21.12.18

Shapeshifters

The Shapeshifters

Informaçones básiques

Tamien conhocidos cumo Shape:UK (USA)

Procedencia

London, Anglaterra

Specializaçones

Música dança, House, Nu-disco

Anhos activos

2004–Presente

Gravadores

Positiva Records (2004-2008, UK)

Ultra Records (2006–presente, USA)

Defected (2008–presente, UK)

Collaboraçones

Faithless, Moby, Frankie Knuckles, Christina Aguilera, George Michael, Cee Lo Green.

Portal

Miembros

Simon Marlin

Max Reich

Los Shapeshifters ye un duo angles-suecu de house eguau por Max Reich & Simon Marlin.

Reich ye oriundu de Göteborg, Suecia, in tanto Marlin ye británicu. Roblrarun por Defected Records de magar 2008 & previamente por Positiva.

Conhocen-se n cumo Shape:UK nos USA, in parte por conflictu cun la banda basada nos Ángeles de hip hop The Shape Shifters.

Si q'ansí, el duo usa indagora l nome "The Shapeshifters" al publicar material ayuri a fhuera d'USA.

Biographía

Los Shapeshifters conhocen-se bien pol sou cincielhu "Lola's Theme", que txubîu al #1 de la lhista de cincielhos UK in xhulio 2004. El thema publicou-se primitivamente cumo una promo instrumental el 2003 & inspirau pola exmuyer de Simon, Lola.
El segundu cincielhu, "Back to Basics", publicou-se n março 2005 & cuttîu #10 nes lhistes UK, ente tanto l tercer cincielhu "Incredible" cuttîu #12. Incetarun cul album Sound Advice, publicou-se n março 2006 tyigando ta l #76 nes lhistes UK, primeiro de publicase nos USA n Ultra Records in septiembre 2006.
El quartu cincielhu incluyendo a Nile Rodgers de Chic tyamou-se "Sensitivity" & cuttîu l #40 n xhulio 2006.
In 2008, lhouew de quattro anhos cun Positiva Records, los Shapeshifters roblrarun por Defected Records.
La suâ primer publicaçon in Defected fhoi "Treadstone" n abril 2008,
& continuou-se subsequentemente por "Chime", un retrabayu l thema Orbital.
In septiembre 2008, los Shapeshifters publicarun The Shapeshifters –In the House – un album mix que fhoi parte la serie In the House.
In septiembre 2008, los Shapeshifters publicarun tamien "Lola's Theme ('08 Re-Edit")".
Fhoi nel intamu un remix exclusivu usau polos Shapeshifters nes suês sesiones de pintsa, pero pola gran demanda & la suâ mayor exposiçon, el títulu publicou-se cumo discarga electrónica pola suâ gravadora Nocturnal Groove.
Spuöis de la suâ publicaçon, esti títulu andou siepte selmanes nel #1 nes lhistes de venta Beatport.
In xhulio 2009, los Shapeshifters publicarun el Young Dubs EP incluyendo "Sideways" & "Nocturnal".
Per 2009, los Shapeshifters tamien arremixarun el cincielhu de Natalie Imbruglia "Want"
& collaborarun cun Frankie Knuckles in "The ones you love", publicau por Nocturnal Groove.
Tamien arremixarun a Candi Staton in "Musical Freedom" & compilarun la collecçon electrónica Nocturnal Grooves: Vol. 1
Arremixarun ansí cumo tamien trabayarun a comunya cun Empire of the Sun & Kleerup in "We are the people"
& "Longing for lullabies".
La primer publicaçon de 2010 fhoi Summerdayze 2010 – Mixed by the Shapeshifters – una compilaçon album publicada coincidiendo cul sou tour australianu n xhanheiro 2010 & outros cincielhos posteriores talos que "Helter Skelter"
& "She Freaks".

N essi mesmu anhu, intrambos "Helter Skelter" & "She Freaks" obtuvierun mas d'un milhon vistes in YouTube.
El 2010, los Shapeshifters arremixarun "Broken Arrow" de Pixie Lott & "Looking Forward" de Jason Chance.
N Abril 2010, los Shapeshifters intamarun el programma radio semanal Nocturnal Groove Radio Show, per una panoplia de staçones de radio internacionales pel Mundo, siendo tamien disponibles cumo audios in ITunes & in discarga continua dende l portal Nocturnal Groove & los portales nes redes sociales Facebook & SoundCloud.
Los Shapeshifters trabayarun tamien in producçones & remixes de George Michael, Faithless, Frankie Knuckles, Christina Aguilera, Moby, Leona Lewis, Todd Terry & Danny Howells.
In 2011, los Shapeshifters publicarun "Waiting for You" – la suâ primer collaboraçon cun Shermanology
& arremixarun "I'll take you there" del proyectu Directors' Cut de Frankie Knuckles.
N arremixando "In it together" de Human Life,
los Shapeshifters tamien publicarun outru album remix intitulau Nikki Beach – In the house: Mixed by the Shapeshifters vía Defected Records.
Nel verano 2013, el duo publicou un album que se tyamou "Analogue to digital...and back again" cun discarga electrónica & version phýsica (CD), conteniendo producçones arremixades por outros productores na parte uno & remixes na parte dous.
Esti album contien una parte enorme l sou trabayu producçon de los anhos 2008 a 2013.
Acabando los 2010's, cumo pintsas, los Shapeshifters continuarun publicando gravaçones & fhaziendo tours ayuri pel Mundo arretornando a Ibiza pal sou anhu 12avu consecutivu nes discoteques Pachá & Space n 2016.
El 2017, el duo actuou paha Glitterbox nel nuevu Hi Ibiza.
Pel verano 2017, Max Reich salîu de la formaçon deixando al companyeiru de studio de tantu tiempu Simom Marlin, dedicando-se de magar intos a producçon & tours.
El 2017, los Shapeshifters publicarun un nuevu paquete de remixes del sou éxitu "Lola's Theme", incluyendo notablemente l remix de "Purple Disco Machine".
Acabando los 2010, la banda (Simon Marlin) publicou nuevos cincielhos que se tyamarun "When love breaks down" (2017)
& "Try my love (on for size)" siendo intrambos de l acclamaçon los fans, outros productores & pintsas.
Paha de tras, el 2018, a comunya cun fhontes officiales, Simon Marlin caltien los tours de la banda mayormente n Europa.

Discographía

Albuns

2004: Shapeshifters Present House Grooves (Virgin)

2005: Shapeshifters Present House Grooves Vol. 2 (Newstate)

2006: Sound Advice — #76 UK (Positiva)

2008: The Shapeshifters – In the House (Defected)
2009: Nocturnal Grooves: Vol.1 – Mixed by the Shapeshifters (Nocturnal Groove)

2009: Summadayze 2010 – Mixed by the Shapeshifters (EQ Recordings)

2010: Nocturnal Grooves: Vol. 2 – Mixed by the Shapeshifters (Nocturnal Groove)

2011: Nikki Beach – In the House: Mixed by the Shapeshifters (Defected)

2013: Analogue To Digital...And Back Again (Nocturnal Groove)
PS A partir d'esti textu dirá-se gastar nos textos solo l digramma "ny" por ser mas afhayadiçu al teclau internacional & ser menos inredosu a la hora les correcçones.
Shapeshifters in SoundCloud




11.12.18

Novelle capítulos 4, 5 & 6 (Goethe)


Audio

Novelle, capìtulu 4

Læs casæs de la quintana, arroxadæs pola fulgor, ya pahecìæn brilhar, minaçando cun tornar incesæs in qualquier momento & prender in tyamæs; a baxo l elemento ingafaba-se inexorablemente, los ripios arregañabæn, læs lhatæs arrestalhabæn, læs telæs volabæn pa riba, & los sous lùgubres cabos de fhelpeyos in tyamæs flrotabæn arremolinando-se næs alturæs, cumo si fhueren spìritus malignos nos sous elementos, in formaçon circular dançando intencionadamente, consumiendo-se a si mesmos & biltando d'ente l candor ende & aquende.

Solo q'intos, cun un apelhidìu glrayon, todos salvarun lo q'andaba a mano; los siervos & los servientes cun los señores sforçarun-se por arrastra' los fardos que prendìæn læs tyamæs, por arramplar cun un pouco mas de l marcu ardiente, por mitelos na caxa, q'houbierun deixar que læs tyamæs apuradæs roubaren a l final.

