Obsession (Clarice Lispector)

Hagora que ya viví l mîou casu, sou a rememoralu cun mas serenidá. Nun temptarei fhazeme perdonar. Temptarei nun acusar. Passou simplemente.

Nun m’alcuœrdo cun nitidez de l sou inicio. Transformei-me independiente de la miæ consciencia & quando abrí los wœyos la gafez circulaba-mi irremediablemente n sangre, ya antiguo nel sou Poder.

Ye necessario contar un pouco de min, primeiro de l mîou contactu cun Daniel. Mal ansí se conhocerá a penæs la staya u la suæ grana se semou. Magar nun tener fe n que se puœda comprehender inteiramente por que la grana resultou n tan tristes fruîtos.

Siempre fhui aselada & nunca di pruœbæs de tene’ los elementos que Daniel disinvolvîu n min. Nací de creaturæs simples, instruyidæs n aquelha sabedoría que s’acquier pœla experiencia & s’adivina pœl xacíu commun. Viviemus, de la miæ infancia ta los mîous catorze anhos, n una bœna casa de barriada, u you studiaba, trebeyaba & me movíæ dispreoccupadamente sol mirar benevolente de mîou paî & maî.

Ta q’un díæ n min discobrierun una mocina, abaxarun el mîou vestidu, fhexzierun-mi gastar nuœvæs pieçæs de roupa & considerarun-me quasj que preparada. Acceitei la revelaçon & læs suæs conseqüenciæs sin gran fholgorio, de la mesma fhorma distrahida cumo studiaba, passeaba, lleyíæ & vivíæ.

Mudémunos a una casa mas próxima de la vilha, n una barriada de la que silenciarei l nome, cabo outros detalhes posteriores. Ende you tenríæ opportunidá de conhocer rapazæs & moçæs, dizíæ miæ maî.

Realmente fhixzi aína delhos amigos, cun la miæ gayøla amena & fácile. Considerabæn-me guapina, & l mîou cuœrpu fhuœrte, la miæ piel clara causabæn sympathía.

Por quanto a los mîous suœños, n essi tiempu tan intsida d’elhos – los de una moça qualquiera: casar, tener fhiyos &, finalmente, ser feliz, ardencia que you nun precisaba bien & confusamente inquadraba nos fines de læs mil novelæs que lleyeræ, sin me deixar contaminar de l sou romanticismo. You mal speraba que todo passare bien, magar nunca m’allegrar si ansí succedíæ.

A los diez & nuœve anhos atopei a Jaime. Casemus & arrendemus una casa curiosa, bien amoblada. Viviemus ses anhos xhuntos, sin fhiyos. & You yera feliz. Si daquien m’introgaba, you affirmaba, addicionando, non sin un pouco de perplexidá: “Por?”

Jaime fhoi siempre bønu pante min. &, el sou temperamento pouco ardiente, you lu consideraba de cierta maneira una extension de mîos paî & maî, de miæ casa anterior, u m’afhexzieræ a læs prebendæs de fhiya única. Vivíæ facilmente. Nunca y dedicaba un pensamiento fhuœrte de mas a qualquier assumptu. &, por afhorrame indagora mas, nun crehíæ inteiramente nos lhibros que miraba. Mal los teníæn fheithos por imbahecer, pensaba you.

Alquando, murnia n sin causa scurecíæ-mi la cara, una sinhalrdá tebia & incomprehensible de dóminæs nunca vividæs m’habitaba. Nada romántica, apartaba-læs lhœw aína cumo a un sentimiento inútile que nun s’amarra a læs cousæs realmente importantes. Qualæs? Nun læs definíæ bien & inglobaba-læs na expression ambigua – “cousæs de la vida”. Jaime. You. Casa. Miæ maî.

D’outra maneira, la xhente que m’arrodiaba movíæ-se tranquillo, la tiesta nidia n sin preoccupaçones, n un cœrru u l vezu ha mũîtho dieræ antsor a caminos ciertos, u los fheithos explicabæn-se razonablemente pr causæs visibles & los mas extraordinarios connectabæn-se, non por mysticismo, connectabæn-se por comodismo, a Dîous. Los únicos acontecemientos capazes de perturba’ læs suæs almæs yeræn la naçon, el Casar, la muœrte & los stahos que s’atyegæn a elhos.

