' la religïon. Vamus ve'l exemplo frances, tan imponderau polos círculos seculares belgas.

La lhey francesa de 1905 considera-se la base l secularismo. Inclusive si l tèrminu nun sta hi. Implica la lhibertà de conciencia & cultu / adoraçon. Auctoriza a poner roupa particular, tamien la expression de convicçones anti-religïosæs per acio de caricaturæs, por poner un casu. Scaheicîu-se que los mas anticlericales d'ente los promotores de la lhey pretendíæn prohibir nel spacio pùblico, sí q'ansí sin victoria, la sotana & l caramielhu! D'outra maneira, la exhibiçon de sýmbolos religïosos prohibe-se n actividahes & funccionarios de servicios pùblicos.

La philòsopho Monique Canto-Sperber, exdirectora de la ècole Normale Supèrieure, directora d'investigaçon de l CNRS (Centre Raymond Aron) & miembro associada de la Royal Academy of Belgium, incamienta-lo de fhorma excelente: el Stau nun se pronuncia "sobre como vestise & practicar una religïon dientro d'una mesma communidà política”. (1)

Una constataçon fascinante. De puœis de très dècadæs, el debate concentrou-se principalmente n roupa feminino. Cumo la philòsopho precisa: "particularmente quando cubre l cuœrpu & non quando lu discubre"! Ansí, el "casu l burkini" spañou n Francia l 2016. Prefeitos zelosos prohiben la suæ utilizaçon pelæs sableiræs ou baños pùblicos. El Conseyu de Stau ponrà hi aina bœn orde. Resumiendo, el Stau nun tien por que salir de la suæ neutralidà. Impressionar nun ye una razon de prohibiçon. Un recordatorio. Lhœw de muîthos anhos de duldes, los bañadores mínimos - el bikini andaba d'aquelha inda proscriptu per Bèlgïca, Francia, Italia, al final de los anhos 40 & sería-lo n Alemania ta los anhos 70! - nun se consideraríæn ya mas un attentau contra la bœna moral. Nun ye paradoxal nun se ser a "supporta' " læs vestimentæs màximæs? Fhai falta sacar d'elho q'una muyer nun ye a ser lhibre ma d'una maneira que convenga a la idea de lhibertà de l momento?

Alerta, homes! Que passaba si la nuœva Inquisiçon attacare los Barbudos? Todos nun son Hermanos musulmanes, salafistas, imanes... Como stremalos? La lhargor? La color? La spessor? Los rizos? Prudencia & Sfhoutu de rigor... Que tracamundio! Viva la lhibertà!

Hervè Hasquin

(1) Los dous sous lhibros postreiros: La fin des libertès ou comment refonder le libèralisme (Paris, 2019) et Sauver la libertè d'expression (Paris, 2021). (El final de læs lhibertahes ou como arrefunda'l liberalismo & Salva' la lhibertà d'expression).

Fhœnte

La xhente anda canso de la qüestion identitaria

Audio

Spiritualidá

"La xhente anda canso de la qüestion identitaria"

FANNY DECLERCQ

Gabriel Ringlet scribîu extensivamente de la mœrte & de l accompañamiento a l final de la vida. N esti lhibru, indagora aborda la sabedoría de l nacemiento & de la infancia. Mathieu Golinvaux

Nel sou últimu lhibru, «Va où ton cœur te mène» (Ve-te unde l tou coraçon te lheve), Gabriel Ringlet arreconstitui la historia l propheta Elías, la de la conversion d'un fundamentalista “inversu”.

[archiveorg ceciesttoncorpsj0000ring width=560 height=384 frameborder=0 webkitallowfullscreen=true mozallowfullscreen=true]

CALTENEMIENTO

Gabriel Ringlet cuœnta-nos in Va où ton cœur te mène la historia l propheta Elias, que spœis massacrar brutalmente non-crehientes, conduz-se a una arreversion total. Pœla storia de la conversion d'un fundamentalista, appella a una renovaçon prophética, na sociedá & na eglresia. Theólogo, padre cathólicu, scriptor, Gabriel Ringlet tien extensivamente scripto de la muœrte & de l accompañamiento a l final de la vida.

N esti lhibru, hagora aborda la sabedoría l nacemiento & de la infancia, la d'Elías, el sou afhiyau, el gatilhu de la storia Va où ton cœur te mène afhala-se a l rapaz pa contar un doblre valumbu: prophéticu, pœr acio de la revelaçon de Dîous "n un soplru tenue" mas que d'un Dîous de poder, sí q'ansí tamien pœr acio de textos poéticos, na figura l camin de l propheta.

La storia de l gran Elías ye l arreconversion d'un fundamentalista. Ye un character abondo modernu que fhai echo a mũîthæs actualidahes...

Elías ye una figura clave, specialmente nel mundo xhudío & muçulmano. Correspondíæ-se exactamente cul mîou propriu camin. Siempre quixhi fhalar d'un Dîous per melguero, per discreto, que nun ye ma un soplru. Afigurai-vos-lo: discobrir que l mas grande de los prophetas de la Biblia ye un increhible Taliban! Podríæmus tener puœsto cumo subtítulu: “la conversion de l Taliban”. Elías quier un Dîous vingativo. Apuñala fríamente 450 personæs, sperando recibi' la medalha d'ouro de la carnecería. Ye una alteraçon completa. De puœis de tener scalau l monte, finalmente diou media vuœlta & tornou a ser nada ma l testimonio d'un Dîous per francible. Fhixzo-se-mi essa storia extremamente moderna.

De la de l episodio d'Elías u massacra, vós fhalahes de la tentaçon d'imponer una “pallabra de lhoucura”, por referencia a l poeta Jean Grosjean que qüestiona: “Ye tan grave nun tene'l mesmu Dîous? Ou de nun tener un? "

El mîou professor de dogmática, na formaçon theológïca, dizíæ-nos: “Sfhoutai-vos de la religïon”, magar star tyamahos a insiñala! You nunca scaheicí. Quando se miræn læs noticiæs, esto ye todo lo que vemus, religïones que semæn la lherça, & nun me refiero mal a penæs a l Islam, preciso. Existen fundamentos pœr todo ayures. Paul Ricoeur, el mîou philósopho de referencia, tien esta reflexion formidable: quanto mas nos habita una pallabra fhuœrte, mas débile tenemus que la ofrecer. Ye increhiblemente actual! Ye por esso que mi presta tanto Elías, ye l opuœsto de læs conversiones clássicæs. Mũîthos convertidos discubren la religïon cumo una marabiya. & Intos, cun elhos, ya nun se puœde fhaer dala crítica. Sí q'ansí habríæ se' lo contrario, & ye esso lo que fadia na storia de Elías. Nun ye pouca cousa creher cun un pouco de fe, querer cun un pouco d'amor. Lo que me dá problemas, ye la hintsente. &, de mano, la hintsente de la fe ye l impatsu. Ye polo que da quando la religïon se derrumba. La xhente fhai grandes proclamaçones de sperança, non a penæs fundamentalistas, queriendo l tiempu todo una fé proclamadora. La xhente, de fheitho, cansa de la qüestion de la identidá, quando todos somus plurales & todos tenemus múltiples identidahes. Non obstante vamus assumir un pouco de l nuœssu pluralismo personal!

Historicamente, esta ye la primer vegada q'un propheta altera l prophetismo...

El propheta ye daquien per contemporaneo, concreto, lo ménos mystico possible. Tien los pies na tierra, sí q'ansí mira l futuro. Lo que ye per impressionante de la vision bíblica l propheta ye que ye de todo ménos heroicu. De mano nun quier dir, nun ye de dala maneira l primeiru la classe, a la cabeça n virtude. Ye xhente per simple & quotidiano que de repente trestoca l mundo. Avulta-mi haber bien de paraxismos prophéticos anónymos quando l Corona & læs hintsentes na Vallonia, solidaridahes que perturbarun aquelhos que læs vivierun. Existen prophetas ente nós outros. La prophecía nun ye specialmente religïosa, ye válida pa toda la sociedá, que seyamus crehientes ou no.

Andahes pediendo una renovaçon prophética na sociedá, incluyendo la eglresia?

Tien una gran falta de prophecía n un diálogo cun los non crehientes. Veo trés caminos u l Christianismo podríæ tener un porvenir si tuvier bravura. Dende l puntu vista éthicu, suœño cul Papa convidando representantes de todælæs corrientes, mas ou ménos distantes de l Christianismo, a l Vaticano por ascuîthalos. Un papa q'ouse dizir que tien falta de la convicçon de l outro pol amor d'elabora' la suæ propria seríæ prophético. Outru gran paraxismu seríæ dizir: "Valîu d'affirmar dogmaticamente que s'ha creher esto" & pedir a los theólogos que scargatiæn sin limites. Pa miæ idea, una instituçon q'ouse qüestiona' los sous proprios fundamentos seríæ respeitada. &, claro, el tercer gran proyectu, ando trabayando mũîtho n elhi, ye que la celebraçon se ponga a l servicio de todos.

Vós fhaehes tamien mũîtha referencia a l tacto: la primer vez q'abraçæstis a Elías, & la falta d'aquelhos que nun conhœceræn un postrer abraçu inantea morrer, cumo vîmos na pandemia.

Esta ye realmente una qüestion decisiva pante min, quanto si mas na liturgïa, & avulta-mi star elha parcialmente vinculada a l prophetismo. Ye d'esso de lo que mas nos fhai falta wœy: que daquien nos sofhite nos sous braços affectuosos, primeiro & prioritariamente a l intamu & final de la vida. Ye por esso que polo que pante min existe realmente una relaçon ente lhibru que cuœnta la historia l propheta Elías & l pequenhu Elías, que nun existe a títulu de pretextu, sí q'ansí tamien vien pa conta' la historia da nuœvo. Ye fundamental atopanos a l nenhu q'anda n nós outros. & Paheç-mi magnífica esta inversion, u ye l rapazin el q'arrevela a l padrin el nenhu que fhoi. Tengo fheitho d' 8 a 10 km a l díæ pœr toda la pandemia, cul bierçu, & ye absolutamente litteral cumo un nenhu se marabiya cun todo. Sta nel momento. Todælæs spiritualidahes coinciden in que star nel momento ye la santidá. Elhi ye l maistru los novatos & you tengo todo por apprehender.

Fhœnte

 

Como læs visiones de los bilhonarios de la technologïa dan fhorma a l nuœssu mundo

Audio 

Nel sieglo XX, læs visiones de los polìticos de la naturaleza humana amoldaræn læs sociedahes. Sì q’ansì hagora, los creadores de nuœvæs technologïæs imburriæn mas & mas el cambio social. La vision de la naturaleza humana de sou, ye a day fhorma a l sieglo XXI. Hemus saber que ven los technòlogos nel coraçon de la humanidà.
L economista Thomas Sowell propunxo duæs visiones de la naturaleza humana. La vision utòpica ve la xhente cumo naturalmente bœno. El mundo corrompe-nos, cun todo la xhente sabio ye a perfeccionanos.
La vision catastròphica ve-nos inherentemente cumo defectuosos. La nuœssa gafez ye l egoìsmo. Nun podemus infhoutanos cun poder sobre outros. Nun existen soluçones perfeitæs, mal a penæs contrapartidæs imperfeitæs.

La sciencia sofhita la vision catastròphica. La historia tamien. læs revoluçones francesa, russa & tsina fhuerun visiones utòpicæs. Pavimentarun los sous caminos a l paraìsu cun 50 milhones de muœrtos.
Los paîs fundadores de los USA tuvierun la vision catastròphica. Crearun torgæs & contrapesos pol amor d’acouta’ los peyores impulsos de los responsables polìticos.