Quantos solo anhelabæn un intre d'aparada de l fhœw veloz, mirando a la redolada por getar una possibilidà de reflexion, & esti ya prendieræ todolos sous haberes; pœr una parte andaba amburando, & de la outra, lo q'indagora cincaba na nœithe scura, ya brilhaba.

Characteres teimosos, personæs voluntariosæs resjstierun ferozmente l inimigu feroz & salvarun delhæs de cousæs cun perdiçon de læs sos ceyes & pelo.

Infelizmente hagora l guapu spìritu de la princesa renovaba l tracamundio l ermu, hagora l allegre raso matutino pahecìæ cobierto, los sous wœyos scurecìæn; el viescu & l prau tenìæn una appariencia dramàtica & lherçosa.

Cabalgando pœl tranquillu valhe, sin respecta' la suæ calmante frescor, mal s'incontrabæn a unos passos de la fhœnte viva de l regeiru q'aveirau decurre, quando la princesa vîu daquè extraño nos bardiales de l valhe de la maheda a l fhundu, reconhociendo immediatamente l tigre; saltando, cumo lu vieræ elha acabante pintar, atyigou-se elhi, & esta figura causou una impresion mas millagrosa que los terribles quadros q'acabante andabæn d'occupalos.

"Scapai, miæ señora!", exclamou Honorio, "scapai!". Elha torcîu l cabalhu pa l monte pindiu pœl q'a baxo venieræn.

El muçu ente tanto approximou-se a la bestia, sacou la pistola & disparou quando se sentîu cabo elhi abondo.

Non obstante infelizmente falhou; el tigre blrincou a una veira, el cabalhu aparou, sì q'ansì la fiera bestia continuou l sou camin a riba, aìna tras la princesa.

Elha forçou a l cabalhu a fhaze' lo que fhoi a fhazer, el trayectu pindiu & penhascosu, in sin temer q'una tienra creatura, non avezada a tal puxu, nun lo supportare.

Stimulau pola amazona minaçada, extralimitou-se, cutiendo scontra los pequenhos regodones de la rimada una vez & lhœw outra & a l cabu spuœis d'un puxu violentu baltiou n sin fhuœrça a tierra.

La guapa dama, resoluta & vivaz, nun deixou d'aparase arreitha, el cabalhu tamien s'indreithou, solo que l tigre ya s'aveiraba, magar que non cun rapidez violenta; el terreno irregular, læs piedræs afhiladæs pahecìæn anday torgando l brìo, & cumo Honorio volou directamente a tras d'elhi, tyantando-se-y cun templrança a l par, elho pahecîu arrabialu & atiçar outra vez la suæ fhuœrça.

Intrambos corredores tyigarun a l in par a l sitiu u la princesa apararæ cul cabalhu; el cabalheiru inclinou-se, disparou & cutîu-y a l monstro na cabeça cun la segunda pistola, de maneira q'immediatamente se baltiou & se sporrîu na suæ lhongura, deixando ver hagora mas la fhuœrça & la lherça de los que mal remanecìæ lo phýsico.

Honorio saltaræ de l cabalhu & ya s'axhenoyaræ n riba l animal, amorteciendo los sous cabeiros movemientos & sofhitando na mano dreitha la spada de caça sfundada.

El muçu yera curiosu, saltaræ cumo lu tenìæ vistu la princesa bien de vezes nel xhuœw de carreira a cintæs.

De la mesma maneira, na arena d'equitaçon, la suæ bala cutîu la cabeça l turcu n poste, directamente so l turbante, na tiesta, per aìna, spetou la cabeça l mouru n suœlo cul sable snudu.

In todælæs artes estæs tenìæ dotes & yera feliz, ende intrambæs atoldarun.

"Acabai cun elhi", dixo la princesa, "dà-mi la lherça que vos manque cun læs garfiæs". — "Disculpai!", retrucou-y el muçu, "ya anda bien muœrtu, & nun y quiero stropia’ la pelheya que l pròximu hibierno rescamplarà na vuœssa corça." —"Nun ser sacrìlegu!" Dixo la princesa; "todo lo q’habita de la clemencia fhondeiro n coraçon displriega-se n un momento cumo esti". — "You tamien" -dixo Honorio- "nunca fhui mas pìu q’hagora; por esso pienso n momentos mas allegres; mal miro esta pelheya por poder elha accompañavos cul presto. —"Siempre mi fhairà alcordar d'esti tremendu momento", addicionou elha.

"Ansì ye", respondîu el muçu cul carrielhu que se y tornaba roxu, "un signu de triumphu mas innocente que quando læs armæs de los inimigos que se vencen s'exhiben a l vincedor". — "Vou alcordame de la vuœssa ousadìa & maña & nun se ha menosprezia'l ser vòs quien a contar cun la miæ arrogancia & cun la gracia l prìncipe de pœr vida.

Alçai-vos!

Ya nun ha hi ya vida nel animal.

Pensèmus no que vien!

Primeiro que nada, alçai-vos!" — "Hagora ando de rodiyæs", respondîu l muçu, "puœis ando n una postura que se dirìæ prohibise-mi fhazer de qualquiera outra maneira, deixai-mi rogavos, por gracia & por favor, que vos intornehes cara a min por tener certeza n esti momento.

Tantæs vezes que y pedì a l vuœssu home fholgar & prebendæs n outræs travessìæs.

Quien tien la suœrte de sentase a la vuœssa mesa, a quien vòs honrahes cul intretenimiento de la vuœssa compañìa ha tener visto l mundo. Los excursionistas irrumpen de todolos sitios, & quando se fhala d'una vilha, d'un puntu importante de qualquiera parte l mundo, a Eurigen siempre se y afhala la intruga, de si elhi mesmu anduvo pœr hi.

Nun se ye a infhoutar un in daquien, cumo n quien lo tien visto todo; ye cumo si solo tuvier que s'exhibir a si mesmu pante outros".

"Alçai-vos!" repetîu la princesa; "Nun mi prestarìæ querer & rogar nada contra l convincemiento l mîou home, a nun ser, si nun me tracamundio, la causa pola que vos arretuvo t’hagora, lhœw, aìna dissipada.

La suæ intençon yera vevos madurar cumo fhidalgu independiente honrando-se a elhi & a vòs tanto a fhuœra cumo t’hagora n casa, & pensei se'l vuœssu actu l mas recommendable passaporte que un muçu sea a lhevar pœl mundo".

Que n cuœntes d'una allegrìa moceira, una cierta tristura y passaræ pœl rostro, nun tuvo tiempu la princesa d'apercibilo, nin de spacio dar a l sou Sentir, puœis, txubiendo aìna a l monte, cun un nenhu de la mano, vieno una muyer dreitha scontra la quadrielha que nòs ya conhocieræmus, & mal s'alçaræ Honorio, cavillando, quando elha s'açoutou dando vozes & berrando n riba l cadàvere, & por esta acçon & por una roupa pulchro, decente, a l in par colorido & extraño adivinou-se ser elha l ama & guardiana d'esta creatura que se sporrìæ scontra elha, cumo tamien el nenhu de wœyos & riços negros sofhitando una flrauta n mano, talque la maî, arrodiyando-se cabo elha tyorando mènos violentamente, por ende cun commoçon profunda.

Novelle, capìtulu 5

A læs erupçones violentæs de passion d'esta infeliz muyer continuarun, magar q'interrumpidamente, intermittentemente, un caldar de pallabræs, cumo una regeira de phrases baltiando de penha n penha.

Un idioma natural, curtiu & franciu, fhaziendo-se caltriante & commovedor.

In baldre dìbemus querer traduzilæs a los nuœssos dialectos; nun podemus sì q'ansì perde' la essencia approximada:

"Assassinarun-lu, probe animal!

Assassinau n sin necessidà!

Yeræs dœndu & habìæs d'apousentar tranquillamente & sperar por nòs outros; por doleti læs mulhidæs de læs tuæs patæs, & nun tene' læs tuæs garfiæs ya fhuœrça!

Faltaba-ti l sol calliente, por guarilæs.

Fhuisti l mas guapu de la tuæ specie; Quien vîu nunca un tigre real dormir tan gloriosamente, cumo tu eiquì cincæs, muœrtu, sin t'upar nunca outra vez mas!