Ou m’inganho &, na miæ feliz cegueira, nun sabíæ velo mas profundamente? Nun sei, sí q’ansí hagora avulta-mi impossible que na zona scura de cada home, mesmamente ta la de los mas pacíficos, nun aniale la minaça d’outros homes, mas terribles & dolorosos.

Si aquelha vaga insatisfacçon me veníæ smolrecer, you, sin saber explicala & avezada a outorgayos un nome claru a todelæs cousæs, nun la admittíæ ou attribuyíæ-la a indisposiçones phýsicæs. Arriendæs d’esso, la xhuntança l domingo n casa de mîos paî & maî, cabo læs primæs & vizinos, qualquier bøn & animau trebeyu arreconquistabæn-me aína & tornabæn poneme n camin antsu, da nuœvo a caminar ente l enxame de los de wœyos piesllos.

Noto hagora que cierta apathía, mas que paz, abuxaba los mîous actos & læs miæs ardenciæs. Alcuœrdo-me que Jaime dixeræ una vez, un pouco emocionau:

— Si nós tuvieremus un fhiyu… Respondí, sin fhazey mũîthu casu:

— Pa que?

Densu velo m’apartaba de l mundo &, sin lo saber, una garma distanciaba-me de min mesma.

& Ansí continuei ta que contrahí fiebre typhoide & quasj que morrí. Læs miæs duæs casæs mobilizarun-se & n un trabayu de nœithes & díæs salvarun-me.

La convalecencia vieno alcontrame flraca & pállida, sin ganæs de nada de l mundo. Mal m’alimentaba a penæs, irritaba-me cun simples pallabræs. Passaba l díæ sporrida n riba l cabeçal, sin pensar, sin mover, prindada por anormal & dulce murnia. Nun affirmo cun certeza q’essi stau favorecier una influencia mas fácile de Daniel. Afiguro-me inantea que fhorçaba la miæ debilidá por conserva’ la xhente a l redor de min, cumo na phase de la dolencia. Quando Jaime veníæ de l trabayu, el mîou aire de fragïlidá accentuaba-se arremente.

Nun fhexzieræ planes d’assustalu, sí q’ansí algamei-lo. & Un díæ, quando you ta ya scaheicieræ l mîou Actuar de “convaleciente”, communicarun-me que you passaríæ dous meses in Belo Horizonte, u l bøn clima & l nuœvu ambiente me fortificaríæn. Nun houbo appellaçon. Jaime ende que me conduzîu, n un tren nocturnu. Reservou-mi una bœna pension & martsou, deixando-me solina, sin que fhazer, subitamente sapiada n una lhibertá que you nun pedieræ & que nun sabíæ utilizar.

Talvez fhuer l intamu. A fhuœra de la miæ órbita, lhœñe de læs cousæs cumo que nacidæs cun migo, sentí-me n sin sofhitu porque a l cabu nin læs noçones recibidæs criaræn raízes drientro min, tan superficialmente you vivíæ. Lo que ta intos me sustentaræ nun yeræn convicçones, yera la xhente que læs teníæ. La primer vez que mi dabæn una opportunidá de ver cun los mîous proprios wœyos. La primer vez que m’apartabæn cun migo mesma. Polæs cartæs que d’aquelha scribí & lleyidæs mũîtho de puœis, observo q’un sentimiento de morrinha s’apoderaræ de min. N elhæs todæs referíæ-me a la vuœlta, anhelando-la cun cierta anxiedá. Esso, impero, ta Daniel.

Nun sou a, quanto si mas hagora, alcordame de la cara de Daniel. Fhalo d’aquelha physionomía suæ de læs miæs primeiræs impressiones, bien diversa de l todo xhunto a que spuœis m’afhixzi. Solo intos, infelizmente un pouco tarde, fhui a comprehendelo pœla convivencia & a absorbe’ los sous traços. Pero yeræn outros… De l primer Daniel nada guardei, ma la marca.

Sei que sorríæ, mal a penæs esso. Da quando, vien-mi qualquier traçu sou, xebrau, d’aquelhos anteriores. Los sous dedos curvos & lhargos, aquelhæs sobreceyæs xebradæs, densæs. Mas nada. Ye que me dominaba de tala fhorma que, si ansí lo sou a dizir, quasj que m’impedíæ velu. Pienso ta que la miæ angustia posterior mas s’accentuou cun essa impossibilidá d’arrecompone’ la suæ figura. You ansí mal teníæ læs suæs pallabræs, l alcordança de la suæ alma, todo lo que nun yera humano n Daniel. & Næs nœithes d’insomnio, sin poder arreconstituyilu mentalmente, ya exhausta polæs temptativæs inútiles, miraba-lu cumo a una figura, enorme, de contornos móbiles, mayadora & a l in par tiempu distante cumo una minaça.