Visiones de technòlogos

Ente tanto, quando los americanos fundarun læs redes sociales, la vision catastròphica scaheicîu-se. Infhoutabæn-se nos fundadores fhaziendo malabarismos ente l sou interes propriu & l interes pùblicu a l concibir estæs redes & obtener immensos bancos de datos.
Infhoutabæn-se n q’usuarios, impresæs & paìses nun abusarìæn de l nuœvu Poder de la rede social. La xhente nun tuvo limitaçon. Esto lhevou a l abusu & a la manipulaçon.
Tardìamente, læs redes sociales adotarun visiones catastròphicæs. Facebook hagora reconhoç que la regulamentaçon ye necessaria por obtene’ lo meyor de los medios sociales.
El bilhonariu technòlogo Elon Musk interessa-se por visiones catastròphicæs & utòpicæs. Piensa ser “de fheitho per-bono lo mas de la xhente”. Sì q’ansì elhi sofhita a l mercau, non a l control gubernamental, quier concurrencia a fin de caltenenos honestos, & ve l mal na persona.
La vision catastròphica de Musk imburria-nos a Marte, casu que l egoìsmo miope sfhaiga la tierra. Pœr outra parte, la suæ vision utòpica assume q’a la xhente de Marte podrìæ-se-y infhouta’ la democracia directa, a la que los paîs fundadores d’Amèrica y tenìen lherça. La vision utòpica de sou tamien assume que nos dar fherramientæs por pensar meyor cincielhamente nun fhairà spoxiga’l nuœssu machiavelismo.

Bill Gates tira pelo catastròphico & trata de crear un mundo meyor dientro læs limitaçones de la humanidà. Gates reconhoç el nuœssu interes personal & sofhita recompensæs basadæs nel mercau & ansì adiudanos a comportanos meyor. Por ende, piensa que l “capitalismo creativo” ye a vincula’l interes propriu a la nuœssa ardencia inherente por adiudar a los outros, beneficiando a todos.

Peter Thiel considera l còdigu de la naturaleza humana. Heisenberg Media/Flickr, CC BY-SA
Una vision catastròphica stremada anda nos scriptos de Peter Thiel. A esti investidor bilhonariu n technologïa influenciarun-lu los filòsofos Leo Strauss & Carl Schmitt. Intrambos pensabæn que l mal, na fhorma d’un impulsu por dominar, ye parte de la nuœssa naturaleza.
Thiel disestima la “vision illuminista de la bondà natural de la humanidà”. Contrariamente, cita elhi cun aprobaçon la vision de que los humanos son “potencialmente malignos ou polo mènos seres pelligrosos”.

Læs conseqüenciæs de ve’l mal

El philòsopho aleman Friedrich Nietzsche advertîu q’aquelhos que lhuîthæn contra monstros han dir cun precauçon pa nun se tornar monstros elhos mesmos. Staba ciertu.
Xhente que piensa nel mal, tien mas probabilidà de demonizar, deshumanizar & castigar a los malfheithores. Son mas propensos a sofhita’ la violencia tras & tres la trasgression d’outra xhente. Piensæn que la violencia redemptora ye a erradica’l mal & salva’l mundo. Los americanos que cren nel mal son mas propensos a sofhita’ la tortura, matar terroristas & possession d’armæs nucleares de los USA.
Los technòlogos que ven el mal corren el pelligro de crear soluçones coercitivæs. Aquelhos que cren nel mal tienen mènos probabilidà de pensar profundamente n por que la xhente actùa d’essa maneira. Tamien tienen mènos probabilidà de ver como læs situaçones influenciæn læs acçones de la xhente.
Dous anhos tres el 9/11, Peter Thiel fundou Palantir. Esta impresa crea programas q’analizæn grandes grupos de datos, sofhitando impresæs que combaten el fraude & adiudæn a l gubierno de los USA a combati’l crime.
Thiel ye un libertariu que sofhita a los republicanos. Cun esso & cun todo, promovîu a un neomarxista que sofhita a los demòcratas, Alex Karp, de CEO de Palantir. Pœr tras de læs diferenciæs de sou, ha hi una fe compartida na pelligrosidà inherente de los humanos. La thesis de doutorau de Karp argumentaræ que tenemus un impulsu agressivu fundamental ta la muœrte & la destrucçon.

Tal cumo creyer nel mal s’associa a l sofhitu a la agression preventiva, Palantir nun spera simplemente a que la xhente cometa crimes. Patentou un “systema de prevision de pelligro de delitos” que prediz los delitos & compruœba l systema de predicçon policial. Elho alhevantou preocupaçones.
La vision catastròphica de Karp reconhoç que Palantir tien falta de restricçones. Emphatiza que la xhudicatura ha collocar “torgæs & contrapesos na implementaçon” de la technologïa de Palantir. Diz que la utilizaçon de los programas de Palantir habrìæ “decidise pola sociedà n un debate abiertu”, & non polos tèchnicos de Silicon Valley.
Cun todo, Thiel cita lo que l philòsopho Leo Strauss incamienta, de q’Amèrica parcialmente debe la suæ grandeza “a sviase occasionalmente” de los principios de lhibertà & xhusticia. Strauss incamentou p’asconder talæs sviaçones so un velo.
Thiel apresenta l argumento de Strauss de que mal a penæs “la cordinaçon secreta de los servicios d’intelligëncia l mundo” ye a sofhitar una paz internacional giada polos USA. Esto evoca a l Coronel Jessop na pellìcula “A Few Good Men”, que sentîu que habrìæ de tratar cun verdahes pelligrosæs na scuridà.

Podemus lhidiar cun la verdà?

Ve’l mal tres el 9/11 lhevou technòlogos & gubiernos a sobrepassase cun la monitorizaçon. Esso inclui gasta’l systema secretu anteriormente de computador XKEYSCORE, gastau pola Comision de Segurança Nacional de los USA p’apañar datos de la xhente pœr Internet, que se vinculæn a Palantir. El puœblo americano arrefhugou essi infoque & los processos democràticos aumentarun la supervision & limitarun la monitorizaçon.

De cara a la garma

Visiones catastròphicæs apresentæn pelligros. La lhibertà ye a ser innecessaria & coercitivamente limitada. læs raìzes externæs de la violencia, cumo excasez & exclusion, pueden ignorase. D’outra maneira, si la technologïa crea crecemiento econòmico, resolverà mũîthæs causæs externæs de conflictu.
Læs visiones utòpicæs ignoræn los pelligros internos. La technologïa que solo camuda l mundo ye insuficiente pa salvanos de l nuœssu egoìsmo &, cumo argumento n un lhibru pròximu, de l nuœssu despeithu.
La technologïa ha camuda’l mundo trabayando dientro de læs restriçones de naturaleza humana. Crucialmente, cumo Karp oserva, læs instituçones democràticæs, non los technòlogos, han, n ùltimu anàlisis, decidi’ la fhorma de la sociedà. Los resultahos de la technologïa han se’ los aportes de la democracia.
Elho ye a implicar que reconhoçamus verdahes duræs sobre la nuœssa naturaleza. Intos, & si la sociedà nun quexhier confrontalos? Los que nun son a lhidiar cun la verdà fhaen a los outros temer fhalar.
Los technòlogos straussianos, que cren sì q’ansì, sin ousar fhalar, verdahes pelligroses, puœden sentise oblrigahos a defende’ la sociedà na scuridà antidemocràtica. Extralimitæn-se, non obstante alientæn-los aquelhos que ven haber mas mal na fhala que na suæ supression.
Los griegos antiguos tenìæn un nome pa daquien cun la ousadìa de dizir verdahes que podrìæn mangalos in pelligro — el parresista. Non ostante l parresista tenìæ falta d’un ascuîtha que prometier nun arreacionar cun rabia. Esti contractu parresiàsticu permitîu dizi’ la verdà de fhorma pelligrosa.
Vamus sfharrapar esti contractu. Tenemus que lu renovar. Armahos cun la verdà, los griegos sentierun que podìæn mirar por sì mesmos, & polos outros. Armahos cun intrambæs verdà & technologïa podemus approximanos a l complrimiento d’essa promessa.

Septiembre 11, 2020 2.26pm BST
Auctor
Simon McCarthy-Jones
Professor Associau n psychologïa clìnica & Neuropsychologïa, Trinity College Dublin
Declaraçon informativa
Simon McCarthy-Jones recibe financiaçon de la Fundaçon de la Investigaçon de l Cerebro & Comportamiento, cun sè nos USA.

Fhønte

Adîous al liberalismo: como l hyperindividualismo moderno lheva a l hyperstatismo

Por tolera' la xhente emancipaho mal a penæs a los de la suæ propria classe, axhunta-se n minorìæs que compiten ente sigo. El stau trata de regular -- & politiza la vida quotidiana de toda la xhente. Nun ha hi salida pœr hagora.

Alexander Grau

La sociedà moderna anda dividiendo-se n facetæs siempre nuœvæs -- cada una d'elhæs, ente tanto, quier vese reflectada n sin distorsion. (Exposiçon nel sur de London, 2016).

Audio

La xhente moderno quier ser individuo. Lo que se reservaræn delhos d'aristòcratas & civiles ricos nos sieglos anteriores, una vida autodeterminada, autònoma, excèntrica, ye hagora un phenòmeno de massa. Tres poucæs dècadæs, la urbanizaçon & la bayura massiva pulverizarun ambientes sociales centenarios & læs normæs, vezos & rituales de sou, da quando strictos, abrierun-y a quien se lo podìæ permittir un nivel de vida t'aquelha impossible d'afigurase.

Sì q'ansì læs opportunidahes d'emancipaçon tamien produzen presion por emancipaçon. Intos cada qüestion relativa a l stylu de vida, cada plan de vida ha d'arrepensase rigorosamente. La conseqüencia ye lo que l sociòlogo Ulrich Beck tyamarìæ theologïzaçon postreligïosa quotidiana: "læs decisiones de l stylu de vida 'divinizarun-se'. Qüestiones que sumieræn cun Dîous andæn hagora biltando nuœvamente nel muxicu la vida."

Nun ha hi ya mas decisiones triviales. Torna-se todo importante & assume una significaçon. Cada acçon na vida tien hagora un valor symbòlicu. Cada compra, cada cambio trabayu, cada (xhente) compañeiro sexual torna-se compromisso d'un determinau plan de vida. L ego tornou-se l sou propriu dîous salvador.

La paradoxa de la discriminaçon

Sì q'ansì los dîouses reaccionæn sensiblemente a la crìtica. Cada reprehension, cada reprobaçon ye-yos heresìa. Los dîouses quieren que los adoren. Applica-se esto a los dîouses de los tiempos archaicos, magar que tamien a los mũîthos milhones de dîousinos modernos: l individualista emancipaho de l nuœssu presente quier lheva' la vida de sou de maneira radicalmente autònoma, & la suæ vision ye la ùnica que val. Ansì que por favor: la sociedà tien q'applaudir, ou meyor a inda, adorar.

Puœis na lògïca de l ego auto-realizau, los applausos que nun se dan son una degradaçon. La xhente de la bayura moderna, por ende, nun quier solo que se lo tolere, tamien que se lo reconhoça, magar que læs conseqüenciæs idiosyncràsicæs de la suæ auto-realizacion stean indagora distantes.

El Like-Button torna-se un sýmbolu d'una sociedà u la persona nun se contenta cun vivir una vida autònoma, tamien quier applausos pol sou stylu de vida. A quien niege essi applausu, culparà-se-y de la peyor offensa concebible n una sociedà d'auto-realizaçon: discriminaçon.

Esta ye la razon por que la discriminaçon anda hagora no cimeiro de la scala de los peccahos sociales. La conseqüencia ye la paradoxa de la discriminaçon: la persona moderna quier que la vean cumo l outro, casu contrariu nun serìæ singular; sì q'ansì a quien realmente lo aborde d'una fhorma differente de la deseada culpa-se-y de discriminaçon.

La invençon de la minorìa

Non obstante la xhente de la modernidà emancipatoria nun quier solo los applausos de læs massæs. Cumo un dîousin de l auto-redempçon, requier una càmara d'echo u los sous proprios ideales s'honren n un conceyu de xhente afin. Forma-se un corru social u los miembros son dîouses & cleru n union personal: la minorìa. Eiquì nun se celebren solo los proprios ideales de vida cumo un cultu, eleva-se tamien pœr riba læs massæs cumo communidà de la xhente iniciaho. & Cun èxitu. Puœis n una sociedà u todos quieren ser differentes, la pertenencia a una minorìa torna-se pruœba de l authènticu you: you sou una minorìa, por tanto sou.

Por conseqüencia, la minorìa ameyorarà tamien moralmente. Cumo productu l individualismo moderno, la minorìa tamien assume la suæ consciencia de superioridà moral. Næs minorìæs & subculturæs axhuntæn-se los inaptos & inconformistas & por tanto los pioneiros d'un stylu de vida que tamien ye superior d'un puntu vista èthicu.