Quando acordabæs de mañana a l alborecerin & abrìæs los brèfetes, sporriendo la roxa lhingua, pahecìæs sorrinos, & quando ruxìæs, apañabæs la cibeira de læs manœs d'una muyer, de los dedos d'un nenhu!

Quantu tiempu t'accompañemus næs tuæs travessìæs? Quantu tiempu nos fhoi la tuæ compañìa importante & fructìfera!

A nòs, vieno-nos de fheitho la cibeira de los fhartones & dulces refrescos de los fhuœrtes.

Puœis ya nun serà mas ansì!

Ai!
Ai!"

Elha nun s'acabaræ queixar quando n monte a mediu camin de l castielhu irrumpierun cabalheiros, q'aìna se reconhocierun ser de la quadrielha caça l prìncipe, elhi mesmu n cabeça.

Caçando na parte de pœr tras el cordal, vieran surdi' læs nublres incesæs & pœr valhes & scobios, cumo n una cacerìa violentamente intaìnada, tirarun pœl camin dreithu scontra esta triste siñal.

Blrincando pœr riba la desnudez de piedra, apararun & mirarun-los, concienciando-se de la imprevista quadrielha q'avultaba extrañamente na superficie valreira.

Lhœw de l primer reconhocemiento quedarun in silencio, & spuœis de daquè repousu, lo que la vista nun arrevelou, explicou-se n poucæs pallabræs.

Ansì, el prìncipe mangou-se de lantre l extrañu acontecemiento inaudito, un cìrculu de cabalheiros & ronceiros a l pie.

Nun s’andaba indeciso no que fhaer; el prìncipe occupaba-se mandando, fhaziendo complrir, quando un home mitîu-se n dientro l cìrculu, altu de figura, coloridu & extrañamente vestidu egual que sposa & fhiyu.

& Hagora daba la familia xhunta reconhocemiento de dolor & surprehesa.

L home ente tanto, reverente, cincou a una distancia respeituosa de lantre l prìncipe & dixo: "nun ye tiempu de reclamar, à mîou señor & poderosu caçador, ta l lheon martsou, elhi tamien anda ende tres el monte, sì q'ansì perdonai-vos-lu, tenèi misericordia, que nun pereça cumo esti bœn animal! "

"El lheon?" dixo l prìncipe, "tienes la suæ pista?" "Sì , Señor! Un quintaniegu alhà baxo, que s'ampararæ innecessariamente n riba una àrbole, ãpunto-mi mas a riba a manzorga, solo que vi la gran tropa d'homes & cabalhos de cara a min, you curiosu & precisando d'adiuda, corrì eiquì". — "Intos", ordenou l prìncipe, "la caça ha dir scontra esta veira; cargai læs vuœssæs scopetæs, trabayai sele, nun ye un infortunio si lu lhevahes a læs profundezes de la mata. — Cun todo, a l cabu, bœn home, nun seremus quien a perdonavos la vuœssa creatura; por ser vòs xole abondo deixando-lu scapar!" — "El fhœw irrumpîu", respondîu l cabeiru cabalheiru; "remanecimus quietos & tensos", compensou aquelhi; "spardîu-se aìna, solo que lhœñe de nòs.

Tenìæmus awa abondo na nuœssa defensa, sì q'ansì un cutidu de pòlvora spañîu & açoutou-se-nos el fhœw n riba; intaìnamus & hagora somus xhente infeliz".

El prìncipe occupaba-se indagora mandando, non obstante pœr un intrin todo pahecîu aparase, quando un home fhoi vistu saltando aìna dende l vieyu castielhu de riba, q'aìna se reconhocîu se'l guarda que se contractar por custodia'l talher de l pintor occupando l apartamento a ende & supervisando los trabayadores.

Elhi dîou ende saltando n sin fhuœlgu, lhœw indicou n poucæs pallabræs: a riba tras el doîru circular mas altu, sporrîu-se l lheon a l sol, a l pie d'una fhaya centenaria, & comportando-se per tranquillu.

Cun rabia sì q'ansì concluyîu l home: "Por que lhevarìæ a hieri a la vilha la miæ scopeta, pol amor de lhimpiala?

De tenela a mano, nun diba alçase outra vez, la pelheya serìæ miæ, & diba bien presumir de lo barato que mi fhoi tenela la vida inteira".

El prìncipe, a quien y valieræ tamien la suæ experiencia militar, que ya dieræ cun casos u l mal inevitable minaçaba pœr varios quadrantes, dixo: "Que garantìa vòs mi dahes, que si perdonamus a l vuœssu lheon, nun dirà spardi' la ruina pœla tierra de mîou?"

"Ende esta muyer & esti nenhu", respondîu l paî aìna, "compromitten-se a tornalu dœndu, tenelu tranquillu, ta que trahiga la caxa valreira, puœis nòs lu traheremus de vuœlta inoffensivu & in sin dañar".

El nenhu pahecìœ querer experimenta' la suæ flrauta, un instrumento de typu suavin que s'avezaba tyamar flrauta dulce; pœr un catsin picoteou-la cumo una pipa; quien la sentîu soupo extrahe' los tonos mas graciosos d'elha.

Ente tanto, el prìncipe introgaræ a l guarda cumo txubieræ l lheon.

Compensou cun esto ùltimo: "pœl scobiu, que s'amuralha a intrambæs veiræs, fhoi siempre l ùnicu accessu & continuarà siendo l ùnicu; sfiguremus dous carreiros, q'indagora conduzen a riba, de tala maneira que nun ha hi quien poder dar a l castielhu incantau ma pœr aquel primer caminin strẽithu, pal q'andæn preparahos el spìritu & l gustu l prìncipe Friedrich".

De puœis dalguna reflexion, quando l prìncipe mirou a la redolada pol nenhu, siempre procediendo cun la mesma delicadeza que si fhuer un preludio, volvîu-se a Honorio & dixo: "Vòs fhexzîstis mũîtho wœy, completai la xheira!

Acoutai l camìn strẽithu! —Tenèi preparadæs læs scopetæs,sì q’ansì nun disparar primeiro, ta que la creatura ya nun se sea a assustar d'outra maneira, si fhexzier falta prendèi un fhœw, que y dea lherça quando quiera baxar!

L home & la muyer podran pœr outra parte quedar".

Honorio mangou-se aìna a completa' læs òrdenes.

Novelle, capìtulu 6

El nenhu continuou la suæ melodìa, que nun yera una melodìa, yera una riestra de sones sin lhey, & talvez por elho mas commoviente; los spectadores avultabæn complacidos pola seqüencia cun fhorma d'un Cantar, quando l paî intamou fhalar cun decente enthusiasmu & continuou: "Dîous dîou sapiencia a l prìncipe & a l in par conhocemiento de ser todælæs obræs de Dîous sabiæs, cada una a la suæ maneira.

Contemplai la penha sofhitando-se firme & n sin se mover, magar el clima & la lhuz de l Sol!

Àrboles per vieyos adornæn la suæ cabeça &, ansì coronahos paheç elha distante; si balta una parte, nun cincarà quala yera: balta n mũîthos catsos & cubre la rimada de la garma.

Cun todo tampouco quieren remanecer estos ende, saltæn voluntariamente fhondo, el regeiru pilha-los, lheva-los pa l rîo.

Sin resjsistise, sin rebelase, angulosos non, tyanos & arrondiahos ganhæn elhos per aìna l sou camin & martsæn de rîo n rîo, a l cabu a l oceano, u los enormes se congregæn in manadæs & los nanos s'apetiguñæn næs fhondonadæs.

Quien afhalaga la gloria l Señor, a quien læs strelhæsa fhalagæn d'eternidà n eternidà!

Por que mirahes a la redolada a distancia?

Considerai l abeya ende!

Acabante ya la serœnda, colheitha elha, trabayadora & fhai una casa, horizontal & vertical, cumo professora & apprehendiza.

Mirai la fhormiga alhende!

Sabe l sou camin & nun lu pierde, fhai un lhar de fhuœya d'herba, migayæs de tierra & awuyæs de piñeira, egua-lu nel altor, solo que trabayou de balde, por passa'l cabalhu pœr riba strapayando-lo & sfhaziendo-lo todo.

Per bien!