Cumo un pintor que por prinda’l aire na suæ tela inclina l picalin de los árbolres, fhai volar pelos & sayæs, mal me yera a alcordar d’elhi transportando-me a min mesma, d’aquelha. Martirizaba-me cun accusaçones, dispreziaba-me &, mancada, frayada, afhitaba-lu n min vivamente.

Non obstante ye necessario incetar pœl principio, poner un pouco d’orde n esta narrativa miæ…

Daniel vivíæ na pension u you staba. Nunca me trataba, nin you lu notaræ particularmente. Ta q’un díæ lu ascuîthei fhalar, baltiando subitamente n tsarra cun outros, magar que sin abandonar aquel aire sou de distancia, cumo acordando d’un suœñu spessu. Sobre l trabayu. Que nun teníæ que se constituyir n un mediu de mata’ la fhame immediata. &, distrahiendo-se scandalizando los circumstantes, addicionaba – n un momento qualquier abandonaríæ l sou, lo que ya fhexzieræ variæs vezes, por vivir cumo “un bœn vagabundu”. Un studiante de lhettræs, tres el primer instante de silencio & de reserva que se fhormou, arretrucou-y fríamente que primeiro que nada trabayar yera un Deber. “Un Deber cun la sociedá.” Daniel fhixzo un sparaban qualquier, cumo si nun y interessare convincer, & concedîu-y una phrase: Ya dixeræ daquien de nun haber fundamento pa l Deber.

Salîu de la sala, deixando a l studiante indignau. & A min, surprehesa & divertida: nunca ascuîtharæ daquien rebelase contra l trabayu, “una oblrigaçon tan seria”. Lo máximo de revuœlta de Jaime ou de mîou paî mal se concretizaba a penæs cun fhorma de queixa, sin importancia. Normalmente, you nunca m’alcordaræ de que se podier non acceitar, scoyer, arrevolvese… Sobre todo percibieræ pente læs pallabræs de Daniel una repulsa polo stablicido, polæs “cousæs de la vida”… & nunca se m’occurrieræ, si non cumo leve phantasía, desear que l mundo fhuer differente de lo que yera. Alcordei-me de Jaime, siempres afhalagau pol “disimpeñu de læs suæs funcçones”, cumo elhi contaba, & sentí-me, sin saber polo que, mas segura.

De puœis, quando tornei a ver Daniel, formalizei-me n una postura fría & inútile, puœis elhi mal me percibíæ, mangando-me ansí cabo la pension inteira, a salvo. Ente tanto, examinando-los a todos quando la cena, sentí vagamente cierta vergœnça n fhazer parte d’aquel cœrru amorphu d’homes & muyeres que n una combinaçon tácita se sofhitabæn & se scalecíæn, xhuntos scontra lo que yos venier perturba’l consuœlu. Comprehendí que Daniel los dispreziaba & irritei-me por influenciame tamien elho a min.

Nun andaba afheitha a passar mũîthu tiempu n qualquier pensamiento, & una subtil morrinha, cumo una impaciencia, apoderou-se de min. De magar aquelha, sin pensalo duæs vuœltæs, evitaba a Daniel. Viendo-lu, imperceptiblemente poníæ-me n guardia, los wœyos abiertos, getadores. Pahecíæ-mi que you temíæ q’elhi pronunciare daqué phrase d’aquelhæs suæs, curtiantes, por rocear acceitalæs… Fhorcei la miæ antipathía, defendiendo-me nun sei de que, defendiendo paî, maî, Jaime & todolos mîos. Sí q’ansí fhoi n vano. Daniel yera l pelligro. & You caminaba-y a la scontra.

Outra vez, vagaba you pœla pension valreira, a læs duæs horæs d’una tarde tyuviosa, ta que, ascuîthando vozes na sala de spera, p’alhá que m’afhalei. Elhi tsarraba cun un home flracu, cun roupa negro. Los dous fumabæn, fhalando n sin apurase, invuœltos nos sous pensamientos a tal puntu que nin me vieræn intrar. Diba arretirame, sí q’ansí una curiosidá súbita prindou-me & fhui pa una poltrona, xebrada de læs q’elhos occupabæn. A l cabu, arreflexionei disculpando-me, la sala pertenecíæ a los huœspides. Procurei nun fhazer dal barulhu.