Cumo parte d'una minorìa, la persona nun s'emancipa solo de la sociedà mayoritaria, tamien apaña la offensiva moral. Hagora, n abordando læs suæs preoccupaçones – los dreithos de læs minorìæs – los deseos per personales innoblecen-la.

La omnipresencia l discursu de læs minorìæs nos puœblros occidentales nada tien que ver cun la preoccupaçon pol dreithu de protecçon de læs minorìæs. Mas bien, trata-se d'eleva' la necessidà d'autoaffirmaçon de la persona n geta de significaçon & finalidà a l nivel de læs revindicaçones morales &, a l cabu, legales.

Pœr sieglos, læs minorìæs anduvierun consideradæs moralmente inferiores por andar sviadæs de la norma, & la Illustraçon insistîu correctamente que dal xhuizio quantitativo produz un xhuizio moral. Cun todo, so læs condiçones de l auto-realizaçon moderna, la Illustraçon torna-se tamien l oppuœsto a sigo: la minorìa anda tornando-se hagora un valor positivu, precisamente por ser minorìa.

El lhabor de l stau

Esta conversion d'un tèrminu statìsticu n un moral tamien val a fin de re-interpreta' la subrepresentaçon quantitativa de la discriminaçon & derivar d'elha revindicaçones morales & legales. El Stau tien una posiçon fundamental eiquì.

Fhoi esti ta final de l sieglo XX garante de los dreithos fundamentales liberales communes, transformou-se lhœw na sociedà de læs minorìæs tribalizadæs tornando-se l administrador de la protecçon de læs minorìæs & interesses parciales. Implementæn-se estos pol Stau pœlos dreithos civiles communes: prescribe quotæs, intervien nel dreithu propriedà ou nel dreithu voto & trata de regula'l idioma.

Esso explica como l scientista polìticu americanu Patrick J. Deneen emphatiza "por que los stahos liberales de wœy -- n Amèrica ou n Europa -- se tornarun mas direccionistas & individualistas simultaneamente". Emancipaçon & individualismo produzen "un cyclu auto-refhorçante u la persona cada vez mas disarraigada fortaleç el Stau que la creara".

Exacerba-se essa tendencia pol fheithu de que n una sociedà tribalizada læs minorìæs mas stremadæs s'axhuntæn competiendo por recursos materiales & ideales. Elho acaba inevitablemente n conflictos ente identidahes minoritariæs contradictoriæs.

Por dar un casu proeminente: læs ideæs d'emancipaçon feminista cumplren cun los modelos a segir de los migrantes. Systemas de valores discrepantes da fheitho colliden. Que se tien que pensar, intos, d'una muçulmana emancipada n Occidente? Ha hi que la felicitar por alhiberase de læs structuræs paternalistas? Ou somete-se elha a ideæs eurocèntricæs & capitalistas d'autodeterminaçon? Ye un sýmbolu de cultura misògïna ou autoaffirmaçon contra l imperialismo cultural occidental?

Una vez q'estæs situaçones competitivæs ente los medios minoritarios nun se son a resolver sin devaluar una minorìa & polo tanto contradiziendo la lògïca de los discursos minoritarios, el Stau & læs instituçones supranacionales tienen, n ùltimu anàlysis, el lhabor de disactiva' los conflictos ente minorìæs rivales. Fhai-se cargando a la mayorìa la causa de los conflictos ente læs minorìæs. Stableç-se ansì una narrativa d'agressor-vìctima que non solo allivia la competiçon ente minorìæs, tamien læs fortaleç normativamente & devalùa indagora mas la mayorìa.

Ansì l pensamiento de l autodeterminaçon individual torna-se no oppuœsto de sou. In cuœnta d'alhibera'l phenòmeno statìsticu de la minorìa de læs associaçones normativæs nel spìritu de la illustraçon, la sociedà individualista d'auto-realizaçon fhai-lo spoxigar moralmente.

El sou paraxismu auctoritariu arrefhuœrça-lu l fheithu de nun actuar de parte de l simple Poder, actùa cumo guardian de la moralidà minoritaria superior.

Al liberalismo afhuœgæn-lu los sous proprios ideales.

Alexander Grau ye doutor in philosophìa & auctor independiente. Lo que publicou mas recientemente ye "Pessimismo cultural. Una sùpplica" (2018) & "Hypermoral. El nuœvu deseo d'indignaçon" (2017).

Fhønte

 

Acceleracionismo... & Decrecemiento?

Los extraños compañeiros de cama de la ezquierda

Por Aaron Vansintjan

degrowth.info

Ha mas d'un anhu, vivìæ you n Barcelona, u tuvi la suœrte d'observar un movemiento social — que se cibaba n gran parte de coperativæs, occupas, outros spacios autònomos — ganha' læs elecçones a conceyo. Passei l anhu involucrau cun un collectivu que studia & defende ‘decrecemiento" — la idea d'haber nòs de reduzi' la producçon & l consumu por tener una sociedà mas equitativa, & por tanto, habrìæmus dismantela'l ideario de "spoxige econòmicu a qualquier precio". Cumo puœde figurase passæn mũîtho de l sou tiempu procurando fhazer conceitos erroneos nidios: "non, nun andamus contra que los àrboles creçan." "Sì, presta-nos tamien que los nenhos creçan. Sì, tamien nos prestæn cousæs guapæs cumo assistencia mèdica".

Sì q'ansì vivo n London de magar l anhu passau. Ende, l ideario activista paheç que lu caltriaræn los "acceleracionistas" — q'argumentæn haber d'imburriar a l capitalismo & a læs suæs tèchnicæs alhen de læs propriæs lhendes, pol amor de crear un nuœvu futuro postcapitalista.

L acceleracionismo ye quasj cumo si queriendo scapar d'un fhuracu nigru, la tripulaçon d'una nave decidier se'l meyor cursu d'acçon torcer & deixase tragar dientro — "Ey, debe haber daquè prestoso na outra parte!" Passau un anhu d'experienciæs londinenses per cìrculos activistas, hagora comprehendo meyor d'onde ye que vien: dècadæs de retayos gubernamentales, strapalhadura de syndicatos, total financializaçon de la City, & falta d'accessu a recursos d'organizaçon communitaria significa sta' los activistas systematicamente n modu crisis — exhaustos, dexebrahos & siempres a la defensiva.

Essos dous mundos atoparæn-se n una triste tarde de sàbado de l hibierno anterior, n un actu tyamau “Future Society Forum”. Spuœis d'una introducçon breve por Nick Srnicek — un importante acceleracionista — incamentarun-yos a activistas de London & alfoz pa debattir como dirìæ ser una utopìa d'ezquierda.

La sala xebrou-se ente differentes "themas": trabayu, assistencia mèdica, ambiente, recursos, educaçon, &c. Primeiro, incamentarun-mos mangar notæs adhesivæs cun ideæs pante "futuros" specìficos de cada thema. (Comicamente, daquien mangaræ "renta bàsica" n todolos themas indenantea mesmo d'intama'l actu — una tentativa de missiva subliminal?) Lhœw incamentou-se-nos pa dividinos por corros por discutir cada thema.

Dada la miæ formaçon, decidì poder contribuyir mas pa l thema "ambiente" — magar stuvier you vivamente interessau n axhuntame a los outros. Tres un alderique de quinze minutos, tyigou la hora d'arretornar cada corru a l collectivu mayor.

Nun ye de surprehender que l corru ambientalista previer una sociedà decentralizada, u los recursos s'administrarìæn por biozona — una economìa participativa, de baxa tèchnica & baxu consumu, u todos habrìæn de cultivar & acuriosar & u la urbe s'integrarìæ perfectamente a lo rural. Stou ciertu q'ascuîthei risinæs a l pronuncia' la nuœssa utopìa n voz alta.

El corru "trabayu", d'ayures, prevìæ un porvenir cun màchinæs fhaziendo-lo todo por nòs — requiriendo grandes factorìæs, u todu l trabayu (d'habelu) arrecompensarìæ-se de la mesma maneira, u nun habrìæ quien tuvier de fhazer aquelho que nun quier". U systemas de computadoræs d'alta tèchnica controlarìæn la economìa. N outræs pallabræs, "communismo de luxo automatizaho da fheitho".

Fhalar de l siesgu de selecçon.

Una parte de min speraba mas q'una risadina, ente tanto. Sì q'ansì l retu directu nunca aportou. Los acceleracionistas invidiabæn los ambientalistas pola suæ utopìa comedora de bàrabos, ente que pensabæn nos proprios technofetitsistas. Yera mal a penæs un armisticio preparando-se pa una batalha mayor nel camin, ou habìæ da veræs mènos animosidà de lo q'a min se m'afiguraba?

Por intender meyor d'onde venìæn, decidì verificar de lo q'essos acceleracionistas andabæn fhalando. Garrei una copia electrònica d' Inventing the Future: Postcapitalism and a World Without Work & mirei l #Accelerate manifesto — intrambos scriptos por Alex Williams & Nick Srnicek.

N acabando mira' los trabayos de los principales acceleracionistas (de magar aquelha, deprehendì que Williams & Srnicek hagora se distanciæn de l tèrminu, pol amor de nun los tracamundiar cun læs derivaçones a mandreitha l movemiento), cato cun migo que l decrecemiento & la suæ marca d'acceleracionismo tienen da veræs mas que ver ente sigo de lo que you pensaræ de mano — tanto n tèrminos pràcticos (polìticæs & tàcticæs) quanto næs posturæs d'ideario n extenso. & Tienen mũîtho p'apprehender mutuamente.

Lo que vien ye un pouco d'un informe: una tsarra ente intrambos. Habrà de crìtica, non obstante tamien un pouco de pollinizaçon cruzada. La miæ discussion tuœrce a l rodiu d'un par themas: la importancia de l Pensar utòpicu, technologïa, economìa & tàctica polìtica.

Si ha hi uniformidà, tamien ha hi differenciæs. Como ye possible que, considerando tantos acuœrdos, tengan tamien una structura d'opposiçon pante l problema n qüestion? A tìtulu de conclusion, incamiento ser fundamental la noçon de "velocidà" — & læs suæs visiones discordantes — pante cada postura.

Pensar utòpico

Cumo David Graeber rescamplou n outru enxayu de bœn tastu, wœy los movemientos sociales andæn passando per una specie de "fatiga de la desperaçon": nun se contentando ya solo cun la mera commiseraçon por aquelho de los arretayos nos servicios sociales, tien habido un Renacer de l pensamiento positivo & futurista.

De fheitho avulta ser un principio clave d'union ente acceleracionismo & decrecemiento la promoçon d'ideæs utòpicæs. Esso podrìæ ser una surprehesa pante aquelhos nun afheithos a la litteratura sobre decrecemiento — ha pouco, un lhibru inteiru dedicaræ-se a truña' la hypòthesis por antimoderna & cumo una fhorma d' "ambientalismo d'austeridà". Cun todo, el fheithu ye que los pensadores de l decrecemiento pensarun mũîtho n como dir aculhà de la fhuga primitivista de lo moderno & n como visualizar un futuro baxo n carbono, democràtico & xhusto. Magar læs connotaçones negativæs que son a biltar d'una pallabra cumo "decrecemiento", houbo mũîthæs propuœstæs positivæs & prospectivæs dientro l movemiento. Los conceitos claves eiquì abarcæn "ardencia" — ye dizir, l èmphasis sobre nun s'haber de forçar una transiçon xhusta, habiendo elha venir de la gana polìtica de l propriu puœblro; "commun"— u la riqueza s'administra collectivamente & non privadamente; el sofhitu a polìticæs innovadores, cumo renta bàsica & màxima, tamien reforma tributaria ambiental; la ressurreiçon de la revindicaçon de l "dreithu a ser vagu"; l adopçon d' "hypòtheses" inspirando-se n "yatopìæs"— da veræs experimentos de medios de subsistencia existententes q'ãpuntæn a differentes futuros possibles.