Triya los sous cangos & sparde los sous banzos, aproveç-y. Runfia & nun ye a arrepousar, por tene'l cabalheiru fheithu de l rocin colhaçu l aire & compañeiru de la galerna, q'a l home lhevarà a ende, u dir quiera, & a la muyer, u anxìe.

N estæs, pente la mata palmeires, apahecîu l lheon, a passu seriu cruzou l ermu, ende gubierna sobre todolos animales, & nada se y resjste.

Non obstante l home sabe la maneira d'adondalu, & la creatura mas cruel tien-y reverencia ante la figura de Dîous, de la que los seraphinos son fheithos, que sirven a l señor & a los sos siervos.

Puœis na cuœva de los lheones Daniel nun hesitou; remanecîu firme & infhoutau, & l ruxìu bravu nun interrumpîu el sou pìu Cantar.

Esti discursu, que se pronunciou cun la expresion d'un enthusiasmu natural, accompañaba a l nenhu ende & aquende cun tonos graciosos; quando l paî terminou, intamou intonar cun garganta pura, voz brilhante & scalæs hàbiles lo que l paî executaba cun la flrauta, que se fhixzo sentir n harmonìa, el nenhu cantou:

"Dende los poços, eiqui n fhuœxhu
siento l Cantar de l propheta;
por deleytalu n riba elhi los seraphinos pairæn,
tenrìæ lherça de l bien?
El lheon & la lheona, a tras & a lantre,
aveiræn-se-y dando-y vuœltæs;
sì, prestarun-yos! los suaves, pìos cantares."

El paî continuou accompañando la stropha cun la flrauta; cun todo lo que fhoi particularmente surprehendente ye que l nenhu hagora camudaba læs strophæs n una seqüencia differente & por ende, quando nun se produzìæ un nuœvu significau, augmentaba l sentimiento n sì mesmo & pœr sì mesmo d'una maneira emocionante.

"Seraphinos pairen pœr riba & pœr baxo,
exaltando-nos
cun tonos, que mùsica celestial!
Nos poços, nel fh
uœxhu tenrìæ lherça l nenhu?
Estos suaves, pìos cantares
nun deixæn veni'l infortunio;
an
den los seraphinos ayures pairando,
& ye ansì que se fhai."

Intos los très intamarun cun poder & elevaçon:

"Por reyna'l Eterno na tierra,
& la suæ mirada pœlos mares;
los lheones tornaran-se años,
& la ondia retrocederà.
La spada snuda apara-se de guœlpe,
cumplren-se fe & sperança;
l amor que s'arrevela
na oraçon millagrosu ye."

Todo staba quieto, sentido, ascuîthaho, & a l dissipase los tonos, ye quando se podìæ notar & sobre maneira, observa' la impresion.

Yera cumo si todos s'apaciguaren, commoviendo-se cada un a la maneira de sou.

El prìncipe, cumo si hagora ya passare pœr alto la lhaceîra acabante minaçalu, dispreziou la sposa, que, apoyada n elhi, nun deixou de puxa'l panhuœlu bordau cobriendo-y los wœyos.

Valîu-y bien senti'l peithu muçu alleviau de la presion cun la que la afhogaræn los minutos anteriores.

Un silencio perfeito dominou l enxame; pahecìæn scaeice' los pelligros, sol fhœw & pœr riba l appariçon d'un lheon q'arrepousaba qüestionadoramente.

Cun una insinuaçon d'aveira' los cabalhos, el prìncipe primeiro punxo n movemiento a l enxame; lhœw volvîu-se cara a la muyer & dixo-y: "Intos pensahes que cul vuœssu Cantar, cul Cantar d'esti nenhu, apaciguahes a l lheon u lu atoparehes cun la adiuda d'estos tonos de flrauta, & lhœw sohes quien a trahelu de vuœlta inofensivu & intactu trancau?" Affirmarun-y-lo, assegurando-y-lo & xhurando-y-lo; a l castelhan addicionarun-yos-lu de gabiteiru.

Intainou hagora l prìncipe cun unos poucos, la princesa tirou a lantre seliquino cul remanente de la cohorte; solo que maî & fhiyu, accompañando-se pol guarda que se fhexzieræ fhuœrte cun una scopeta, txubierun mas pœlo pindio monte a riba.

Primeiro d'intrar in scobiu, q'abrìæ l accessu a l castielhu, atoparun a los caçadores que s'occupabæn amontonando broça seco & ansì poder prender un gran fhœw n qualquier casu.

"Nun fhai falta", dixo la muyer; "resolvese ha n sin todo esto".

Mas a lantre, sentau n un catsu parede, vierun a Honorio, la suæ scopeta doblre n cuœlho, n un puœstu preparando-se cara a todælæs situaçones.

Cun todo elhi pahecîu nun catar cun sigo a los que se-y aveirabæn; avultaba andar calau n fhondos pensares, mirou a la revolada cumo plasmau.

La muyer fhalou-y cun un ruœgu: nun prende'l fhœw; elhi pahecìæ cun todo poney pouca attençon a l sou discursu.

Elha fhalou vividamente & glrayou: "guapu muçu, matæsti a l mîou tigre, nun ti stou maldiciendo, perdona a l mîou lheon, bœn rapaz!

Bendigo-te".

Honorio mirou dreithu n frente, ende, u l sol nel sou camin intamaba baxar.

Novelle, capìtulu 7

"Andæs a la geta l poniente", glrayou la muyer; "fhaes bien, ende ha hi mũîtho por fhazer; intaina solo, nun t'apures, supperaras-lo.

Solo que primeiro suppera-te tu mesmu!" Por esto pahecìæ rise elhi; la muyer dîou n txubir mas, nun fhoi a contenese por mirar a los que quedabæn a tras; un sol arroxaho cobrìæ la suæ cara, pensaba nun tener visto un rapaz mas guapu.

"Si l vuœssu fhiyu -- dixo l guarda -- "tocando la flrauta & cantando, cumo stahes convincida, ye quien a attraher & calmar a l lheon, dominaremus-lu per fàcile, puœis el poderosu animal collocou-se bien cabo læs bòvidæs abiertæs pente læs que fhuimus a intrar na antoxana l castielhu, puœis la puœrtæ principal sta interrada.

N attrahiendo-lu l nenhu ende, sou you intos a tranca' la abertura cun poucu sfhuœrçu, & l rapaz, si yi paheç bien, zafase ha de l animal pœr una de læs scaleirinæs spirales que se ven nel requeixu.

Querèmunos asconder; solo q'hei mangame de tala maneira que læs miæs balæs in qualquier momento podian venir n adiuda l nenhu".

"Læs circumstanciæs nun son todæs necessariæs; Dîous & arte, compassion & fortuna fhairan lo meyor". —"Serà-lo ansì," transmittîu l guarda; "sì q'ansì conhoço los mîous deberes.

Primeiro conduzo-vos pœr una scaleira pindia ta la parede, xhusto de cara a l accesu q’amentei indenantea you ; el nenhu baxarà, a l in par, a la arena l circu, & attraherà ende a l animal apaciguau."

Esto passou; guarda & maî aguaitabæn dende riba occultos, ente tanto l nenhu apahecìæ na scaleirina n spiral na antoxana clara & pœla abertura scura n frente disapahecìæ, sì q’ansì de smeno deixou ascuîtha'l son de la suæ flrauta, que pouco a pouco fhoi perdiendo-se & silenciou.

La pausa fhoi presentimiento abondo; el ralru casu humanu andaba confinau a l vieyu & pelligrosu caçador.

Dixo-se a si que preferìæ dir personalmente a la scontra de l animal pelligrosu; la maî, sì q'ansì, cun cara allegre, ascuîthando por de mas, nun deixou nota' la minor smolriçon.

Al cabu, la flrauta ascuîthou-se da nuœvo; el nenhu surdîu de l fhuracu cun wœyos brilhantemente satisfeithos, el lheon tras d’elhi, sele &, a lo que pahecìæ, cun daquè queixa.

Ende & aquende revelaba ganæs de sporrise n tierra, el rapaz lhevou-lu n semicìrculu pente los àrboles sin fhuœya & coloridos, ta q'al final sentou so los postreiros rayos que l sol mandaba pœr un wœcu næs ruinæs, & intamou outra vez el sou Cantar tranquillizador, u la repetiçon nòs nun somus quien a scapay:

"Dende los poços, eiquì n fhuœxhu
ascuîtho l Cantar de l propheta;
los seraphinos pairen por celebralo,
darà lherça l bien?
El lheon & la lheona, pa tras & pa lantre,
aveiræn-se dando-y vuœltæs;
sì, prestarun-yos! los suaves, pìos cantares."