Nos primeiros momentos, pa la miæ perplexidá, nada comprehendí de lo que fhalabæn… Gradualmente stremei delhæs de pallabræs conhocidæs, ente outræs que you nunca ascuîtharæ pronunciadæs: términos de lhibros. “La universalidá de…”, “l acepçon abstracta que…”. Ye preciso saber que you nunca assistieræ a classes u l assumptu nun versare sobre “cousæs” & “historiæs”. You mesma, cun pouca phantasía & pouca intelligëncia, nun pensaba si non a comuña cun la miæ strẽitha realidá.

Læs suæs pallabræs svariabæn pœr riba min, sin me caltriar. Ente tanto, adivinei, singularmente mal a gusto, q’elhæs scondíæn una harmonía propria que you nun yera a catar… Procuraba nun m’entetener por nun perde’ la tsarra mágïca.

— Læs realizaçones matæn l ardencia – dixo Daniel.

“Læs realizaçones matæn l ardencia, læs realizaçones matæn l ardencia”, repetíæ-mi, un pouco plasmada.

Perdíæ-mi delhæs & quando tornaba fhazey casu ya outra phrase mysteriosa & brilhante nacieræ, perturbando-me.

Hagora Daniel fhalaba de sigo.

— Lo que m’interessaba sobre maneira ye sentir, accumular ardencies, intsime de min mesmu. La realizaçon abre-me, deixa-me valreiru & fhartucu.

— Nun ha hi fhartura – dixo l outru, ente læs borronadæs de l sou cigarru. – Ha hi da nuœvo la insatisfacçon, creando outra ardencia q’un home normal procuraríæ realizar. Tu xhustificæs la tuæ inutilidá cun una theoría qualquiera. “Lo q’importa ye sentir & non fhazer…” Disculpa. Tu fracassæsti & solo yes a affirmate pœr acio de la phantasía…

Ascuîthaba-los, ablucada. Surprehendíæ-me non solo la tsarra, cumo la superficie u elha se sofhitaba, qualquiera cousa lhøñe de la verdá de todolos díæs, cun esso & cun todo mysteriosamente melódica, cutiendo, adivinaba, outræs verdahes disconhocidæs pante min. & Surprehendíæ-me tamien velos truñase cun pallabræs pouco amables q’offenderíæn qualquiera outra persona magar recibise por elhos sin yos dar mas, cumo si… cumo nun sabiendo lo que significaba “honra”, por exemplo.

&, sobre todo, la primer vez que you, t’aquelha profundamente apigaçada, acollumbraba læs ideæs.

La smolriçon que læs primeiræs tsarræs cun Daniel mi causaræn nacíæ cumo d’una certeza de pelligro. Un díæ fhui a explicay q’al pensamiento d’essi pelligro vinculabæn-se expressones vistæs nos lhibros cul poucu casu que you polo normal concedíæ a todo & q’hagora mi brilhabæn na memoria: “fruîtu l mal”… A l Daniel dizimi que you fhalaba de la Biblia, invadîu-me l terror de Dîous, entemiciendo-lu ente tanto cun una curiosidá fhuœrte & vergoñosa cumo la d’un vicio.

Por esso todo, la miæ historia ye diffícile d’elucidase, xebrada nos sous elementos. Ta onde fhoi l mîou sentimiento por Daniel (gasto essi términu commun por nun saber exactamente quala yera la suæ sustancia) & u intamaba l mîou dispertar a l mundo? Todo s’enteverou, tracamundiou-se n dientro de min & you nun sabríæ precisar si l mîou disassossiegu yera l ardencia de Daniel ou l anxia de geta’l nuœvu mundo discobierto. Por dispertar you simultaneamente muyer & humana.

Talvez Daniel actuare mal a penæs cumo instrumento, talvez la miæ destinaçon fhuer mesmamente la que segí, la destinaçon de los suœltos na tierra, de los que nun miden læs suæs acçones nin pa bien & nin pa mal, talvez you, mesmamente sin elhi, me discobrier un díæ, talvez, mesmamente sin elhi, scapare de Jaime & de la suæ tierra. Que sei you?

