30.9.22

Los Rumores (Hugo Claus)

 

I

Dolf

Dolf Catrijsse cinca de pie cabo la feniestra, dando l lhumbu a l comedor & a la persona sentada na poltrona de canha cun cuxinos de flores que se y reserva a Dolf de magar anhos ha.

Esta persona ye de la familia. Esta persona ye l sou fhiyu, René, q'apahecîu de la nada spuœis de quasj très anhos & hagora sienta n aquel assientu cabo la calefacçon cumo si nunca soupier que yera l sitiu sou paî.

Immòbile l lhumbu de Dolf na casaca azul-buxo. Na casa sta-se tranquillo. Ya media hora. Ha media hora René reburdiou daqué sobre l calor. Nun staba claro si se referìæ a l calor de l final de l verano ou l calor mugoroso d'Àfrica d'u vien hagora.

Dolf introgou-se si nun andaba siendo bederre cul sou fhiyu, de costin a René, cul sou Calhar incòmodu & distante. Sì q'ansì nun lo ye a evitar, nun ye a arremelhar a René. Nunca fhoi a fhazelo.

Quasj que très anhos.

A hieri, de mañana, podìæ ascuîtha-se un streldu suave scontra la persiana la fatsada. Spuœis, aruñaços & raspiaços persistentes, cumo d'un gatu afhamiau.

& Alma ximelgando la bata.

& A fhuœra una voz ronca, quasj q'irreconocible.

"Oi, oi" (Non: "Paî, paî")

& Alma mangando los pies dientro de læs pantuflæs & arramplou scontra la puœrtæ l quartu dormir cun un glrayidu gayoleiru, arrastrando ràpido los pies cumo si n suœnhu tuvieræ sperando por essi furtivu son nocturnu. "Ye elhi", dixo Alma.

Quien? Quien ye?

"René", dixo cun aquelha cara d'anxiedà & gayoleira que Dolf nun vieræ de magar ha meses.

Yera elhi. El René d'outrora, un rapaz nerviosu, maliciosu & pelligrosu, & a l in par esta persona, un home abravau & cafiau que mal miraræ pa l paî a penæs & deixou-se baltar da reo na poltrona de canha u hagora sentaba. Lhevaba una çamarra cun bolsos salientes nel peithu. Çapatos que s'intafharraræn de fherruñu ou sangre vieyo. Un macutu militar, hagora se y arrepousaba nos todielhos.

Anœithe dormîu cun la roupa puœsta. Quiçabes s'acostaræ n solhau. Dolf sentîu spañidos, carpidos.

Hagora Dolf vei a l fhiyu reflectau na ventana, cumo una photo pouco nìtida n un diario. Dolf apahecîu nel diario de comarcal "Het Belang van Waregem". Na portada, cun Alma nel bancu l sou quintanal. Tras d'elhos, los gëranios, læs dahliæs, la parede de l fhundu. Intrambos mirando directamente a l obiectivu, Alma fhosca, Dolf cun una sonrisa horrorizada. Nel diario imprimîu-se ser elhos devotos & trabayadores, paî & maî que sentìæn nun tener nunca a dala noticia de l sou fhiyu mas vieyu René, que fhueræ vistu la postrer vez cun outros très desertores belgas na islla de Zanzìbar næs immediaçones de l bederre dictador Xeik Ka Rume. & Que la familia Catrijsse rezaba diariamente a Nuœssa Señora de Fàtima a fin de tornar ilesu n cuœrpu & alma.

Alquando, Dolf & Alma vieræn na television a militares blrancos que caltriabæn lhœñe n dientro de la mata africana. De repente amiyou una tyuvia de lhançæs & flreithæs sobre elhos. Dab

Hagora Dolf vei a l fhiyu reflectau na ventana, cumo una photo pouco nìtida n un diario. Dolf apahecîu nel diario de comarcal "Het Belang van Waregem". Na portada, cun Alma nel bancu l sou quintanal. Tras d'elhos, los gëranios, læs dahliæs, la parede de l fhundu. Intrambos mirando directamente a l obiectivu, Alma fhosca, Dolf cun una sonrisa horrorizada. Nel diario imprimîu-se ser elhos devotos & trabayadores, paî & maî que sentìæn nun tener nunca a dala noticia de l sou fhiyu mas vieyu René, que fhueræ vistu la postrer vez cun outros très desertores belgas na islla de Zanzìbar næs immediaçones de l bederre dictador Xeik Ka Rume. & Que la familia Catrijsse rezaba diariamente a Nuœssa Señora de Fàtima a fin de tornar ilesu n cuœrpu & alma. Dabæn-se ente elhos apelhidìos nel dialectu de Flandes Occidental. Una de læs vozæs pudo se' la de René. Los militares entetsocabæn-se, sì q'ansì dalu d'ente elhos se pahecìa a René. Nin el ùltimu que nun fhoi a algama'l helicòptero & quedou a tras, arrodiyau, cun una dolzena de flreithæs n lhumbu & cerviz.