Ente tanto, el lheon sporriera-se per cabo l nenhu & pousara-y la pesada pata delantreira dreitha n cuœlho, acariciando-lu cun gracia l nenhu, sì q'aìna catou cun sigo q'una afhilada canha de spinæs se y spetaræ ente læs mulhidæs de læs patæs.

Curiadosamente, puxou a fhuœra l artu que lu mancaba, sacou la suæ wufanda infaxando la mulhida mancada de la fiera, & podiendo la maî ansì inclinase cun braços abiertos d'allegrìa, & quiçabes lu lhamare & applaudier cumo avezaba fhaer si nun fhuer dada cuœnta pol puñu àsperu de l guarda de que l pelligro nun acabaræ.

Gloriosamente continuou cantando l nenhu, de puœis de tocar cun poucæs notæs:

"Por reyna'l Eterno na tierra,
& la suæ mirada pœlos mares;
los lheones tornaran-se años,
& la ondia retrocederà.
La spada snuda apara-se de guœlpe,
cumplren-se fe & sperança
l amor que s'arrevela
na oraçon millagrosu ye".

Ye possible pensar que næs traçæs d'una creatura tan bederre, el tyrannu læs viescæs, el dèspota l reyno animal, podier apercibise una expresion d'amabilidà, de satisfacçon agradecida, ansì passou ende; & da veræs el nenhu na suæ transfiguraçon pahecìæ un poderosu & victoriosu conquistador, non un conquistau, un home mansu, cumo aquel dadu a la propria intençon pacìfica.

El nenhu continuaba tocando la flrauta & cantando, a la maneira suæ cruzando los renglrones & addicionando nuœvos:

"& ansì passa cun nenhos bœnos,
a quien los seraphinos acuden
prestosos p’aconseyar,
p’acçon ruina prevenir,
p’acçon bœna fomentar.
Ansì clamæn,
firmemente stremando
a l sou fhiyu queridu,
de l viescu, gran tyrannu
a la suæ tienra rodiya,
cun Sentir pìu
& melodìa".

Fhœnte

13.11.18

La vida n Universo (Stephen Hawking)

Audio

N esta tsarra, prestariæ-mi specular un pouco cul disinvolvemiento de la vida nel universo, & n particular, cul disinvolvemiento de vida intelligënte. Lhevarei-la a incluyi’ la raça humana, magar tener sido abondo fato mũîtho l sou comportamiento pœla historia, & nun lo calcular por adiudar a la sobrevivencia la specie. Duæs qüestiones que discutirei son, “Quala ye la probabilidà de vida existiendo ayures pœl universo?” &, “Como serà la vida a disinvolvese nel futuro?”
Ye una qüestion d’experiencia commun que læs cousæs cincæn mas disordinadæs & chaòticæs cul tiempu. Esta observaçon ye a elevase a l status de lhey, la tyamada
Segunda Lhey de la Thermodynàmica. Diz que l montante total de disòrdine, ou entropìa, n universo, siempre xorreç cul tiempu. Sì q’ansì, la lhey mal se refier a l montante total de disòrdine. Ye possible incrementa’l òrdine n un cuœrpu, si l montante de disòrdine næs suæs fhasteiræs circumdantes creç n un montante mayor. Esto ye lo que passa n un ente vivo. La vida ye a definise cumo un systema ordinau que se ye a sofhitar por si mesmu contra la tendencia a l disòrdine & ye a arreproduzise. Ye dizir, ye a fhazer similares, solo q’independientes, systemas ordinahos. Pol amor de fhazer estæs cousæs, el systema ha convertir energïa n daquè fhorma ordinada, cumo cibeira, lhuz solar ou corriente n energïa disordinada so la fhorma de calor. D’esta maneira, el systema ye a satisfaze' la requisiçon de que l montante total de disòrdine xorreça, ente tanto, a l in par, xorreciendo l òrdine n si mesmu & na suæ descendencia. Da vezo un ente vivo tien dous elementos: un compendio d’instrucçones diziendo-y a 
l systema cumo se sofhitar & s’arreproduzir, & un mechanismu passando læs instrucçones. Na sciencia natural, essæs duæs partes tyamæn-se gënes & metabolismo solo que val la pena emphatizar que nun fhai falta haber nada orgànico n elhos. Por casu, un virus de computador ye un programma que fhairà copiæs de sigo na memoria d’un computador, & que se transferirà a outros computadores. Ansì dirà elho lhibrar dientro la definiçon de systema vivu, que dieræ you. Cumo un virus orgànicu, ye una fhorma abondo degradada, por mal contener instrucçones ou gënes a penæs, & nun tener metabolismo dalu de sou. In cuœntæs d’esso, arreprogramma l metabolismo l computador que lu hospeda, ou cèllula. Ha hi xhente que qüestionaræ si los virus habriæiæn contar cumo vida, por ser paràsitos, & nun poder existir independientes de los sous amphitryones. Intos læs mas de læs fhormæs de vida, la nuœssa tamien, son paràsitas, por cibase & depender por sobrevivir d’outræs fhormæs de vida. Pienso haber de conta’ los virus de computador cumo vida. Egual diz elho daquè sobre la naturaleza humana, que la sola fhorma de vida creada por nòs t’hagora sea puramente destructiva. Fhala de crear vida a exemplo de nuœsso. Tornarei mas tarde a læs fhormæs electrònicæs de vida.

Paheç-nos ser “vida” aquelho que normalmente se basa n cadenæs d’àtomos de carbono, cun daquè outros àtomos, cumo azoe ou phòsphoro. Podriæ-se specular poder haber vida cun outra base chìmica, cumo silicio, solo que carbono paheç el casu mas favorable, por tene’ la chìmica mas rica. El que los àtomos de carbono tengan d’existir da fheitho, cun læs propriedahes que tienen, requier concasar fino constantes phýsicæs, cumo la scala QCD, la carga elèctrica, & ta mesmamente la dimension de spacio-tiempu. Si essæs constantes tuvieren valores significantemente differentes, bien el nucleu l àtomu carbono nun diba ser stable, ou bien los electrones dibæn collapsar nel nucleu. A la primer wœyada, avulta tyama’ l attençon que l universo afine tan bien. Talvez esto seriæ evidencia de sta’l universo specialmente concebido a fin de produzi’ la raça humana. Sì q’ansì, tien-se q'andase attento a talos argumentos, por causa de lo que se conhœç cumo l Principio Anthròpico. Funda-se na affirmaçon autoevidente, de que si l universo nun s’adequare a la vida, nun mos andariæmus introgando por que ye que concasa tan bien. Ye possible applica’l Principio Anthròpico, næs suæs versiones fhuœrte ou flrouxa. Nel Principio Anthròpico Fhuœrte, suppon-se haber mũîthos universos differentes, cada un cun differentes valores de læs constantes phýsicæs. In pequenhæs cifræs, los valores permittiran la existencia de cousæs cumo àtomos de carbono, que son a actuar cumo blocæs eguando systemas vivos. a l haber nòs de vivir n un d’essos universos, nun mos tenriæ que surprehender que concasen fino læs constantes phýsicæs. De nun fhazelo, nun stariæmus eiquì. La fhorma fhuœrte l Principio Anthròpico nun ye pœr satisfactoria. Quala significaçon operacional se y ye a dar a la existencia de todos essos outros universos? & si se xebren de l universo de nuœsso, como ye a affectar a l nuœsso lo que passa n elhos? Alternativamente, adoptarei lo que se conhœç cumo Principio Anthròpico Flrouxo. Esto ye, considerarei los valores de læs constantes phýsicæs, cumo stando dadæs. Sì q’ansì vou ver qualæs conclusiones se son a sacar de l fheithu de la existencia la vida n esti planeta, n esta etapa na historia l universo.
Nun habiæ carbono a l intama’l universo cul Bing Bang, camin d’ha quinze bilhones d’anhos. Stariæ tan caldiaho, que toda materia habriæiæ remanecer in fhorma partìculæs, tyamadæs protones & neutrones. Inicialmente andariæn a pres los protones & neutrones in quantidà. Non obstante, n expandiendo-se l universo, sfreceriæ. Cerca d’un minutu lhœw de l Bing Bang, la temperatura baltiariæ so un bilhon de graus, approximadamente cien vezes la temperatura l Sol. A esta temperatura, los neutrones intamariæn sfhazese n mas protones. Si todo lo que passare fhuer esto, toda materia n si acabariæ cumo l elemento mas cincielho, hydrògëno, cun un nucleu consistente n un proton solu. Pœr outra parte, delhos de neutrones cutiriæn protones, & fundiriæn-se formando l pròximu elemento mas cincielho, helio, cun un nucleu eguau por dous protones & dous neutrones. Non obstante nun se formariæn elementos cun mas pesu, cumo carbono ou oxýgëno. Ye diffìcile afigurase ser possible eguase un systema vivu, mal a penæs cun hydrògëno & oxýgëno, quando todu l universo primordial andaba a inda calliente por de mas cumo pa combinar àtomos in molèculæs.