Ascuîthei-los, cerca de duæs horæs. Los wœyos afhitos dolíæn-mi & læs piernæs, na immobilidá, quedaræn afhormigadæs. Quando Daniel me mirou. Dixo-mi mas tarde que la gargayada que dieræ & que tanto me mancaræ, houbo fhazeme tyorar, causaræ-la la exaltaçon u s’atopaba ha díæs & sobre maneira pol mîou penosu aspeitu. La miæ bouca stupidamente abierta, “los mîous wœyos lhoucos, comprobando la miæ innocencia d’animal”… yera ansí que Daniel mi fhalaba. Aruñando-me cun phrases que y salíæn fáciles & incolores pero que n min se tyancabæn, rápidæs & agudæs, pa siempre.

& Ansí conhocí a Daniel. Nun m’alcuœrdo de los detalhes que nos approximaræn. Sei solo que fhui you quien lu busquei. & Sei que Daniel s’apoderou progressivamente de min. Consideraba-me cun indifferencia &, you me lo afiguraba, nunca s’inclinaríæ a la miæ persona si nun m’alcontrare curiosa & divertida. La miæ conducta d’humildá pante elhi yera l mîou agradecemiento a l sou favor… Como lu admiraba. Ente mas suffríæ l sou disprezio, tanto mas lu consideraba superior, tanto mas lu xebraba de los “outros”.

Wœy, comprehendo-lu. Perdono-lo todo, perdono-lo todo a los que nun saben aguantar, a los que se fhaen preguntæs. A los q’andæn a la cata de motivos por vivir, cumo si la vida por si mesma nun se xhustificare.

Conhocí mas tarde a l verdadeiru Daniel, el doliente, el que solo existíæ, magar que n perpetuu rescamplu, drientro de sigo. Quando s’intorniaba pa l mundo, ya tateante & apagau, notaba-se sin sofhitu &, amargu, perplexu, discobríæ que mal sabíæ pensar. De los que tomæn possession de la tierra n un segundu, los wœyos, piesllos.

Aquel Poder sou de scosa’ læs cousæs primeiro de tenelæs, aquelha prevision suæ nidia de l “spuœis”… Primeiro d’inicia’l primer passu pa la acçon, ya degustaba la saturaçon & la tristeza que sigen a læs victoriæs…

&, cumo por compensar esta impossibilidá de realizaçon, elhi, a quien l alma suæ tanto ansiaba expandise-y, inventaræ outru camin u la suæ inactividá llibrare, u podier extendese & xhustificase. Realizase, repetíæ, véi ende l mas altu & noblre obiectivu humanu. Realizase seríæ abandona’ la possession & la realizaçon de cousæs por tomar possession de si mesmu, por disinvolve’ los proprios elementos, por spoxigar drientro de los proprios contornos. Por fhaze’ la propria música & elhi mesmu ascuîthala…

Cumo si necessitare de tal programma… Todo n elhi cutíæ naturalmente lo máximo, non na obiectivaçon, pero n un stau de capacidá, d’exaltaçon de fhuœrçæs, de lo que nun habíæ quien se beneficiar & que por todos, alhen d’elhi, s’ignoraba. & Essi stau yera l sou puxu. Assemeyaba a lo que precederíæ una realizaçon & elhi ardíæ por algamalo, sentiendo-se, ente que mas suffríæ, mas vivu, mas castigau, quasj que satisfeithu. Yera l dolor de la creaçon, magar que sin la creaçon.

Porque quando todo se sleíæ, mal a penæs na suæ memoria quedaba daqué traça.

Nunca se concedíæ lhongu repousu, magar la sterilidá d’essa lhuîtha & por mas extenuante que yera.

Da breve outra vegada torcíæ a l rodiu de si mesmu, olfacteando læs suæs ardenciæs nacientes, condensando-læs ta elevalæs a un puntu de crisis. Quando lu algamaba, vibraba nel odio, na belheza ou nel amor, & sentíæ-se quasj que pagu.