Lo mesmo val pante los acceleracionistas. De fheitho, el puntu partida l lhibru de Srnicek & Williams ye la desidia de mũîtho de l activismo d'ezquierda de læs postreiræs dècadæs polæs utopìæs phantasiosæs & creativæs que characterizaræn los puxos de la ezquierda de l a hieri. De fheitho, l activismo progressista, pante elhos, limitou-se ampliamente a lo que tyamæn "polìtica popular" — un ideario activista de pequenhu algame, que se concentra n acçones immediatæs & temporales, non n organizaçon de mayor duraçon, na tentativa de crear referenciæs "micromundos" perfeitos mas que n obtener un cambio amplio de l systema. Argumentæn ser elho symptomàtico de l momento polìtico mas extenso, u un consensu annula qualquiera capacidà de pensar in polìticæs & mundos alternativos. & Ansì proponæn una vision de l porvenir moderna & consciente de læs tendenciæs econòmicæs corrientes. Cumo l movemiento de decrecemiento, proponen que l ideario dominante protrabayu tenga que se dismantelar, sì q'ansì, a differencia de l decrecemiento, apañæn-lo n outra direcçon: proponer un mundo u læs personæs nun tengan falta de capitular so l trabayu monòtonu, podiendo geta' los proprios interesses deixando a læs màchinæs fhazer todu l trabayu -- n outræs pallabræs, "communismo de luxo totalmente automatizaho".

Lo q'axhunta a intrambos ye una tàctica antisupremacìa que stableç configuraçones & èthicæs alternativæs, que reta a l momento neoliberal insistiendo n q'outros mundos son possibles, & de fheitho, deseables. Pante los studiosos de l decrecemiento, cumo Demaria et al., decrecemiento nun ye un conceitu dexebrau, ye un "quadru" interpretativu q'axhunta una constelaçon de tèrminos & movemientos. Pante los acceleracionistas, parte de la tàctica ye promover una nuœva collecçon de demandæs "universales" que permittan nuœvos retos polìticos. Arriendæs d'elho, piden una "ecologïa de læs organizaçones" committès d'expertos, ONG's, collectivos, cabildreos, syndicatos, que seyan a fhilar xhuntos una nuœva supremacìa. Pante intrambos, ye necessario mina' los idearios existentes, d'una parte, proporcionando refutaçones fhuœrtes, & d'outra, stabliciendo outros nuœvos (por exemplo: postrabayu, colhacìo). La conseqüencia son duæs propuœstæs fhuœrtæs de futuros alternativos que nun tienen lherça de soñar grande.

Pluralismo econòmico, monismo polìtico?

Quarenta anhos spuœis de que l padrin neoconservador Irving Kristol siñalare a la nuœva ezquierda por "negase a pensar econòmico" nel sou conhocidu discursu na sociedà Mont Pelerin, ye interessante q'essæs duæs structuræs wœñantes tornen centra' la economìa nos anàlyses sous. De fheitho, intrambæs structuræs proponen polìticæs econòmicæs surprehendentemente ermanæs. Comparten demandæs talæs cumo la renta bàsica universal, reducçon d'horæs de trabayu & democratizaçon de la tèchnologïa. Impero, diffieren n outræs demandæs: Williams & Srnicek emphatizæn el potencial de l automatizaçon lhidiando cun la inequidà & concentrando-se nel papel de los adelantros tèchnicos n intrambos promoçon de la precariedà ou alhiberaçon de la sociedà. Cumo parte d'esso, tsarræn lhargo de la importancia de la innovaçon & de los subsidios conduzidos pol Stau scontra investigaçon & xorrecemiento, & de como esso tien falta de recuperase pola ezquierda. De contrapartida, studiosos de l decrecemiento, cumo Giorgos Kallis & Samuel Alexander propunxierun una plataforma de polìticæs mas diversificada, variando de renta mìnima & màxima, reducçon d'horæs & tiempu trabayu & partiçon de l tiempu, reforma bancaria & financieira, organizaçon & presupuœstaçon participativos, reforma tributaria ambiental, sofhitu financieiru & xhurìdicu a la economìa solidaria, reduziendo la publicidà & aboliendo la utilizaçon de l PIB cumo indicador de progressu. Essæs mal son a penæs unæs poucæs de læs mũîthæs polìticæs propuœstæs polos defensores de l decrecemiento — ente tanto, el puntu ye que los decrecentistas tienden a sofhitar una amplia plataforma de polìticæs in cuœnta d'una collecçon de "victoriæs fàciles" tàcticæs q'alteren el systema.

Per puntos varios dientro l sou lhibru, Srnicek & Williams exhortæn a la ezquierda a implicase na theorìa economìca outra vegada mas. Argumentæn que, magar la economìa convencional tenga falta reta-se, fherramientæs cumo simulaçon, econometrìa & statìstica seran cruciales a l xorrecer una vision positiva & revivida de l futuro.

De fheitho, cabo l cabu l lhibru, fhaen una propuœsta pola economìa "pluralista". Tres la crisis de l 2008, la ezquierda contestou cun un "keynesianismo improvisaho" — por centrase l focu na crìtica de capitalismo, habìæ una grave falta d'alternativæs econòmicæs næs que se basar. Instigæn pensar per qüestiones contemporaneæs que nun s'abordæn facilmente pela theorìa econòmica ou marxista: incaboxamiento secular, "el cambio a una economìa informacional postexcassez", approximaçones alternativæs a la flexibilizaçon quantitativa & læs possibilidahes d'automatizaçon total & d'un ingressu bàsicu universal, ente outros. Argumentæn ser necessario que la ezquierda "piense n un systema econòmicu alternativu", basau n tendenciæs innovadoræs abarcando "la theorìa monetaria moderna & la economìa de la complexidà, dende la economìa ambientalista ta la economìa participativa."

De todæs maneiræs, decepcionei-me cun lo q'elhos considerabæn fhormæs "plurales" d'economìa. Houbo pouca mençon a l amplia gamma de campos heterodoxos, cumo economìa institucional, economìa postkeynesiana, theorìa l patrimonio, economìa ambiental, & theorìa postxorrecemiento. Son essos campos los q'offrecieræn daquè de los retos mayores a la economìa neoclàssica & fhairìæn bien n involucrase n elhos.

Essi nun ye un scobiu minor. Mas bien visa qüestiones mas profundæs na structura acceleracionista toda. Pante un lhibru q'amienta l cambio climàtico cumo un de los principales problemas a los que fhaemus frente — tamien amentau na primer phrase de l #Accelerate Manifesto de sou — surprehendentemente ha hi poucu compromisso cun qüestiones ambientales. &, Por ende, son essos campos econòmicos heterodoxos que nun s'amientæn los que proporcionaræn delhæs de læs respuœstæs mas ùtiles a la crisis actual ambiental — tyigando a l puntu de fornecer exemplos robustos & anàlysis economètricos verificantes de læs suæs propriæs allegaçones.

La mesma cuœndia nun s'atopa na litteratura de decrecemiento. Cun certeza, el movemiento inspirou-se n gran parte n economistas rebeldes cumo Nicholas Georgescu-Røegen, Cornelius Castoriadis, Herman Daly, Eleanor Ostrom & JK Gibson-Graham. Læs sessiones de decrecemiento son hagora la norma de mũîthæs conferenciæs — ansì cumo læs conferenciæs de decrecemiento andæn dominadæs polos alderiques sobre economìa.

Aproveithando los conhocemientos de la economìa institucional in rhythmu accelerau, los pensadoræs de l decrecemiento emphatizarun nun existir panaceæs: dala polìtica dexebrada serà abondo, ye necessaria una plataforma polìtica diversa & complementar compensando los cyclos de retroalimentaçon que seyan a biltar de la interacçon ente variæs polìticæs.

Dende essa perspectiva, læs polìticæs propuœstæs polos acceleracionistas — renta bàsica, automatizaçon, reducçon de l horario trabayu — intamæn pahecer simplistas abondo. Centrando-se næs très polìticæs principales crea-se una lleitura elegante & cartelæs cincielhæs, per outra parte tamien tien un precio: a l implementase essæs polìticæs resultando n effeitos negativos imprevisibles, habrà pouca gana polìtica por continuar experimentando-læs. Prefiero pone' læs miæs apuœstæs n una plataforma sòlida & multipolìtica, resistente abondo pa lhidiar cun retroalimentaçon negativa & non per-dogmàtica sobre qual d'ente elhos tien que s'implementar primeiro.

Un puntu fhuœrte de los acceleracionistas ye l èmphasis sobre ser politicæs læs polìticæs econòmicæs — & por tanto, tener que se conquistar pela organizaçon polìtica. A l fhazer esso, dan un passu crucial alhen de l economismo — el tèrminu a l q'Antonio Gramsci s'afhazìæ por referise a los ezquierdistas que mangæn l activismo antisupremacista n spera ta que læs "condiçones econòmicæs" lo favoreçan. Non siempre se ye a dizi' lo mesmo de la ezquierda ambientalista: excassez, lìmites ambientales — estos imponen-se freqüentemente cumo spectros apolìticos que substituyen todælæs outræs preoccupaçones.

& D'outra maneira, magar todælæs suæs appellaçones por una vision unificada & utòpica, continùo apprehensivu cun la mena d'utopìa que propunxieræn — &, por tanto, cun la mena de polìtica que consideræn necessaria. Si "polìtica popular" ye n parte una definiçon promissoria d'activismo que nun spoxiga, torna-se tamien facilmente una maneira de discartar qualquiera cousa que nun concase cun la suæ idea de lo que ye da veræs la polìtica.

Ponèi, por casu, la retirada de la contestaçon popular argëntina a la crisis financieira. So la suæ mirada, la "revuœlta nacional a gran scala pol horizontalismo" implicando assembleæs de vizinos lhœw de la recession de l 1998 "remanecîu cumo una contestaçon localizada a la crisis" & "nunca tyigou a l puntu de substituyir a l Stau". Læs factorìæs gubernadæs por trabayadores nun fhuerun a spoxigar & "remanecierun necessariamente inxertadæs dientro de relaçones sociales capitalistas". In conclusion, affirmæn se'l "momento" de l Argëntina "simplemente una pomada contra los problemas de l capitalismo, non una alternativa a elho". Caltienæn ser simplemente una respuœsta peremptoria, non un competidor.

Non obstante essa ye una vision per-problemàtica de lo q'egua "lo polìtico". Cun dècadæs informando de læs lhuîthæs populares d'Ibero-Amèrica & l sou involucrase n elhæs, Raul Zibechi argumenta que, tres la deserçon neoliberal por parte l Stau, agricultores, puœblros nativos & habitantes de favelas andæn creando nuœvos mundos & recursos q'obræn differentemente de la lògïca l Stau & l capital. Essæs nuœvæs sociedahes nun requieren partidos polìticos & nun xorrecen programmas pa reforma eleitoral. In cuœntæs d'elho, organizæn-se "cun/scontra" instituçones existentes "arreterritorializando" los sous medios de subsistencia, eguando economìas diversæs & horizontales & alçando-se n revuœlta n coniuncturæs crìticæs.

So la mirada de Zibechi, la per-mesma reacçon popular argëntina describe-se cumo un momento u "lo inviable se torna visible". Lo q'andaba fherviendo so la superfìcie arrevela-se "cumo un rayu illuminando la nœithe n cielo". Mas que ser "respuœstæs peremptoriæs" la contestaçon argëntina fhoi practicada & tàctica — non spontanea & disorganizada tanto cumo Srnicek & Williams pintæn.

Lo mesmo ye pa cun la polìtica de gënero; magar que Williams & Srnicek reconhoçan læs theorìæs econòmicæs feministas de l assistencia & de l trabayu reproductivu, lo que qualificæn cumo polìtica "real" arrebalta n dominios per-hegëmònicos: cabildreo, formaçon de committès d'expertos, plataformæs polìticæs, syndicatos & simulaçon econòmica. Cun todo que ye lo que passa cun outræs fhormæs d'assistencia, cumo læs que fhai rescamplar Zibechi: collectivos d'assistencia a la infancia, assentamientos d'occupas que s'organizæn de maneira autònoma, schuœlæs & clìnicæs organizadæs de fhorma communitaria, cozinæs collectivæs & barricadæs viariæs? Como concasæn estæs pràcticæs, q'hagora se tyamæn "communales" na suæ "ecologïa d'organizaçones"?

Smolreç-me que los acceleracionistas, tal cumo la destituçon de los paisanos (agricultores) cumo actores revolucionarios, arrefhugæn implicitamente la possibilidà de se' læs lhuîthæs nativæs & antiextractivistas importantæs socios potenciales. Si l èxitu polìticu se medier mas por metæs statistas, læs victoriæs nun statistas remanecerìæn invisibles.