L universo continuariæ expandiendo & arrefreciendo. Cun todo delhæs de zonæs tenriæn densidahes un pouco mas altæs q’outræs. L attracçon gravitacional de materia extra n estæs zonæs diriæ ralentiza’ la expansion, & eventualmente aparala. Ente tanto, collapsariæn formando galaxiæs & strelhæs, de magar cerca dous bilhones d’anhos spuœis de l Big Bang. Delhæs de læs primeiræs strelhæs seriæn mas massivæs que l Sol nuœsso. Seriæn mas callientes que l Sol, & queimariæn de l hydrògëno & de l helio primitivos, resultando elementos cun mas pesu, cumo carbono, oxýgëno & fhierro. A esto mal y vagariæn unos quantos cientos de milhones d’anhos. Spuœis, unæs quantæs strelhæs spañiriæn cumo supernovæs, & spardiriæn los elementos de pesu tornando a l spacio, formando la materia prima de læs tandæs posteriores de strelhæs.

Outræs strelhæs distæn mũîtho cumo pa podelæs ver nòs directamemente, si tuvieren planetas arrodiando-læs. Solo que ciertæs strelhæs, tyamadæs pulsares, emitten pulsos regulares d’ondiæs de radio. Observa-se una pouca variaçon na proporçon dalgunos pulsares, & interpreta-se cumo indicando perturbaçones, por tener planetas circumdantes de l vultu la tierra. Los planetas circumdando pulsares nun son susceptibles de tener vida por morrer todolos seres vivos na explosion supernova que fhixzo a la strelha torna-se pulsar. Cun todo, el fheithu d’observase tener unos quantos pulsares planetas indica ser possible na nuœssa galaxia, tener tamien planetas una fracçon razonable d’ente cien bilhones de strelhæs. Læs condiçones planetariæs necessariæs de la nuœssa fhorma de vida podriæn existir de magar cerca quatro bilhones d’anhos lhœw spuœis de l Bing Bang.
El nuœssu systema solar formou-se ha camin de los quatro bilhones & mediu d’anhos, ou cerca diez bilhones d’anhos de puœis de l Big Bang, a partir de gas cun contaminaçon de sobræs de strelhæs anteriores. La tierra formou-se por elementos cun mas pesu, incluyendo carbono & oxýgëno. Dalguna maneira, daquè d’essos àtomos tyigariæn a organizase n fhorma molèculæs d’ADN. Esto tien la famosa fhorma de doblre heliç, discobierta por Crick & Watson, n una cabanha na sè de l New Museum in Cambridge. Connectando læs duæs cadenæs na heliç, ha hi pares d’àcidos nuclèicos. Ha hi quatro typos d’àcidos nuclèicos, adenina, cytosina, guanina & thiamina. Dà-mi la lherça de nun se’l mîou sythetizador de fhala bønu abondo pronunciando los sous nomes. Obviamente, nun se proyectou pa que lu usaren biòlogos moleculares. Una adenina n una cadena combina siempre cun una thiamina na outra cadena, & una guanina cun una cytosina. Ansì la seqüencia d’àcidos nuclèicos n una cadena define una ùnica seqüencia complementar, na outra cadena. Læs duæs cadenæs son a xebrase intos & actuar cumo planilhæs, eguando outræs cadenæs. Ansì læs molèculæs d’ADN son a arreproduzi’ la informaçon gënètica, codificada næs suæs seqüenciæs d’àcidos nuclèicos. Secçones de la seqüencia son tamien a usase fhaziendo proteines & outros productos chìmicos, que son a executa’ læs instrucçones, codificadæs na seqüencia, & fhazer concasa’ la materia prima pol amor d’arreproduzise.
Nun se sabe como læs molèculæs d’ADN apahecierun la primer vez. Læs possibilidahes de crease una molècula d’ADN por fluctuaçones aleatoriæs son pœr pequenhæs. Ha hi xhente q’insinùa por tanto tener venido la vida a la Tierra d’ayures, & que ha hi semientes de vida fluctuando pœla galaxia. Ente tanto, nun paheç probable poder sobrevivi’l ADN mũîthu tiempu na radiaçon spacial & magar que podier, nun diba adiudar mũîtho a explica’ la incepçon de la vida, por se’l tiempu disponible de magar la formaçon de l carbono mal pouco mas de l doblre de l tiempu que tien la Tierra.
Una hypòthesis ye que la formaçon dalgo cumo l ADN, que se ye a arreproduzir, ye extremamente improbable. Sì q’ansì n un universo cun una cifra pœr grande, ou infinita, de strelhæs, podriæ sperase occurrir n unos poucos systemas stellares, solo q’estos andariæn cun bien de xebra ente sigo. El fheithu d’occurrir vida na Tierra, nun ye surprehendente nin improbable. Mal ye una applicaçon de l Principio Anthròpico Flrouxo: Si la vida tuvier apahecido ayures n outru planeta, andàbæmunos introgando la causa d’apahecer a ende.
Si l appariçon de la vida n un ciertu planeta fhuer per improbable, podriæ sperase teney vagaho mũîtho. Mas precisamente, podriæ-se sperar apahece’ la vida xhusto a tiempo de la subseqüente evoluçon a seres sapientes, cumo nòs, occurriendo primeiro de la extincçon, definida pol tiempu vida l Sol. Vagarà-y a esso pœlos diez bilhones d’anhos, lhœw el Sol inflarà & tragarà la Tierra. Una fhorma sapiente de vida seriæ quien a domina’ læs travessìæs spaciales, & ser quien a scapar a outra strelha. Cun todo, d’outra maneira la vida na Tierra diba star condemnada.
Existe evidencia fossil d’haber daquè vida na Tierra, cerca de très milhones d’anhos & mediu ha. Elho egual fhoi mal a penæs 500 milhones d’anhos lhœw de tornase la Tierra stable & frìa abondo a fin de pode’ la vida disinvolvese. Solo q’a la vida podriæ-y tener vagaho siete bilhones d’anhos el sou disinvolvemiento, & a inda tener tiempu por de mas evolviendo a seres talque nòs, que se podriæn introgar de l intamu la vida. Si la probabilidà de disinvolvese la vida n un planeta ciertu ye pœr pequenha, qual fhoi l motivu d’acontecer na Tierra, quasj que n un 14avu l tiempu disponible?
El Surdir ceho de la vida na Tierra indica haber una bøna probabilidà de wañar spontaneamente la vida, so condiçones adequadæs. Quiçà houbo una fhorma mas simple d’organizaçon, q’eguare ADN. a l apahece’l ADN seriæ tan exitoso, que podriæ tener remplaçadæs da fheitho læs fhormæs anteriores. Nun se sabe como seriæn essæs fhormæs anteriores. Una possibilidà ye l ARN: Ye cumo l ADN; solo que mas simple, & sin structura de doblre heliç. Extensiones curtiæs d’ARN son a arreproduzise cumo ADN, & podriæn eventualmente eguase cumo ADN. Nun ye possible fhazer àcidos nuclèicos n un laboratorio, a partir de material inerte, ente mas ARN. Sì q’ansì dados 500 milhones d’anhos, & oceanos cobriendo lo mas de la Tierra, egual habriæìa una probabilidà razonable d’ARN que s’eguare casualmente.