Valíæ-y todo d’intamu. Un páxaru que snalaba, fhazíæ-lu alcordase de tierræs ignotæs, fhazíæ-lu arrespira’l sou vieyu suœñu de fhuga. De pensamiento a pensamiento, inconscientemente afhalau scontra l mesmu fin, aportaba a la noçon de la suæ cobardía, arrevelada non solo n essa constante ardencia por scapar, de nun s’axhuntar a læs cousæs por nun lhuîthar por elhæs, cumo na incapacidá de realizalo, ya que lo concebíæ, staçando n sin piedá l humilhante bœn xacíu que y prendíæ l vuœlu. Essi duetto cun sigo mesmu yera la reflexion de la suæ essencia, discobríæ, & por elho continuaríæ-y toda la vida… D’ende fácile se tornaba esboça’l futuro, lhargo, pando, tarasco, ta l final implaccable – la muœrte. Solo esso & cutiríæ aquelho unde la suæ tendencia lu giaba: el suffrimiento.

Paheç una lhoucada. Ente tanto, tamien Daniel teníæ l sou raciocinio. Suffrir, pante elhi, el contemplativu, eguaba l únicu mediu de vivir intensamente… & a l final solo por esso ardíæ Daniel: por vivir. Solo que los sous caminos yeræn extraños.

Intregaba-se de tala maneira a l sentimiento que se creaba & de tala maneira esto se tornaba fhuœrte que yera a scaheice’ la suæ procedencia provocada & alimentada. Scaheicíæ q’elhi mesmu lo fhormaræ, n elho s’imbebíæ & d’elho vivíæ cumo d’una realidá.

Da quando la crisis, sin dala evasion, tomaba aspeitu tan dolorosamente densu q’elhi, afhondando n elha, scosando-la, anxiaba finalmente  çafase. Creaba intos, por salvase, una ardencia oppuœsta que la sfhexzier. Por rocear elhi n essos momentos la lhoucura, sentíæ-se doliente, lhøñe de todolos humanos, lhøñe d’aquel home ideal que seríæ un serenu ser animalizau, d’una intelligëncia fácile & afhayadiça. D’essi home que nunca algamaríæ, que nun podíæ deixar de dispreziar, cun aquelha altivez algamada polos que suffren. D’essi home que you invidiaba, ente tanto. Quando l sou padecemiento spoxigaba por de mas, lhançaba los wœyos n auxilio a essi typu que, por contraste cun la suæ propria lhaceîra, pahecíæ-y guapu & perfeitu, intyenu d’una simplicidá que pante elhi, Daniel, yera heroica.

Cansu de la tortura, buscaba-lu, imitaba-lu, n una súbita sede de paz. Yera siempres esta la fhuœrça oppuœsta que s’apresentaba a si mesmu quando cutíæ l extremu dolorosu de la suæ crisis. Permittíæ-se un pouco d’equilibrio cumo una trewa, magar que l apathía lhœw aína lu invadíæ. Ta que, na voluntá mórbida de nuœvamente suffrir, condensaba essa apathía, transformaba-la n angustia.

Vivía n esti cyclu. Quiçabes permittier la miæ approximaçon n un d’essos momentos u teníæ falta de la “fhuœrça oppuœsta”. You, avulta-mi tenelo ditho ya, tenía bœn corte saludable, cun los mîous paraxismos medidos & l mîou cuœrpu arreithu. &, hagora sei, tanto trataræ elhi de mayame & humilhame, por invidiame.

Quixho acordame, porque queríæ que tamien you suffrier, cumo un lheprosu que secretamente ambiciona transmitti’ la suæ lhepra a los sanos.

Ente tanto, innocente, Ofuscaba-me exactamente la suæ tortura. Quanto si mas el sou egoísmo, quanto si mas la suæ mala idea assemeyabæn-lu a un dîous sthronau – a un xanu. & Pa de tras, you ya lu amaba.

Wœy, dá-mi pena de Daniel. De puœis de sentime impotente, sin saber que fhazer de min, nun queriendo segir cul mesmu ayeri de calma & de muœrte, & nun algamando, el vezu de l consuœlu, dominar un futuro differente – hagora cato cun migo de lo lhibre que yera Daniel & de lo infeliz que yera. Pœl sou ayeri – obscuru, intyenu de suœños que se frustraræn – nun fhueræ a situase nel mundo conforme, a mediæs feliz, de la media. Por quanto a l futuro, temíæ-lo abondo por conhocer bien los sous proprios límites. & Por, magar conhocelos, nun se resignar a abandonar aquelha ambiçon enorme, indefinida, que, de puœis ya inhumana, s’impobinaba alhende les couses de la tierra. Falhando na realizaçon de lo que se y apresentaba a los wœyos, dedicou-se a lo que, adivinaba, nun habríæ quien lo fhuer a realizar.