Per outra parte, los pensadores de l decrecemiento collaboræn cun acadèmicos de postxorrecemiento cumo Ashish Kothari & Alberto Acosta & adiudarun a crear una rede mundial de xhusticia ambiental — formando alliançæs cun los mesmos collectivos que serìæn a los que mas affectarìæ un augmento de l automatizaçon & a los que mènos probablemente beneficiarìæn polìticæs acceleracionistas cumo renta bàsica.

Infelizmente, lo que Srnicek & Williams tyamæn "polìtica popular" acaba xhustificando la suæ vision specìfica de lo polìtico — una vision que ye abondo surprehendentemente nortiega, que nun ye a romper cun læs ideæs supremacistas de los actores polìticos "dreithistas". Cun essi razonamiento, el movemiento argëntino "fracassou" por nun ser a replicar ou substituyi'l Stau. Pante essi final, puœdæn elhos afhayar ùtile relacionase cun theòricos subalternos, studios de discolonizaçon, acadèmicos de postxorrecemiento — todos aquelhos que retarun de maneiræs stremadæs læs conceiçones occidentales de como se ve la resistencia, læs alternativæs & l progressu. Pa de tras, podrìæn relacionase cun theòricos communales que demuœnstren como pràcticæs communales abren alternativæs per-reales a l neoliberalismo. Alhen d'alliançæs theòricæs, esso yera a adiudalos a non discartar movemientos "falhidos" simplemente por nun buscar copia'l Stau.

Tèchnologïa, Efficiencia & Metabolismo

Pante mũîthos a manzorga, la tèchnologïa ye secundaria a læs polìticæs arredistributivæs (bienstar, assistencia mèdica, egualdà n trabayu) & la innovaçon ye l dominio de læs impresæs privadæs, non de l gubierno.

Per outra parte, los acceleracionistas reconhœçæn se' la tèchnologïa un factor clave de cambio social & econòmico. Pante Srnicek & Williams, una importante meta tàctica dientro de la ezquierda serìæ politiza' la tèchnologïa, transformar màchinæs capitalistas in metæs socialistas. Hemus assumi' los reynos de la tèchnica, democratizala, si queremus lhidiar cun los multiples problemas que la humanidà incara wœy. Esti paraxismu modernu, q'evita l primitivismo & l Pruyir por arretornar a un a hieri "mas simple", apprecia-se ciertamente.

Srnicek & Williams passæn mũîtho pel lhibru aldericando como l automatizaçon anda transformando læs relaçones sociales & econòmicæs mundiales. Nun ye solo que la roboticizaçon de l local de trabayu inutilize tantos trabayadores nel norte global, l automatizaçon anda intamando tener effeitos in paises in ràpidu xorrecemiento, talque la Tsina. Tyegæn elhos a l puntu de vincula' la informalizaçon de grandes areæs de la humanidà — habitantes de favelas, migrantes rurales-urbanos — cumo una indicaçon de que l capitalismo nin tien falta ya mas de l sou "exèrcitu de trabayu de reserva". La incepçon de l automatizaçon significa poder intrar da nuœvo n un mundo de paru massivu, u la mano d'obra se torna barata & l Poder todu andarà næs manos impresariales.

La respuœsta de sou ye bien brava: mas que scapar d'essa "realidà" moderna, incamientæn sfhorçase n mas automatizaçon — acabando cun la necessidà de mano d'obra mechànica & creando un "communismo de luxo automatizaho da fheitho" — la vision de sou d'un futuro deseable. Cumo parte d'elho, argumentæn que la financiaçon pùblica na innovaçon serà fundamental pa cutir essa meta.

Sì q'ansì, mesmamente si l automatizaçon anduvier n alça, sou scèpticu n relaçon a como podrìæ limitar esso la expansion externa l capitalismo. Cumo argumentou Peter Linebaugh, los ludditas oppussierun-se a l automatizaçon non solo por costayos el trabayu, ma por saber que la manufactura textil significaba la sclravizaçon & l attracçon a l systema capitalista de milhones de sclravos & puœblros nativos næs coloniæs. L automatizaçon, dende esti puntu de vista, ye un problema local sustentau por una perspectiva myope de l norte: nun eliminarà la deforestaçon d'expansion continua, roces, destrucçon de medios de subsistencia & la creaçon de classes itinerantes forçadæs pa n dientro de la economìa extractivista. Independientemente de se' l automatizaçon capitalista ou communista, sin reglase, augmenta los conflictos ambientales globalmente. Non obstante læs taxæs crecientes d'extracçon de recursos nun s'amientæn cumo un problema n lhibru, nin proponen una alliança tàctica cun læs affectadæs pola industria extractiva.

Elho lheva a lo que talvez seya la fhisga mas frustrante n todu l lhibru: læs propuœstæs ambientales per-dèbiles de sou. Magar se' l actual crisis ambiental claramente amentada a l intamu l lhibru cumo unu de los problemas mas peremptorios de la humanidà, nun proporcionæn propuœsta nidia de polìtica dala. Existen duæs excepçones; a l discutir por que l automatizaçon ye a ser una cousa da veræs bœna, tamien amentæn q'una mayor efficiencia diminuirìæ l usu d'energïa. Ayures, incamientæn que camudar pa una selmana de trabayu de quatro dìæs tamien limitarìæ l usu d'energïa de l camin.

Solo que la efficiencia nun funcciona d'essa maneira. In qualquiera administraçon polìtica u haiga lìmites ou reglamentaçones insufficientes sobre l gastu total d'energïa & material na sociedà (capitalista ou communista) & los beneficios de la financiaçon se gasten in mas producçon, los adelantros na efficiencia fhairan spoxiga' l rendimiento d'energïa & material exponencialmente. Tyama-se esto l effeitu rebote, ou Paradox de Jevons. Intos, sin limitar de dala fhorma l gastu de recursos & energïa (por exemplo tributando), qualquier adelantru na efficiencia probablemente lhevarà a un gastu progressivu mayor de recursos, & non mènos. Similarmente, nun ha hi garantìa de que trunca' la selmana trabayu seya meyor pa l ambiente. Efficiencia & mas fhuœlga son a lhevar facilmente a mas daños ambientales, & non mènos.

Eiquì ye u los anàlysæs acceleracionistas & decrecentistas mas se stremen. El decrecemiento lheva cumo question clave l "metabolismo" de la economìa -- esto ye, quanta energïa & material gasta. a l deixa' la innovaçon accelerar essi metabolismo, & por tener un spoxige l metabolismo impactos sociales & ambientales disastrosos — bien de vezes cargando n riba xhente que nun se beneficia de la tèchnica — fhai falta haber una decision collectiva næs lhendes de la tèchnica.

D'essa maneira, simplemente arreappropriase de la tèchnica ou tornala mas efficiente nun ye abondo. De fheitho, sin transformar da fheitho cumo l capitalismo arregasta l sou excedente — requiriendo una transformaçon fundamental de los systemas financieiros — l automatizaçon infelizmente adiudarà a expandi'l capitalismo, in cuœntæs de permittinos superalo.

Si l capitalismo siempres anda a la geta de collectivizar impactos & privatizar beneficios, intos el communismo nun tien que ser sobre collectivizaçon de beneficios & externalizaçon d'impactos a xhente distante ou a la xhente futuro. Esti ye l pelligro de l "communismo de luxo totalmente automatizaho". Essos pelligros nun se tractæn nos textos acceleracionistas — tenìæn que lo star.

Egual seya essa la principal differencia d'ideario: los acceleracionistas fhaen un paraxismu modernista extremu tanto que refugæn la necessidà de limita' la suæ utopìa — mal existæn possibilidahes. In contraste, el decrecemiento basa-se n lìmites politizahos que, t'hagora, se deixabæn a la sphera privada. Elho podrì involucrar preferir, na voz d'un funccionario de Wall Street, "dizir no" a delhæs tèchniques.

Que ye velocidà?

Diz daquè de l tiempu u dous segmentos importantes de la ezquierda radical gravitaræn sobre los tèrminos "degradaçon" & "acceleracionismo" — lo mas oppuœsto possible. Claro q'esso nun ye novidà — fhilos oppuœstos semeyantes tuvieræn el papel de sou nos movemientos sociales d'antanho: hemus sfharielha' læs màchinæs ou impobinalæs? Habrìæmus garra' læs riendæs de l Stau ou repudialu directamente?

& Ente tanto tamien ha hi daquè nuœvo enforma eiquì: la introducçon de la qüestion de velocidà nel Pensar ezquierdista. Fhaen-lo de maneiræs bien stremadæs. Polo que cute a l decrecemiento, "spoxige" ye l acceleraçon de los fluxos energëticos & materiales de l systema econòmico a taxæs exponenciales, tanto cumo l ideario que lo xhustifica. Tyamaremus-lo velocidà sociometabòlica. El proyectu polìticu de sou resume-se n retar essi ideario de cara, & arrepensa' la theorìa econòmica permittiendo que læs sociedahes garantizen el bienstar, tamien transformando como la energïa & l material se gastæn — necessarios pante un systema econòmicu mas xhustu.

Los acceleracionistas, d'outra maneira, piensæn na velocidà de fhorma mũîtho mas figurativa: refieren-se a l conceitu marxista de læs condiçones materiales de læs relaçones humanæs — pante elhos, acceleraçon quier dizir dir alhen de los lìmitæs de l capitalismo, lo que requier una postura moderna da fheitho. Esto ye velocidà sociopolìtica: læs mudançæs næs relaçones sociales, cumo consequencia de l cambio de los systemas technològïcos.

Intrambos, paheç-mi, mangarun el dedu n una question crucial de los tiempos nuœssos, solo q'a partir de direcçonæs un pouco stremades: puœde lo que nos dà la modernidà — una colossal rede global d'extracçon, transporte & fabricaçon — democratizase? Pante los acceleracionistas, elho requerirìa torna' la rede mas efficiente & modifica' los systemas polìticos facilitando la convivencia — cambiando læs martsæs de læs relaçones sociales alhende l capitalismo. Pante los decrecientistas, requerirìa disaccelera'l systema & disindulrcar systemas alternativos a fhuœra d'elhi. Nun pienso excluise mutuamente essæs duæs metes. Solo que requerirìæ dir alhen de læs fòrmulæs simplistas por camuda'l systema d'una veira, & posturæs antimodernes, de la outra.

Sì q'ansì tamien val la pena ade l antrar un passu & introgar si essi systema d'infrastructura diba lhevar da veræs favorablemente a essos cambios de martses, ou si a cincielhæs solmenarìa a l occupante.

Por navegar per essa question, ye ùtile recurrir da breve a l principal "philòsopho de la velocidà": Paul Virilio. In velocidà & polìtica, Virilio traça como los cambios næs relaçones sociales se provocarun pol spoxige de la velocidà la xhente, màchinæs & armes. Pelos wœyos de Virilio, la historia de l lhargu Biltar de magar la Europa l feudalismo ta la modernidà l sieglo XX fhoi l creciente metabolismo de cuœrpos & tèchnologïæs. Cada succesivu systema de gubierno significou una recalibraçon d'essa velocidà, accelerando-la, administrando-la. Pante Virilio, los systemas polìticos — fhueræn totalitarios, communistas, capitalistas ou republicanos — wœñarun cumo respuœsta a mudançæs n essi cambio de velocidà & cumo maneira d'administra' la coexistencia humano-technògïca.

Lo que ye importante n esta discussion ye que Virilio nun strema los dous typos de velocidà: camuda' læs relaçones sociales tamien significa camuda' læs taxæs metabòlicæs — son ermanæs & tienen que se theorizar a l in par.

Fhaelo ye a ser ùtile tanto pa l decrecemiento cumo pa l acceleracionismo. Magar nun tene'l decrecimiento un anàlysis succintu de

Ha mas d'un anhu, vivìæ you n Barcelona, u tuvi la suœrte d'observar un movemiento social — que se cibaba n gran parte de coperativæs, occupas, outros spacios autònomos — ganha' læs elecçonæs a conceyo. Passei l anhu involucrau cun un collectivu que studia & defende l ‘decrecemiento" — la idea d'haber nòs de reduzi' la producçon & l consumu por tener una sociedà mas equitativa, & por tanto, habrìæmus dismantela'l ideario de "spoxige econòmicu a qualquier precio". Cumo puœde figurase passæn mũîtho de l sou tiempu procurando fhazer conceitos erroneos nidios: "no, nun andamus contra que los àrbolæs creçan." "Sì, presta-nos tamien que los nenhos creçan. Sì, tamien nos prestæn cousæs guapæs cumo assistencia mèdica".