Cumo ADN que s’autoarreproduz, habriæiæn errores aleatorios. Mũîthos d’essos errores seriæn dañibles, & morreriæn. Outros seriæn neutros. Ye dizir, nun affectariæn la funcçon de l gën. Talos errores collaborariæn a una gradual deriva gënètica, que paheç occurir cun todælæs populaçones. & Unos poucos errores seriæn favorables a l Sobrevivir de la specie. Seleccionariæn-se ente elhæs por selecçon natural darwiniana.
El processu de la evoluçon orgànica intamou pœr sele. Vagou-y dous milhones d’anhos & mediu disindulrcase a partir de læs primeiræs cèllulæs, & outru bilhon d’anhos passar de peixes & reptiles a mammìferos. Solo q’intos la evoluçon pahecîu apurase. Mal y vagou quasj q’un milhon d’anhos disinvolvese a partir de los primeiros mammìferos ta nòs. La razon ye que los peixes contienen la mayor parte de los wœrganos humanos, & los mammìferos, tienen-los essencialmente todos. Todo lo que se requirîu evolviendo a partir de los primeiros mammìferos, cumo lemures, a humanos, fhoi concasar fino un pouco.
Solo que na raça humana, la evoluçon cutîu n una etapa crìtica, comparable n importancia a l disinvolvemiento d’ADN. Esto fhoi l disinvolvemiento de la fhala, & n particular fhala scripta. Elho significa poder passase la informaçon gëneraçon ente gëneraçon, arriendæs de gëneticamente, pœl ADN. Nun houbo cambio detectable n ADN humano, que se provocare por evoluçon orgànica, nos diez-mil anhos d’historia gravada. Solo que la quantidà de Saber que se passa de gëneraçon ente gëneraçon spoxigou enormemente. L ADN n seres humanos contien pœlos très bilhones d’àcidos nucl
èicos. Non obstante, bien de la informaçon codificada n esta seqüencia ye redundante, ou inactiva & l montante total d’informaçon ùtile nos nuœssos gënes ye probable ser daquè similar a cien milhones de binarios. Un binario (bit) d’informaçon ye la respuœsta a la intruga sì/non. Por contrastar, una cobierta de papel d’una novela ye a contener dous milhones de binarios d’informaçon. Por tanto, l equivalente humanu de 50 novelæs de la editorial Mills & Boon. Una bibliotheca nacional importante ye a contener pœlos cinco milhones de lhibros, ou mas ou mènos diez trilhones de binarios. Intos el montante d’informaçon transmittida n lhibros, ye cien-mil vezes mas pa cul ADN.
Ente mas importante ye l fheithu de poder camudase & actualiza’ la informaçon in lhibros intainando mũîtho mas. Vagou-nos delhos milhones d’anhos evolver a partir de simios. Ente tanto n essi tiempu la informaçon ùtile nel nuœssu ADN mal camudariæ probablemente unos poucos milhones de binarios. Intos la taxa de cambio orgànico n humanos, ye camin de l binario pœr anhu. Por comparança, ha hi quasj que 50.000 lhibros nuœvos que se publicæn n angles cada anhu, continiendo
pœlos cien bilhones de binarios d’informaçon. Da cierto, la gran mayorìa d’esta informaçon ye broça, & inùtile pante qualquiera fhorma de vida. Cun todo, mesmamente ansì, la proporçon d’informaçon ùtile podiendo addicionase ye milhones, egual bilhones, mayor que paha cun ADN.
Elho quier dizir que s’introu n una phase nuœva d’evoluçon.
A l intamu, la evoluçon proced de selecçon natural, de mutaçones aleatoriæs. Esta phase darwiniana durou pœlos très bilhones & mediu d’anhos, resultando n nòs outros, entes que disinvolvierun la fhala, a fin d’intercambiar informaçon. Sì q’ansì nos postreiros diez-mil anhos ou pr hi, starìemus no que se y podriæ tyamar una phase de transmission externa. Ende, la gravaçon interna d’informaçon, transmittida por gëneraçones succesives n ADN, nun camudou significantemente. Solo que la gravaçon externa, in lhibros, & n outræs fhormæs d’alrmazenase de lharga duraçon, spoxigou enormemente. Ha hi los q’usaran el tèrminu, evoluçon, mal a penæs cul material gënètico transmittido internamente, & rebattiran l applicalo a informaçon transmittida externamente. Avulta-mi una vision per strẽitha. Somus mas que los nuœssos gënes solo. Ser nun seremus mas fhuœrtes, ou inherentemente mas sapientes que los nuœssos ancestros coveyos solo que lo que nos strema d’elhos ye l Saber accumulau nos postreiros diez-mil anhos, & particularmente, nos postreiros très-cientos. Avulta-mi lìcito catar una vision mas amplia, & incorporar informaçon transmittida externamente, tamien cul ADN, na evoluçon de la raça humana.
La scala temporal de la evoluçon, na dòmina de la transmission externa, ye la scala temporal de l accumulaçon d’informaçon. Indenantea yeræn cientos, ou mesmamente miles d’anhos, solo q’hagora esta scala temporal ingurriou so los 50 anhos, ou mènos. D’outra maneira, los cerebros cun que processamus esta informaçon evolvierun solo na scala temporal darwiniana, de cientos de miles d’anhos. Esto intama causar problemas. Nel sieglo XVIII, diz
-se haber un home que lleyera todolos lhibros scriptos. Non obstante, inguanho, si se lle un lhibru diariu, lhevariæ camin de los 15.000 anhos lle’ los lhibros d’una bibliotheca nacional. Ente tanto, mũîthos mas lhibros se scriben.
Elho quier dizir que nun ha hi quien dominar ma un requeixu pequenhu de l Saber humanu, la xhente tien que se specializar, in campos cada vez mas strẽithos. Elho serà probablemente una gran limitaçon futura. Da cierto nun podemus continuar mũîthu tiempu cun la tasa exponencial de xorrecer de l Saber que tuvîmus nos ùltimos très-cientos anhos. &
Cun todo, limitarà mas fhuœrte- & minaçantemente læs futuræs gëneraçones tener indagora instinctos, & n particular, los impulsos aggresivos que tuvîmus na dòmina de læs cuœvæs. L aggresion, na fhorma d’oppresion ou de matar outros homes, & quitayos læs muyeres & cibeira, fhoi de nidia superioridà na sobrevivencia, ta l tiempu presente, solo q’hagora egual elho sfhai la raça humana inteira & bien de l restu la vida na Tierra. Una gerra nuclear ye indagora la minaça mas immediata non obstante haber hi outræs, talæs que la suœlta d’un virus gëneticamente manipulau ou l effeitu hibernadeiru tornau instable.
Nun ha hi tiempu ya de sperar nòs por una evoluçon darwiniana que nos fhaiga mas sabios, & cun meyor predisposiçon. Si q’ansì andamus intrando n una phase nuœva, que podr
tyamase evoluçon autodisseñada, u seremus a camudar & a fhazer meyor el nuœssu ADN. Ha hi un proyectu hagora n martsa chartographiando la inteira seqüencia l ADN humano. Costarà unos quantos bilhones de dòllares, que ye peccata minuta n un proyectu d’esta importancia. Una vez lleìdu por nòs el lhibru la vida, intamaremus scribiendo correcçones. A l intamu, essos cambios confinaran-se a arreparar defectos gënèticos, cumo fibrosis cýstica & dystrophia muscular. A estos controllen-los gënes ùnicos, & por ende son enforma fàciles d’identificar & arreparar. Outræs qualidahes, cumo intelligëncia, controllæn-se probablemente por una gran quantidà de gënes. Serà mũîtho mas diffìcile atopalos, & manipula’ læs relaçones ente sigo. Sì q’ansì, stou ciertu que nel pròximu sieglo, la xhente discobrirà como modificar intelligëncia & instinctos cumo l aggresion.
Approba
ran-se lheys contra la manipulaçon gënètica cun humanos solo que habrà xhente que nun serà quien a resjsti’ la temptaçon de fhazer progressar characterìsticæs humanæs talæs que l tamañu la memoria, resjstencia a la malura & duraçon de la vida. Quando apahecieren los superhumanos, habràn grandes problemas polìticos cun los humanos que se retrasen, que nun seran a competir. Presumiblemente, extingiran-se ou tornaran-se irrelevantes. In cuœntes d’elho, habrà una raça de seres autodisseñahos, que progressaran cun una taxa d’evoluçon a infinito.
Si esta raça ye a arredisseñase, reduziendo ou eliminando la minaça de l autodestrucçon, expandirà-se probablemente, & colonizarà outros planetas & strelhæs. Cun todo, travessìæs spaciales a grandes distanciæs ser
an diffìciles pante læs fhormæs de vida que se basen na chìmica, tal que l ADN. La extension temporal natural vital d’essos entes ye curtia, in comparança cul tiempu de travessìa. A comuña cun la theorìa de la relatividà, nada ye a deplaçase mas aìna que la lhuz, ansì que a la travessìa cun retornu a la strelha mas pròxima diriæ-y vagar minimamente oîtho anhos, & ta l centro la galaxia, camin de los cien-mil anhos. Na sciencia-ficçon, supera-se esta difficultà cun vòrtices spaciales, ou diendo pœr extradimensiones. Non obstante, nun creo que sea possible, tanto dà quanto d'intelligënte la vida se torne. Na theorìa de la relatividà, si daquè se ye a deplaçar mas aìna que la lhuz, ye a retrodeplaçase n tiempu. Elho provocariæ problemas cun xhente diendo retroceder, & camudando l ahieri.