Por extraño que paheça, suffríæ polo que nun conhocíæ, por aquelho que, “por una conspiraçon de la naturaleza”, nunca cutiríæ nin un intrin cun los sentidos, “a lo ménos por saber de la suæ materia, de l sou color, de l sou sexu”. “De la suæ qualificaçon nel mundo de læs percepçones & de læs sensaçones”, dixo-mi una vez, na miæ vuœlta a la suæ compañía. & L mayor mal que Daniel mi fhixzo fhoi dispertar dientro de min mesma essa ardencia que n todos nós existe n potencia. A delhos mal los acuœrda & los invenena, cumo nel mîou casu & nel de Daniel. A outros conduz-los a laboratorios, guaceos, experienciæs absurdæs, a l adventura. A la lhoucura.

Sei hagora delho de los que busquæn sentir por sabese vivos. Fhui tamien pœr essa travessía pelligrosa, tan probe pa la nuœssa terrible anxiedá. & Quasj que siempre decepcionante. Deprehendí a fhaze’ la miæ alma vibrar & sei que, magar esso, no mas profundo l propriu ser, uno ye a cincar alerta & frío, mal a penæs observando l spectáculo que se y  proporcionou. & Quantæs vezes quasj que cun apathía…

Comprehendíæ-lu hagora. Sí q’ansí d’aquelha, mal víæ a l Daniel sin flraquezæs, soberanu & distante, que m’hypnotizaba. Pouco sei sobre l amor. Mal m’alcuœrdo que lu temíæ & lu buscaba.

Fhixzo-mi contay la vida, a lo que obedecí, medrosa, arrebuscando læs pallabræs por nun y pahecer per fata. Por nun duldar elhi n fhalar de la miæ falta d’intelligëncia, cun læs expressiones mas bederres. Contaba-y, obediente, pequenhos fheithos antiguos. Elhi ascuîthaba, el cigarru nos morros, los wœyos distrahidos. & Terminaba por dizir, cun aquel aire únicamente sou, mixtura de gana contenida de rir, de canseira, d’indifferencia benevolente:

— Per bien, abondo feliz…

Ruborizaba-me, nun sei por que, intyena de rabia, mancada. Mas nada y arretrucaba. Un díæ fhalei-yi de Jaime & dixo:

— Interessante, per normal.

Oh, læs pallabræs son corrientes, solo que la maneira cumo se pronunciabæn… arrevolucionabæn-me, avergonçabæn-me no que you teníæ de mas occulto.

— Cristina, sabes que vives?

— Cristina, ye bøno andar inconsciente?

— Cristina, tu nada quieres, acuei?

You tyoraba spuœis, pero volvíæ a buscalu, por intamar you concordar cun elhi & secretamente speraba que se dignare iniciame nel sou mundo. & Como sabíæ humilhame. Fhoi a sporri’ læs suæs garræs a Jaime, a todolos mîos amigos mayando-los cumo daqué dispreziable. Nun sei que, de magar l intamu, m’impedîu la rebellion. Nun sei. Solo m’alcuœrdo de q’al sou egoísmo daba-y presto dominar & que fhui fácile.

Un díæ, vi-lu animase subitamente, cumo si la inspiraçon avultare-y a l in par feliz & cómica:

— Cristina, quieres que t’acuœrde?

&, primeiro que you fhuer a rir, ya m’observaba elhi ximelgando la cabeça, concordando.

Intos incetarun d’aquelha los passeos extraños & arreveladores, aquelhos díæs que me dibæn marcar siempre.

Elhi mal a penæs se concedíæ mirame, fhazíæ-mi ver, si nun resolvieræ transformame. Magar avultar una lhoucada, elhi repetíæ una & outra vez: queríæ transformame, “soplrami n cuœrpu un pouco gafez, de la bøna & terrible gafez”…

Iniciou-se la miæ educaçon.

Elhi fhalaba, you ascuîthaba. Soupi de vidæs negræs & guapæs, soupi de la suffrença & de l éxtasis de los “favorecidos pola lhoucura”.

— Medita sobre elhos, tu, cun la tuæ media felicidá.

