Hervé Hasquin, historiador & acadèmicu, incamienta que “l Stau nun decide 'la maneira de vestise & de practicar una religïon' dientro la mesma communidà política”. & Intruga cun humor: "Alerta los homes! Que passaba si la nuœva Inquisiçon attacare los Barbudos?"
De magar la Antiguidà, la utilizaçon de vestimenta tien sido diana de commentarios & prohibiçones de toda mena. La roupa, l alfhàmere, strema a la persona. El catàlogo. Identifica-la freqüentemente cun una comuña religïosa. Ou ta política. Fhœnte de curiosidà. Da quando de discriminaçon. Ta mesmamente de verdadeira aversion. Quanto si mas na nuœssa èpocha, n Occidente. U, non obstante, vîu-se bilta'l spíritu de tolerancia & la lhibertà d'expression.
El dreithu a dizir qualquiera cousa? D'expressa' la propria fe? Quanto si mas cun læs apparienciæs? Un oreu frescu vieno de læs Provinciæs Unidæs (wœy Holanda) & d'Anglia n acabando l sieglo XVII. Honra pal angles John Locke & la suæ Carta sobre la Tolerancia (1689). Sitiu pa læs crehenciæs dissidentes. Sí q'ansí dreithu d'intervençon d'auctoridahes civiles & políticæs - & non de poderes religïosos - por preserva' la paz pùblica. Pouco spuœis, l hugenote exiliau n Holanda, Pierre Bayle, afhundou na qüestion. Affirmou explicitamente la lhibertà de conciencia, tanto cumo l principio de la lhibertà d'expression de convicçon de sou. In sin restricçones. Pa los atheos, & pa los cathòlicos, suspeithos de querer baltia' los règïmes políticos condemnahos por Roma.
El Pensar liberal acabou dar un blrincu tremendu. El famosu Tratau sobre la Tolerancia de Voltaire (1763) mal ye a penæs una adaptaçon de l textu de Bayle. El compelle intrare (oblrigalos a intrar), motor de læs conversiones fhorçadæs na tradiçon cathòlica, cinca definitivamente solapau. Parallelamente, la eclosion de los principios de la lhibertà política n un mercau abiertu, dà al liberalismo la consistencia suæ. El sou Wœñar anda por tanto intimamente vinculau a la qüestion religïosa & a la de l pluralismo. Pensar na coexistencia torna-se una necessidà. La neutralidà ye por tanto inherente al liberalismo.
De magar el sieglo XIX, nin dizir fhai falta que la neutralidà scholar implica que la educaçon nun ha favorecer dala confession religïosa. Dala concepçon philosòphica n stablecemientos pùblicos.
Sí q'ansí la qüestion ye spetosa. Que ye lo que fhai falta intender por neutralidà religïosa? Ha hi que s'alcordar que l'actual artículu 9º de la Convençon Europea de los Dreithos Humanos stipula n sin ambiguidà l dreithu a manifesta' la religïon. Vamus ve'l exemplo frances, tan imponderau polos círculos seculares belgas.
La lhey francesa de 1905 considera-se la base l secularismo. Inclusive si l tèrminu nun sta hi. Implica la lhibertà de conciencia & cultu / adoraçon. Auctoriza a poner roupa particular, tamien la expression de convicçones anti-religïosæs per acio de caricaturæs, por poner un casu. Scaheicîu-se que los mas anticlericales d'ente los promotores de la lhey pretendíæn prohibir nel spacio pùblico, sí q'ansí sin victoria, la sotana & l caramielhu! D'outra maneira, la exhibiçon de sýmbolos religïosos prohibe-se n actividahes & funccionarios de servicios pùblicos.
La philòsopho Monique Canto-Sperber, exdirectora de la ècole Normale Supèrieure, directora d'investigaçon de l CNRS (Centre Raymond Aron) & miembro associada de la Royal Academy of Belgium, incamienta-lo de fhorma excelente: el Stau nun se pronuncia "sobre como vestise & practicar una religïon dientro d'una mesma communidà política”. (1)
Una constataçon fascinante. De puœis de très dècadæs, el debate concentrou-se principalmente n roupa feminino. Cumo la philòsopho precisa: "particularmente quando cubre l cuœrpu & non quando lu discubre"! Ansí, el "casu l burkini" spañou n Francia l 2016. Prefeitos zelosos prohiben la suæ utilizaçon pelæs sableiræs ou baños pùblicos. El Conseyu de Stau ponrà hi aina bœn orde. Resumiendo, el Stau nun tien por que salir de la suæ neutralidà. Impressionar nun ye una razon de prohibiçon. Un recordatorio. Lhœw de muîthos anhos de duldes, los bañadores mínimos - el bikini andaba d'aquelha inda proscriptu per Bèlgïca, Francia, Italia, al final de los anhos 40 & sería-lo n Alemania ta los anhos 70! - nun se consideraríæn ya mas un attentau contra la bœna moral. Nun ye paradoxal nun se ser a "supporta' " læs vestimentæs màximæs? Fhai falta sacar d'elho q'una muyer nun ye a ser lhibre ma d'una maneira que convenga a la idea de lhibertà de l momento?
Alerta, homes! Que passaba si la nuœva Inquisiçon attacare los Barbudos? Todos nun son Hermanos musulmanes, salafistas, imanes... Como stremalos? La lhargor? La color? La spessor? Los rizos? Prudencia & Sfhoutu de rigor... Que tracamundio! Viva la lhibertà!
Hervè Hasquin
(1) Los dous sous lhibros postreiros: La fin des libertès ou comment refonder le libèralisme (Paris, 2019) et Sauver la libertè d'expression (Paris, 2021). (El final de læs lhibertahes ou como arrefunda'l liberalismo & Salva' la lhibertà d'expression).
Fhœnte
No comments:
Post a Comment