Podriæ ser possible utiliza’ la manipulaçon gënètica fhaziendo que la vida basada nel ADN sobreviva indefinidamente, quando mènos cien-mil anhos. Sì q’ansì una maneira mas fàcile q’anda dientro ya quasj de læs nuœsses capacidahes, diba ser mandar màchinæs. Eguariæn-se a fin de durar abondo nes travessìæs interstellares. N aportando a una strelha nuœva, podriæn pousase n un planeta afheithu, & minar material produciendo mas màchines, que podriæn mandase a outræs nuœves strelhæs. Estes màchines seriæn una nuœva fhorma de vida, basada n componentes mechànicos & electrònicos, ma n macromolècules. Seriæn a remplaçar eventualmente la vida basada n ADN, cumo l ADN egual remplaçou una fhorma anterior de vida.

Esta vida mechànica podriæ tamien autodisseñase. Intos paeç que la dòmina de transmission externa d’evoluçon mal fhoi a penæs un interludio per curtio, ente la phase darwiniana & la orgànica ou mechànica, phase autodisseñada. Indica-se esto nel diagramma que vien, que nun tien que tener scala, por nun haber maneira de poder amosar un periodu de diez-mil anhos na mesma scala que bilhones d’anhos. Quanto y vagarà a esta phase autodisseñada abre-se a qüestiones. Egual ye instable, & la vida sfhai-se elha mesma, ou martsa scontra un camin sin salida. Si esso nun tyega, seriæ a sobrevivi’ la muœrte l Sol in cinco bilhones d’anhos, mudando-se a planetas a l rodiu d’outræs strelhæs. læs mas de læs strelhæs extingiriæn-se n outros quinze bilhones d’anhos mas ou mènos, & l universo approximariæ-se a un stadio de completu tracamundio a comuña cun la Segunda Lhey de la Thermodynàmica. D’outra maneira Freeman Dyson demonstrou que magar esto, la vida ye a adaptase a la diminuçon continua d’aprovisionamiento d’energïa & intos in principio ye a continuar siempre.
Quales dibæn se’ læs possibilidahes d’atopanos cun daquè fhorma de vida extraterrestre explorando la galaxia? Si l argumento de la scala temporal de l w
añar de la vida na Tierra ye correcto, ergo podriæn, in principio, haber mũîthæs outræs strelhæs, cun los sous planetas teniendo vida n elhos. Daquè d’essos systemas stellares formariæn-se cinco bilhones d’anhos primeiro que la Tierra. Intos, como ye que la galaxia nun anda fherviendo cun fhormæs de vida autodisseñada mechànicæs ou orgànis? Como ye que la Tierra nun tien nunca sido vjsitada, & nunca colonizada? Nun cuœnto cun propuœstæs que contengan los OVNI cumo entes de l spacio exterior. Pienso que qualquiera vjsita por extraterrestres dir ser mũîtho mas obvia, & probablemente tamien, mũîtho mas disagradable.
Quala ye la explicaçon de que ye que nun se nos vjsitou? Una hypòthesis ye se’l argumento sobre l W
añar de la vida na Tierra incorrecto. Egual la probabilidà d’apahecer vida spontaneamente ye tan baxa, que la Tierra ye l ùnicu planeta na galaxia, ou nel universo observable, u apahecîu. Outra hypòthesis ye haber una probabilidà razonable de formase systemas autoarreproduzibles, cumo cèllulæs, por ende læs mas d’essæs fhormæs de vida nun acabæn n intelligëncia. Aveza-se pensar na vida intelligënte cumo inevitable conseqüencia de la evoluçon, sì q’ansì l Principio Anthròpico tenr que nos avisar de sfhoutanos d’argumentos talos. Ye mas probable se’ la evoluçon un processu aleatoriu, cun intelligëncia cumo daquè d’una gran quantidà de possibles effeitos. Nun ye nidio tene’ la intelligëncia valor de sobrevivencia a lhargu tèrminu. Bacteriæs, & outros organismos unicellulares, continuariæn viviendo si toda la outra vida na Tierra s’annichilare polæs nuœssæs acçones. Ha hi sofhitu a la oppinion de que la intelligëncia fhoi un disindolrcu improbable de la vida na Tierra, a partir de l còmputu de la evoluçon. Vago-y mũîtho, dous bilhones & mediu d’anhos, dir de seres unicellulares a pluricellulares, que son un necessariu precursor de la intelligëncia. Ye una bøna fracçon de l tiempu total disponible, inantea de spañi’l Sol. Intos seriæ consistente cun la hypòthesis que la probabilidà de disinvolve’ la vida intelligëncia ye baxa. N esti casu, sperarìemus atopar mũîthøs outræs fhormæs de vida na galaxia, por ende ye remoto atopanos cun vida intelligënte. Outra maneira, na que la vida nun seriæ a disinvolver ta una etapa vida intelligënte, diba ser si un asteroide ou cometa cutier el planeta. Acabantes andamus d’observa’ la collision d’un cometa, Schumacher-Levi, cun Xhùpiter. Eguou una riestra de boles enormes de fhœw. Piensa-se se’ la responsable de la extincçon de los dinosaurios la collision d’un cuœrpu celeste per pequenhu cun la Tierra ha pœlos 70 milhones d’anhos. Unos poucos mammìferos primitivos sobrevivierun, sì q’ansì todo de l vultu d’una persona da cierto quedariæ annichilaho. Ye diffìcile predizi’ la freqüencia de la occurrencia d’estæs collisiones, por ende una speculaçon razonable dir ser cada 20 milhones d’anhos de media. Si esta cifra ye correcta, diba querer dizir tenese disinvuœlto la vida na Tierra solo por suœrte de nun tener tenido collisiones seriæs nos ùltimos 70 milhones d’anhos. Outros planetas na galaxia, nos que se disinvolvier la vida, podriæn nun tener un periodu lhargu abondo lhibre de collisiones cumo pa permitti’ la evoluçon a seres intelligëntes.
La tercer possibilidà ye haber una probabilidà razonable de formaçon de vida, & d’evoluçon nos seres intelligëntes na phase d’evoluçon externa. Solo que n esti puntu l systema torna-se instable, & la vida intelligënte destrui-se a si mesma.
Seriæ una per pessimista conclusion. Deseo mũîtho que nun seya verdadeira. Prefiero una quarta possibilidà: habriæ outræs fhormæs de vida intelligënte ayures solo que nos andariæn passando pœr alto. Habìa un proyectu tyamau SETI, na geta de vida sapiente extraterrestre. Involucraba explorar radiofrequenciæs por ver si serìæmus a apañar siñales de civilizaçones extraterrestres. Avultou-mi valir esti proyectu la pena sofhitalu, magar cancellase por falta fondos. Cun todo, hemus ser mas roceanos a la hora de responder, ta evolver un pouco mas. Atopanos cun una civilizaçon mas adelantrada, na etapa presente, pod ser un pouco cumo los habitantes primitivos d’Àmerica a l atopase cun Colon. Nun creo que fhueren elhos meyores.

Esso ye todo lo que tengo que dizir. Agradecidu por ascuîthame.

Fhønte