Sì q'ansì vivo n London de magar l anhu passau. Ende, l ideario activista paheç que lu caltriaræn los "acceleracionistas" — q'argumentæn haber d'imburriar a l capitalismo & a læs suæs tèchnicæs alhende læs propriæs lhendes, pol amor de crear un nuœvu futuro postcapitalista.

L acceleracionismo ye quasj cumo si queriendo scapar d'un fhuracu nigru, la tripulaçon d'una nave decidier se'l meyor cursu d'acçon torcer & deixase tragar dientro — "Ey, debe haber daquè prestoso na outra parte!" Passau un anhu d'experienciæs londinensæs per cìrculos activistas, hagora comprehendo meyor d'onde ye que vien: dècadæs de retayos gubernamentales, strapalhadura de syndicatos, total financializaçon de la City, & falta d'accessu a recursos d'organizaçon communitaria significa sta' los activistas systematicamente n modu crisis — exhaustos, dexebrahos & siempres a la defensiva.

Essos dous mundos atoparæn-se n una triste tarde de sàbado de l hibierno anterior, n un actu tyamau “Future Society Forum”. Spuœis d'una introducçon breve por Nick Srnicek — un importante acceleracionista — incamentarun-yos a activistas de London & alfoz pa debattir como dirìæ ser una utopìa d'ezquierda.

La sala xebrou-se ente differentes "themas": trabayu, assistencia mèdica, ambiente, recursos, educaçon, &c. Primeiro, incamentarun-mos mangar notæs adhesivæs cun ideæs pante "futuros" specìficos de cada thema. (Comicamente, daquien mangaræ "renta bàsica" n todolos themas indenantea mesmo d'intama'l actu — una tentativa de missiva subliminal?) Lhœw incamentou-se-nos pa dividinos por corros por discutir cada thema.

Dada la miæ formaçon, decidì poder contribuir mas pa l thema "ambiente" — magar stuvier you vivamente interessau n axhuntame a los outros. Træs un alderique de quinze minutos, tyigou la hora d'arretornar cada corru a l collectivu mayor.

Nun ye de surprehender que l corru ambientalista previer una sociedà decentralizada, u los recursos s'administrarìæn por biozona — una economìa participativa, de baxa tèchnica & baxu consumu, u todos habrìæn de cultivar & acuriosar & u la urbe s'integrarìæ perfectamente a lo rural. Stou ciertu q'ascuîthei risinæs a l pronuncia' la nuœssa utopìæ n voz alta.

El corru "trabayu", d'ayures, prevìæ un porvenir cun màchinæs fhaziendo-lo todo por nòs — requiriendo grandæs factorìæs, u todu l trabayu (d'habelu) arrecompensarìæ-se de la mesma maneira, u nun habrìæ quien tuvier de fhazer aquelho que nun quier". U systemas de computadoræs d'alta tèchnica controlarìæn la economìa. N outræs pallabræs, "communismo de luxo automatizaho da fheitho".

Fhalar de l siesgu de selecçon.

Una parte de min speraba mas q'una risadina, ente tanto. Sì q'ansì l retu directu nunca aportou. Los acceleracionistas invidiabæn los ambientalistas pola suæ utopìa comedora de bàrabos, ente que pensabæn nos proprios technofetitses. Yera mal a penæs un armisticio preparændo-se pa una batalha mayor nel camin, ou habìæ da veræs mènos animosidà de lo q'a min se m'afiguraba?

Por intender meyor d'onde venìæn, decidì verificar de lo q'essos acceleracionistas andabæn fhalando. Garrei una copia electrònica d' Inventing the Future: Postcapitalism and a World Without Work & mirei l #Accelerate manifesto — intrambos scriptos por Alex Williams & Nick Srnicek.

N acabando mira' los trabayos de los principales acceleracionistas (de magar aquelha, deprehendì que Williams & Srnicek hagora se distanciæn de l tèrminu, pol amor de nun los tracamundiar cun læs derivaçonæs a mandreitha l movemiento), cato cun migo que l decrecemiento & la suæ marca d'acceleracionismo tienen da vers mas que ver ente sigo de lo que you pensaræ de mano — tanto n tèrminos pràcticos (polìticæs & tàcticæs) quanto næs posturæs d'ideario n extenso. & Tienen mũîtho p'apprehender mutuamente.

Lo que viæn ye un pouco d'un informe: una tsarra ente intrambos. Habrà de l ha crìtica, non obstante tamien un pouco de pollinizaçon cruzada. La miæ discussion tuœrce a l rodiu d'un par themas: la importancia de l Pensar utòpicu, technologïa, economìa & tàctica polìtica.

Si ha hi uniformidà, tamien ha hi differenciæs. Como ye possible que, considerando tantos acuœrdos, tengan tamien una structura d'opposiçon pante l problema n question? A tìtulu de conclusion, incamiento ser fundamental la noçon de "velocidà" — & læs suæs visiones discordantæs — pante cada postura.

Pensar utòpico

Cumo David Graeber rescamplou n outru enxayu de bœn tastu, wœy los movemientos sociales andæn passando per una specie de "fatiga de la desperaçon": nun se contentando ya solo cun la mera commiseraçon por aquelho de los retayos nos servicios sociales, houbo un Renacer de l pensamiento positivo & futurista.

De fheitho paheç ser un principio clave d'union ente acceleracionismo & decrecemiento la promoçon d'ideæs utòpicæs. Esso ye a ser una surprehesa pante aquelhos nun afheithos a la litteratura sobre decrecemiento — ha pouco, un lhibru inteiru dedicaræ-se a truña' la hypòthesis por antimoderna & cumo una fhorma d' "ambientalismo d'austeridà". Cun todo, el fheithu ye que los pensadoræs de l decrecemiento pensarun mũîtho n como dir aculhà de la fhuga primitivista de lo moderno & n como visualizar un futuro baxo n carbono, democràtico & xhusto. Magar læs connotaçonæs negativæs que son a biltar d'una pallabra cumo "decrecemiento", houbo mũîthæs propuœstæs positivæs & prospectivæs dientro l movemiento. Los conceitos clavæs eiquì abarcæn "ardencia" — ye dizir, l èmphasis sobre nun s'haber de forçar una transiçon xhusta, habiendo elha venir de la gana polìtica de l propriu puœblro; "commun"— u la riqueza s'administra collectivamente & non privadamente; el sofhitu a polìticæs innovadores, cumo renta bàsica & màxima, tamien reforma tributaria ambiental; la ressurreiçon de la revindicaçon de l "dreithu a ser vagu"; l adopçon d' "hypòtheses" inspirando-se n "yatopìæs"— da veræs experimentos de medios de subsistencia existentæs q'ãpuntæn a differentæs futuros possibles.

Lo mesmo val pante los acceleracionistas. De fheitho, el puntu partida l lhibru de Srnicek & Williams ye la desidia de mũîtho de l activismo d'ezquierda de læs postreiræs dècadæs polæs utopìæs phantasiosæs & creativæs que characterizaræn los puxos de la ezquierda de l a hieri. De fheitho, l activismo progressista, pante elhos, limitou-se ampliamente a lo que tyamæn "polìtica popular" — un ideario activista de pequenhu algame, que se concentra n acçonæs immediatæs & temporales, non n organizaçon de mayor duraçon, na tentativa de crear referenciæs "micromundos" perfeitos mas que n obtener un cambio amplio de l systema. Argumentæn ser elho symptomàtico de l momento polìtico mas extenso, unde un consensu annula qualquiera capacidà de pensar in polìticæs & mundos alternativos. & Ansì proponen una vision de l porvenir moderna & consciente de læs tendenciæs econòmicæs corrientes. Cumo l movemiento de decrecemiento, proponen que l ideario dominante protrabayu tenga que se dismantelar, sì q'ansì, a differencia de l decrecemiento, apañæn-lo n outra direcçon: proponer un mundo u læs personæs nun tengan falta de capitular so l trabayu monòtonu, podiendo geta' los proprios interesses deixando a læs màchinæs fhazer todu l trabayu -- n outræs pallabræs, "communismo de luxo totalmente automatizaho".

Lo q'axhunta a intrambos ye una tàctica antisupremacìa que stableç configuraçones & èthicæs alternativæs, que reta a l momento neoliberal insistiendo n q'outros mundos son possibles, & de fheitho, deseables. Pante los studiosos de l decrecemiento, cumo Demaria et al., decrecemiento nun ye un conceitu dexebrau, ye un "quadru" interpretativu q'axhunta una constelaçon de tèrminos & movemientos. Pante los acceleracionistas, parte de la tàctica ye promover una nuœva collecçon de demandæs "universales" que permittan nuœvos retos polìticos. Arriendæs d'elho, pidæn una "ecologïa de læs organizaçones" committès d'expertos, ONG's, collectivos, cabildreos, syndicatos, que seyan a

fhilar xhuntos una nuœva supremacìa. Pante intrambos, ye necessario mina' los idearios existentes, d'una parte, proporcionando refutaçones fhuœrtes, & d'outra, stabliciendo outros nuœvos (por exemplo: postrabayu, colhacìo). La consequencia son duæs propuœstæs fhuœrtæs de futuros alternativos que nun tienen lherça de soñar grande.

Pluralismo econòmico, monismo polìtico?

Quarenta anhos spuœis de que l padrin neoconservador Irving Kristol siñalare a la nuœva ezquierda por "negase a pensar econòmico" nel sou conhocidu discursu na sociedà Mont Pelerin, ye interessante q'essæs duæs structuræs wœñantæs tornæn centra' la economìa nos anàlysæs sous. De fheitho, intrambæs structuræs proponæn polìticæs econòmicæs surprehendentemente ermanæs. Compartæn demandæs talæs cumo la renta bàsica universal, reducçon d'horæs de trabayu & democratizaçon de la tèchnica. Impero, diffieræn n outræs demandæs: Williams & Srnicek emphatizæn el potencial de l automatizaçon lhidiando cun la inequidà & concentrando-se nel papel de los ade l antros tèchnicos n intrambos promoçon de la precariedà ou alhiberaçon de la sociedà. Cumo parte d'esso, tsarræn lhargo de la importancia de la innovaçon & de los subsidios conduzidos pol Stau scontra investigaçon & xorrecemiento, & de como esso tien falta de recuperase pola ezquierda. De contrapartida, studiosos de l decrecemiento, cumo Giorgos Kallis & Samuel Alexander propunxieræn una plataforma de polìticæs mas diversificada, variando de renta mìnima & màxima, reducçon d'horæs & tiempu trabayu & partiçon de l tiempu, reforma bancaria & financieira, organizaçon & presupuœstaçon participativos, reforma tributaria ambiental, sofhitu financieiru & xhurìdicu a la economìa solidaria, reduziendo la publicidà & aboliendo la utilizaçon de l PIB cumo indicador de progressu. Essæs mal son a penæs unæs poucæs de læs mũîthæs polìticæs propuœstæs polos defensoræs de l decrecemiento — ente tanto, el puntu ye que los decrecentistas tienden a sofhitar una amplia plataforma de polìticæs in cuœntæs d'una collecçon de "victoriæs fàciles" tàcticæs q'alteræn el systema.

Per puntos varios dientro l sou lhibru, Srnicek & Williams exhortæn a la ezquierda a implicase na theorìæ economìca outra vegada mas. Argumentæn que, magar la economìa convencional tenga falta retase, fherramientæs cumo simulaçon, econometrìæ & statìstica seran crucialæs a l xorrecer una vision positiva & revivida de l futuro.