Los persegidores negros que glrayabæn & bæillabæn & disparabæn scontra l helicòptero yeræn rapazos de catorze anhos vestidos de muyer, cun pelucæs amarielhæs de paya & kepis belgas. Delhos lhevabæn sostenes blrancos u se pintaræn tetos sangrantes.

La mañana remanecîu cardosa. Intos la photo muœve-se nel marcu & torna-se olivacea. La persona distorsionada inrodia un pitu, prende-lu, el quartu invade-lu un fhumu dulçon. Dolf arremelha outra vez pa la suæ tyousa, a los pies.

Campu de xhuœw d'Excelsior Alegem tras elhi, & mas alhà læs tsimeneæs de la cervecerìa. Cumo si dixeræ alon a una alcordança que ya nun ye a se' la mesma hagora que René volvîu. Tornou pa l fhiyu.

"Maî fhoi a l supermercau", dixo Dolf. "Spero que nun scaheiça l nuœssu tabaco. Porque estos tenemus que los apurar ta la selmana que vien. El gubierno nun mos contempla ya mas. Esto ye lo que s'algama quando gubiernen socialistas & cathòlicos xhuntos."

Dolf entra nel comedor familiar, dientro l fhumu dulçon. Anuœithe, todo lo mas, René pronunciou très phrases, a trompicones, cumo si yi costaræ. Lo que dixo, Dolf nun lo fhoi a intender, læs phrases dibæn afhaladæs exclusivamente a Alma & rompîu a tusir.

"René nun quier que se sabia q'anda pœr ende", dixo Alma mas tarde na cama. "Un de los sous amigos deixou-lu a la puœrtæ. Introgei-y si conhœcìæ esti amigu, si yera daquien de la zona, sì q'ansì nun dixo mas nada. Cumo un perru inantia dir morder. Tenìæ corte lhaceîrosu. Quien ye a sabe' lo que suffre? Ha hi cientos de species de catsiparros & cocos nel Kongo. & Mosquitos de la malaria. Mirou a l rodiu cumo si nunca tuvieræ visto l pequenhu quartu sou. Magar que nun se cambiou nada de l quartin. Qualquiera cousa que dixer ou introgare, yera enforma pa respondela elhi. Dormîu-se u cincaba. Vamus supponer que pilhare l mal de l suœnhu. Dixi: "Ha hi rumores de que los militares blrancos andæn lhuithando ente elhos, unos contra los outros, q'ende nun andæn solo exterminando a los negros, tamien vòs disparahes unos a los outros cun læs vuœssæs cabeçæs ebriæs. Nun fhui a dormir de la q'ascuîthei esto. Nin tou paî nin el tou ermanu Noël! Pero segîu dormiendo, arreithu, sofhitando l sou macutu na mano. Contei-y que vîmus una tsarra instructiva cun diapositivæs na schuœla municipal & que l maistru Arsène presentou a l orador, & que yera sobre l Kongo & outros territorios d'ultramar & q'ansì catemus q'essos blrancos s'infhilæn por lherça & por eso se disparæn ente elhos & que l orador dixo que los negros nun yeræn a comprehender cousa tala.

Tamien y dixi q'apigaçaræs n aquelha tsarra & que ti dieræ un imburrion a l tratar de la ganadeirìa por pensar que diba interessati lo d'essos negros afhuracando læs arteriæs de læs suæs vacæs & apañando el sangre, entemeciendo-lo cun lheithe & fharinha & volviendo tapona'l fhuracu cun lhama."

Una hora mas tarde, Dolf andaba smolrecidu. Nun se trata de que René vea n silencio la television muœrta. Ma Alma. U-la?

El tràfico n strada ye criminalmente pelligroso. Alma nun fhai casu na suæ excitaçon pol sou fhiyu perdidu & alcontrau, un camion suecu cute-la n medio la vìa, Alma dà diez vuœltæs, un automòbile que vien pela direcçon contraria atsapla-y el goxu la compra, la fharinha & l açùcare glas, outru colossu cruza l peithu d'Alma, pœr riba l sou cranio.

Dolf intruga si René quier café fresco. René ximielga la cabeça, cun wœyos piesllos.

Paheç amostalgau, piensa Dolf, essa ye la pallabra, amostalgau cumo una puta arrastrada. Ye nuœssu pequenhu René, nuœssu rapazin q'ha anhos eiquì na cozina berrou media hora por tener Stan Ockers la suæ fatal baltada mortal scontra la trahicioneira & brillante pista l Palacio de Deportes d'Antwerpen? Stanneke Ockers, record mundial de resjstencia. Nun yera sèptimu cinqüenta kilòmetros pœr hora? Nun fhairà muîtha differencia.

Vou tentalo indagora outra vez. Si nun responde, por min puœde morrer.

Fhønte