De fheitho, cabo l cabu l lhibru, fhaæn una propuœsta pola economìa "pluralista". Træs la crisis de l 2008, la ezquierda contestou cun un "keynesianismo improvisaho" — por centrase l focu na crìtica de capitalismo, habìæ una grave falta d'alternativæs econòmicæs næs que se basar. Instigæn pensar per qüestionæs contemporaneæs que nun s'abordæn facilmente pela theorìa econòmica ou marxista: incaboxamiento secular, "el cambio a una economìa informacional postexcassez", approximaçonæs alternativæs a la flexibilizaçon quantitativa & læs possibilidahæs d'automatizaçon total & d'un ingressu bàsicu universal, ente outros. Argumentæn ser necessario que la ezquierda "piense n un systema econòmicu alternativu", basau n tendenciæs innovadoræs abarcando "la theorìæ monetaria moderna & la economìa de la complexidà, dende la economìa ambientalista ta la economìa participativa."

De todæs maneiræs, decepcionei-me cun lo q'elhos considerabæn fhormæs "plurales" d'economìa. Houbo pouca mençon a l amplia gamma de campos heterodoxos, cumo economìa institucional, economìa postkeynesiana, theorìa l patrimonio, economìa ambiental, & theorìa postxorrecemiento. Son essos campos los q'offrecieræn daquè de los retos mayoræs a la economìa neoclàssica & fhairìæn bien n involucrase n elhos.

Essi nun ye un scobiu minor. Mas bien visa qüestionæs mas profundæs na structura acceleracionista toda. Pante un lhibru q'amienta l cambio climàtico cumo un de los principales problemas q'incaramus — tamien amentau na primer phrase de l #Accelerate Manifesto de sou — surprehendentemente ha hi poucu involvemiento cun qüestionæs ambientales. &, Por ende, son essos campos econòmicos heterodoxos que nun s'amientæn los que proporcionaræn delhæs de læs respuœstæs mas ùtiles a la crisis actual ambiental — tyigando a l puntu de fornecer exemplos robustos & anàlysis economètricos verificantæs de læs suæs propriæs allegaçones.

La mesma cuœndia nun s'atopa na litteratura de decrecemiento. Cun certeza, el movemiento inspirou-se n gran parte n economistas rebeldæs cumo Nicholas Georgescu-Røegen, Cornelius Castoriadis, Herman Daly, Eleanor Ostrom & JK: Gibson-Graham. Læs sessionæs de decrecemiento son hagora la norma de mũîthæs conferenciæs — ansì cumo læs conferenciæs de decrecemiento andæn dominadæs polos aldericæs sobre economìa.

Aproveithando los conhocemientos de la economìa institucional in rhythmu accelerau, los pensadoræs de l decrecemiento emphatizarun nun existir panacees: dala polìtica dexebrada serà abondo, ye necessaria una plataforma polìtica diversa & complementar compensando los cyclos de retroalimentaçon que puœdan biltar de la interacçon ente variæs polìticæs.

Dende essa perspectiva, læs polìticæs propuœstæs polos acceleracionistas — renta bàsica, automatizaçon, reducçon de l horario trabayu — intamæn pahecer simplistas abondo. Centrando-se næs træs polìticæs principales crea-se una lectura elegante & cartelæs cincielhæs, per outra parte tamien tien un precio: a l implementase essæs polìticæs resultando n effeitos negativos imprevisibles, habrà pouca gana polìtica por continuar experimentando-læs. Prefiero pone' læs miæs apuœstæs n una plataforma sòlida & multipolìtica, resistente abondo pa lhidiar cun retroalimentaçon negativa & non per-dogmàtica sobre qual d'ente elhos tien que s'implementar primeiro.

Un puntu fhuœrte de los acceleracionistas ye l èmphasis sobre ser politicæs læs polìticæs econòmicæs — & por tanto, tener que se conquistar pela organizaçon polìtica. a l fhazer esso, dan un passu crucial alhæn de l economismo — el tèrminu cun q'Antonio Gramsci avezaba referise a los ezquierdistas que mangæn l activismo antisupremacista n spera ta que læs "condiçones econòmicæs" lo favoreçan. Non siempre se ye a dizi' lo mesmo de la ezquierda ambientalista: excassez, lìmitæs ambientalæs — estos imponen-se frequentemente cumo spectros apolìticos que substituyæn todælæs outræs preoccupaçones.

& D'outra maneira, magar todælæs suæs appellaçonæs por una vision unificada & utòpica, continùo apprehensivu cun la mena d'utopìæ que propunxieran — &, por tanto, cun la mena de polìtica que consideræn necessaria. Si "polìtica popular" ye n parte una definiçon promissoria d'activismo que nun spoxiga, torna-se tamien facilmente una maneira de discartar qualquiera cousa que nun concase cun la suæ idea de lo que ye da veræs la polìtica.

Ponèi, por casu, la retirada de la contestaçon popular argëntina a la crisis financieira. So la suæ mirada, la "revuœlta nacional a gran scala pol horizontalismo" implicando assembleæs de vizinos lhœw de la recession de l 1998 "remanecîu cumo una contestaçon localizada a la crisis" & "nunca tyigou a l puntu de substituyir a l Stau". læs factorìæs gubernadæs por trabayadoræs nun fhuerun a spoxigar & "remanecierun necessariamente inxertadæs dientro de relaçones sociales capitalistas". In conclusion, affirmæn se'l "momento" de l Argëntina "simplemente una pomada contra los problemas de l capitalismo, non una alternativa a elho". Caltienen ser simplemente una respuœsta peremptoria, non un competidor.

Non obstante essa ye una vision per-problemàtica de lo q'egua "lo polìtico". Cun dècadæs informando de læs lhuîthæs popularæs d'Ibero-Amèrica & l sou involucrase n elhes, Raul Zibechi argumenta que, træs la deserçon neoliberal por parte l Stau, agricultores, puœblros nativos & habitantæs de favelas andæn creando nuœvos mundos & recursos q'obræn differentemente de la lògïca l Stau & l capital. Essæs nuœvæs sociedahæs nun requieræn partidos polìticos & nun xorrecæn programmas pa reforma eleitoral. In cuœnta d'elho, organizæn-se "cun / scontra" instituçonæs existentæs "arreterritorializando" los sous medios de subsistencia, eguando economìæs diversæs & horizontales & alçando-se n arrevuœlta n coniuncturæs crìticæs.

So la mirada de Zibechi, la per-mesma reacçon popular argëntina describe-se cumo un momento u "lo inviable se torna visible". Lo q'andaba fherviendo so la superfìcie arrevela-se "cumo un rayu illuminando la nuœithe n cielo". Mas que ser "respuœstæs peremptoriæs" la contestaçon argëntina fhoi practicada & tàctica — non spontanea & disorganizada tanto cumo Srnicek & Williams pintæn.

Lo mesmo ye pa cun la polìtica de gënero; magar que Williams & Srnicek reconhoçan læs theorìæs econòmicæs feministas de l assistencia & de l trabayu reproductivu, lo que qualificæn cumo polìtica "real" arrebaltia n dominios per-hegëmònicos: cabildreo, formaçon de committès d'expertos, plataformæs polìticæs, syndicatos & simulaçon econòmica. Cun todo que ye lo que passa cun outræs fhormæs d'assistencia, cumo læs que rescampla Zibechi: collectivos d'assistencia a la infancia, assentamientos d'occupas organizahos de maneira autònoma, schuœlæs & clìnicæs organizadæs de fhorma communitaria, cozinæs collectivæs & barricadæs viariæs? Como concasæn estæs pràcticæs, q'hagora se tyamæn "communales" na suæ "ecologïa d'organizaçones"?

Smolreç-me que los acceleracionistas, tal cumo la destituçon de los paisanos (agricultores) cumo actoræs revolucionarios, arrefhugæn implicitamente la possibilidà de se' læs lhuîthæs nativæs & antiextractivistas importantæs socios potenciales. Si l èxitu polìticu se medier mas por metæs statistas, læs victoriæs nun statistas remanecerìæn invisibles.

Per outra parte, los pensadoræs de l decrecemiento collaboræn cun acadèmicos de postxorrecemiento cumo Ashish Kothari & Alberto Acosta & adiudarun a crear una rede mundial de xhusticia ambiental — formando alliançæs cun los mesmos collectivos que serìæn a los que mas affectarìæ un augmento de l automatizaçon & a los que mènos probablemente beneficiarìæn polìticæs acceleracionistas cumo renta bàsica.

Infelizmente, lo que Srnicek & Williams tyamæn "polìtica popular" acaba xhustificando la suæ vision specìfica de lo polìtico — una vision que ye abondo surprehendentemente nortiega, que nun ye a romper cun læs ideæs supremacistas de los actoræs polìticos "dreithistas". Cun essi razonamiento, el movemiento argëntino "fracassou" por nun ser a replicar ou substitui'l Stau. Pante essi final, puœdæn elhos afhayar ùtile relacionase cun theòricos subalternos, studios de discolonizaçon, acadèmicos de postxorrecemiento — todos aquelhos que retarun de maneiræs stremadæs læs conceiçonæs occidentalæs de como se ve la resistencia, læs alternativæs & l progressu. Pa de tras, podrìæn relaçonase cun theòricos communalæs que demuœstræn como pràcticæs communalæs abræn alternativæs per-realæs a l neoliberalismo. Alhæn d'alliançæs theòricæs, esso yera a adiudalos a non discartar movemientos "falhidos" simplemente por nun buscar copia'l Stau.

Tèchnica, Efficiencia & Metabolismo

Pante mũîthos a manzorga, la tèchnica ye secundaria a læs polìticæs redistributivæs (bienstar, assistencia mèdica, egualdà n trabayu) & la innovaçon ye l dominio de læs impresæs privadæs, non de l gubierno.

Per outra parte, los acceleracionistas reconhocæn se' la tèchnica un factor clave de cambio social & econòmico. Pante Srnicek & Williams, una importante meta tàctica dientro de la ezquierda serìæ politiza' la tèchnica, transformar màchinæs capitalistas in metæs socialistas. Hemus assumi' los reynos de la tèchnica, democratizala, si queremus lhidiar cun los multiplæs problemas que la humanidà incaræ wœy. Esti paraxismu modernu, q'evita l primitivismo & l Pruir por arretornar a un a hieri "mas simple", apprecia-se ciertamente.

Srnicek & Williams passæn mũîtho pel lhibru aldericando como l automatizaçon anda transformando læs relaçones sociales & econòmicæs mundiales. Nun ye solo que la roboticizaçon de l local de trabayu inutilize tantos trabayadoræs nel norte global, l automatizaçon anda intamando tener effeitos in paisæs in ràpidu xorrecemiento, talque la Tsina. Tyegæn elhos a l puntu de vincula' la informalizaçon de grandæs areæs de la humanidà — habitantæs de favelas, migrantæs rurales-urbanos — cumo una indicaçon de que l capitalismo nin tien falta ya mas de l sou "exèrcitu de trabayu de reserva". La incepçon de l automatizaçon significa poder intrar da nuœvo n un mundo de paru massivu, u la mano d'obra se torna barata & l Poder todu andarà næs manos impresariales.

La respuœsta de sou ye bien brava: mas que scappar d'essa "realidà" moderna, incamientæn sfhorçase n mas automatizaçon — acabando cun la necessidà de mano d'obra mechànica & creando un "communismo de luxo automatizaho da fheitho" — la vision de sou d'un futuro deseable. Cumo parte d'elho, argumentæn que la financiaçon pùblica na innovaçon serà fundamental pa cutir essa meta.

Sì q'ansì, mesmamente si l automatizaçon anduvier n alça, sou scèpticu n relaçon a como podrìæ limitar esso la expansion externa l capitalismo. Cumo argumentou Peter Linebaugh, los ludditas oppussierun-se a l automatizaçon non solo por costayos el trabayu, ma por saber que la manufactura textil significaba la sclravizaçon & l attracçon a l systema capitalista de milhonæs de sclravos & puœblros nativos næs colonies. L automatizaçon, dende esti puntu de vista, ye un problema local sustentau por una perspectiva myope de l norte: nun eliminarà la deforestaçon d'expansion continua, roces, destrucçon de medios de subsistencia & la creaçon de classæs itinerantæs forçadæs pa n dientro de la economìa extractivista. Independientemente de se' l automatizaçon capitalista ou communista, sin reglase, augmenta los conflictos ambientalæs globalmente. Non obstante læs taxæs crecientæs d'extracçon de recursos nun s'amientæn cumo un problema n lhibru, nin proponæn una alliança tàctica cun læs affectadæs pola industria extractiva.

Elho lheva a lo que talvez seya la fhisga mas frustrante n todu l lhibru: læs propuœstæs ambientalæs per-dèbilæs de so. Magar se' l actual crisis ambiental claramente amentada a l intamu l lhibru cumo unu de los problemas mas peremptorios de la humanidà, nun proporcionæn propuœsta nidia de polìtica dala. Existæn duæs excepçones; a l discutir por que l automatizaçon ye a ser una cousa da veræs bœna, tamien amentæn q'una mayor efficiencia diminuirìæ l usu d'energïa. Ayures, incamientæn que camudar pa una selmana de trabayu de quattro dìæs tamien limitarìæ l usu d'energïa de l camin.

Solo que la efficiencia nun funcciona d'essa maneira. In qualquiera administraçon polìtica u haiga lìmitæs ou reglamentaçonæs insufficientæs sobre l gastu total d'energïa & material na sociedà (capitalista ou communista) & los beneficios de la financiaçon se gastæn in mas producçon, los ade l antros na efficiencia fhairan spoxiga' l rendimiento d'energïa & material exponencialmente. Tyama-se esto l effeitu rebote, ou Paradox de Jevons. Intos, sin limitar de dala fhorma l gastu de recursos & energïa (por exemplo tributando), qualquier adelantru na efficiencia probablemente lhevarà a un gastu progressivu mayor de recursos, & non mènos. Similarmente, nun ha hi garantìæ de que trunca' la selmana trabayu seya meyor pa l ambiente. Efficiencia & mas fhuœlga son a lhevar facilmente a mas daños ambientales, & non mènos.

Eiquì ye u los anàlyses acceleracionistas & decrecentistas mas se stremæn. El decrecemiento lheva cumo qüestion clave l "metabolismo" de la economìa -- esto ye, quanta energïa & material gasta. A l deixa' la innovaçon accelerar essi metabolismo, & por tener un spoxige l metabolismo impactos sociales & ambientales disastrosos — bien de vezes cargando n riba xhente que nun se beneficia de la tèchnica — fhai falta haber una decision collectiva næs lhendæs de la tèchnica.

D'essa maneira, simplemente arreappropriase de la tèchnica ou tornala mas efficiente nun ye abondo. De fheitho, sin transformar da fheitho cumo l capitalismo arregasta l sou excedente — requiriendo una transformaçon fundamental de los systemas financieiros — l automatizaçon infelizmente adiudarà a expandi'l capitalismo, in cuœntæs de permittinos superalo.

Si l capitalismo siempres anda a la geta de collectivizar impactos & privatizar beneficios, intos el communismo nun tien que ser sobre collectivizaçon de beneficios & externalizaçon d'impactos a xhente distante ou a la xhente futuro. Esti ye l pelligro de l "communismo de luxo totalmente automatizaho". Essos pelligros nun se tratæn nos textos acceleracionistas — tenìæn que lo star.

Egual serà essa la principal differencia d'ideario: los acceleracionistas fhaen un paraxismu modernista extremu tanto que refhugæn la necessidà de limita' la suæ utopìa — mal existen possibilidahes. In contraste, el decrecemiento basa-se n lìmites politizahos que, t'hagora, se deixabæn a la sphera privada. Elho podrìæ involucrar preferir, na voz d'un funccionario de Wall Street, "dizir no" a delhæs tèchnicæs.

Que ye velocidà?

Diz daquè de l tiempu u dous segmentos importantæs de la ezquierda radical gravitaræn sobre los tèrminos "degradaçon" & "acceleracionismo" — lo mas oppuœsto possible. Claro q'esso nun ye novidà — fhilos oppuœstos tuvieræn el papel de sou nos movemientos sociales d'antanho: hemus sfharielha' læs màchinæs ou afhalalæs? Habrìæmus garra' læs riendæs de l Stau ou repudialu directamente?

& Ente tanto tamien ha hi daquè nuœvo enforma eiquì: la introducçon de la qüestion de velocidà nel Pensar ezquierdista. Fhaen-lo de maneiræs bien stremadæs. Polo que cute a l decrecemiento, "spoxige" ye l acceleraçon de los fluxos energëticos & materiales de l systema econòmico a taxæs exponenciales, tanto cumo l ideario que lo xhustifica. Tyamaremus-lo velocidà sociometabòlica. El proyectu polìticu de sou resume-se n retar essi ideario de frente, & arrepensa' la theorìæ econòmica permittiendo que læs sociedahæs garantizen el bienstar, tamien transformando como la energïa & l material se gastæn — necessarios pante un systema econòmicu mas xhustu.

Los acceleracionistas, d'outra maneira, piensæn na velocidà de fhorma mũîtho mas figurativa: refier-se a l conceitu marxista de læs condiçones materiales de læs relaçones humanæs — pante elhos, acceleraçon quier dizir dir alhen de los lìmitæs de l capitalismo, lo que requier una postura moderna da fheitho. Esto ye velocidà sociopolìtica: læs camudançæs næs relaçones sociales, cumo conseqüencia de l cambio de los systemas tèchnicos.

Intrambos, avulta-mi, mangarun el dedu n una qüestion crucial de los tiempos nuœssos, solo q'a partir de direcçones un pouco stremadæs: puœde lo que nos dà la modernidà — una colossal rede global d'extracçon, transporte & fabricaçon — democratizase? Pante los acceleracionistas, elho requerirìæ torna' la rede mas efficiente & modifica' los systemas polìticos facilitando la convivencia — cambiando læs martsæs de læs relaçones sociales alhende l capitalismo. Pante los decrecientistas, requerirìæ disaccelera'l systema & disindulrcar systemas alternativos a fhuœra d'elhi. Nun pienso excluise mutuamente essæs duæs metæs. Solo que requerirìæ dir alhæn de læs fòrmulæs simplistas por camuda'l systema d'una veira, & posturæs antimodernæs, de la outra.

Sì q'ansì tamien val la pena adelantrar un passu & introgar si essi systema d'infrastructura diba lhevar da veræs favorablemente a essos cambios de martsæs, ou si a cincielhæs solmenarìæ a l occupante.

Por navegar per essa question, ye ùtile recurrir da breve a l principal "philòsophu de la velocidà": Paul Virilio. In velocidà & polìtica, Virilio traça como los cambios næs relaçones sociales se provocarun pol spoxige de la velocidà la xhente, màchinæs & armæs. Pelos wœyos de Virilio, la historia de l lhargu Biltar de magar la Europa l feudalismo ta la modernidà l sieglo XX fhoi l creciente metabolismo de cuœrpos & tèchnicæs. Cada succesivu systema de gubierno significou una arrecalibraçon d'essa velocidà, accelerando-la, administrando-la. Pante Virilio, los systemas polìticos — fhueren totalitarios, communistas, capitalistas ou republicanos — wœñarun cumo respuœsta a mudançæs n essi cambio de velocidà & cumo maneira d'administra' la coexistencia humano-tèchnica.

Lo que ye importante n esta discussion ye que Virilio nun strema los dous typos de velocidà: camuda' læs relaçones sociales tamien significa camuda' læs taxæs metabòlicæs — son ermanæs & tienen que se theorizar a l in par.

Fhaelo ye a ser ùtile tanto pa l decrecemiento cumo pa l acceleracionismo. Magar nun tene'l decrecimiento un anàlysis succintu de como contestar a los systemas de gubierno sociotèchnicos cambiantes de wœy — el puntu fhuœrte l acceleracionismo — a l in par, l acceleracionismo subtheoriza l spoxige de los fluxos materiales & energëticos resultantes d'essi cambio de martsæs. N outræs pallabræs, solo la efficiencia ye a limita' los sous effeitos disastrosos. Cumo subrayaræn los theòricos de l decrecemiento, los lìmites ambientales tienen que se politizar; el control sobre la tèchnica ha de, por tanto, democratizase; læs taxæs metabòlicæs han disaccelerase si se quier que la tierra remaneça habitable.

Finalizando, l acceleracionismo apaheç cumo una metàphora per-fina. Un disseñu na serviyeta lhœw d'una fiesta cun cena emocionante, los detalhes mas finos pintaran-se anhos mas tarde, sì q'ansì la serviyeta paheç un pouco degastada. Grandes qüestiones tienen falta fhaese, intrugæs nun respondidæs pola exhortaçon simplista de "cambia' læs martsæs de l capitalismo". Quando læs martsæs se cambiæn, el problema de los lìmites metabòlicos nun se resolverà cincielhamente pela "efficiencia" — fhai falta reconhocer que l spoxige de la efficiencia & de l automatizaçon lhevou, & probablemente lhevarà, a l augmento l extractivismo & de læs inxhusticiæs ambientales mundialmente. Ou outro: que ye lo que significa acceleracionismo n contextu d'una màchina de gerra q'historicamente prosperou n velocidà, logïstica & conquista de la distancia? Ye acceleraçon non violenta possible, & como serìæ la lhuîtha de classæs n essi scenario?

Por dizilo cumo toca, la pallabra "decrecemiento" tamien falha n responder mũîthæs grandes intrugæs. Ha hi pouca discussion sobre si la deceleraçon massiva ye possible quando, cumo nos inseña Virilio, los cambios todos massivos næs relaçones sociales occurren historicamente pola acceleraçon. Podrìæ la supremacìa decelerar? Si l decrecemiento careç d'una theorìa robusta de como promove'l cambio de systema gubernativu, el typu d'acceleracionismo de Williams & Srnicek nun permitte un vocabulario pluralista que vaiga alhende la suæ idea strẽitha de lo que constitui un cambio systema. &, ente tanto, los proponentes de cada ideario probablemente s'atoparan na mesma sala næs pròximæs dècadæs. Magar ser de "marca" oppuœsta, probablemente habrìæn de tsarrar. Tienen mũîtho q'apprehender mutuamente.

Como contestar a los systemas de gubierno sociotèchnicos cambiantæs de wœy — el puntu fhuœrte l acceleracionismo — a l in par, l acceleracionismo subtheoriza l spoxige de los fluxos materiales & energëticos resultantes d'essi cambio de martses. N outræs pallabræs, solo la efficiencia ye a limita' los sous effeitos disastrosos. Cumo subrayaræn los theòricos de l decrecemiento, los lìmites ambientales tienen que se politizar; el control sobre la tèchnica ha de, por tanto, democratizase; læs taxæs metabòlicæs han disaccelerase si se quier que la tierra remaneça habitable.

Finalizando, l acceleracionismo apaheç cumo una metàphora per-fina. Un disseñu na serviyeta lhœw d'una fiesta cun cena emocionante, los detalhæs mas finos pintaràn-se anhos mas tarde, sì q'ansì la serviyeta paheç un pouco degastada. Grandæs qüestiones tienen falta fhaese, intrugæs nun respondidæs pola exhortaçon simplista de "cambia' læs martsæs de l capitalismo". Quando læs martsæs se cambien, el problema de los lìmitæs metabòlicos nun se resolverà cincielhamente pela "efficiencia" — fhai falta reconhocer que l spoxige de la efficiencia & de l automatizaçon lhevou, & probablemente lhevarà, a l augmento l extractivismo & de læs inxhusticiæs ambientales mundialmente. Ou outro: que ye lo que significa acceleracionismo n contextu d'una màchina de gerra q'historicamente prosperou n velocidà, logïstica & conquista de la distancia? Ye acceleraçon non violenta possible, & como serìæ la lhuîtha de classæs n essi scenario?

Por dizilo cumo toca, la pallabra "decrecemiento" tamien falha n responder mũîthæs grandes intrugæs. Ha hi pouca discussion sobre si la deceleraçon massiva ye possible quando, cumo nos inseña Virilio, los cambios todos massivos næs relaçones sociales occurræn historicamente pola acceleraçon. Podrìæ la supremacìa decelerar? Si l decrecemiento careç d'una theorìa robusta de como promove'l cambio de systema gubernativu, el typu d'acceleracionismo de Williams & Srnicek nun permitte un vocabulario pluralista que vaiga alhen de la suæ idea strẽitha de lo que constitui un cambio de systema. &, ente tanto, los proponentæs de cada ideario probablemente s'atoparan na mesma sala næs pròximæs dècadæs. Magar ser de "marca" oppuœsta, probablemente habrìæn de tsarrar. Tienen mũîtho q'apprehender mutuamente.

Fhœnte