& You pensaba. Horrorizaba-me l mundo nuœvo que la voz persuasiva de Daniel mi fhazíæ acollumbrar, a min que siempre fhueræ una quieta oveya. Horrorizaba-me, cun esso & cun todo ya me galdiaba cun la fhuœrça aspirante d’una baltiada…

— Prepara-te a sentir cun migo. Ascuîtha essi catsu cun la cabeça tirada p’a tras, los wœyos entepiesllos, los lhabios abiertos…

You fhazíæ cumo que ríæ, fhazíæ cumo q’obedecíæ por trebeyar, cumo disculpando-me ante los amigos d’outrora.

Pante los mîous proprios wœyos, por admittir tala canga. Nada, d’outra maneira, yera mas serio pante min.

Elhi, impassible, arretocando-me cumo pa un ritual, insistíæ, grave:

— Mas murnia nel Mirar… læs narinæs mas leves, preparadæs p’absorber profundamente…

You obedecíæ. & Sobre todo obedecíæ procurando nun discontentalu n cousa dala, intregando-me a læs suæs manos & pediendo perdon por nun y dar mas. & Porque nada mi pedíæ, nada de lo que you nun duldaríæ mas n offrecey, mas baltiaba na certeza de la miæ inferioridá & de la nuœssa distancia.

— Mas abandonu. Deixa que la miæ voz seya l tou Pensar.

You ascuîthaba. “Pante los que cincæn n presos (non solo næs prisiones, interrumpíæ Daniel) læs lhágrimæs formæn parte de la experiencia quotidiana; díæ sin lhárimæs ye díæ n que l coraçon sta duru, non un díæ n que l coraçon ye feliz”… “visto que l secretu de la vida ye suffrir. Esta verdá sta contenida n todælæs cousæs.”

& A l pouco, realmente, you lo intendíæ… Aquelha voz sele terminou por arder na miæ alma, arrevolviendo-la profundamente. Caminaræ lhongos anhos pœlæs cuœvæs & de repente discobríæ la radiosa salida a l mar… Sí, apelhidei-lu una vez mal arrespirando, you lo sentíæ! elhi mal a penæs sorrîu, indagora non contentu.

Ente tanto yera la verdá. You, tan simple & primitiva, que nunca desearæ daqué cun intensidá. You, inconsciente & gayaspeira, “por tener un cuœrpu gayaspeiru”… De repente dispertaba: que vida scura tuvieræ ta ende. Hagora… Hagora you renacíæ. Vivamente, nel dolor, n essi dolor que dormíæ quietu & ciegu n fhundu de min mesma.

Tornei-me nerviosa, sulphurada, mas intelligënte. Los wœyos siempres inquietos. Quasj que nun dormíæ.

Jaime vieno vjsitame, passar dous díæs cun migo. Recibi’l sou telegramma, impallidecí. Anduvi cumo tonta, pensando nun mediu de nun deixar Daniel velu. You teníæ vergønça de Jaime.

Sol pretextu de que queríæ experimentar un hotel, reservei n un d’elhos un quartu. Jaime nun se sfhoutou de l motivu real, cumo yera de sperar. & Elho mas m’approximou a Daniel. Anxiaba a sgaya que l mîou home arreaccionare por min, m’arretirare d’aquelhæs manos lhoucæs. Roceaba nun sei lo que.

Fhuerun dous díæs horribles. Odiaba-me por avergonçame de Jaime & ente tanto fhazíæ lo possible p’ascondeme cun elhi n sitios u Daniel nun nos vier…

Quando elhi martsou, finalmente, ente alleviada & disamparada, concedí-mi una hora p’apousentame, primeiro de volver a Daniel. Trataba de postpone’l pelligro, sí q’ansí nunca se m’ocurrieræ scapar.

Infhotaba-me n que primeiro de la miæ partida Daniel me quexhier.

Ente tanto, la noticia de que miæ maî andaba mala vieno tyamame pa Rio inantea d’essi díæ. You habíæ martsar.

Fhalei cun Daniel.

— Una tarde mas & talvez nunca mas nos veamus – arriesgei medrosa. Rîu baxino.

— Ciertamente volveras.

Tuvi la nidia impression de que trataba d’incamenta-me pa volver, cumo un mandau. Dixeræ-mi un díæ: “Læs almæs flroxæs cumo tu lhevæn-se fácile a qualquiera lhoucura cun un Mirar solo por almæs fhuœrtes cumo la miæ.” Ente tanto, ciega que staba, allegrei-me cun esti pensamiento. &, scaheiciendo q’elhi mesmu ya affirmaræ la suæ indifferencia por min, garrei-me a essa possibilidá: “Si m’incamienta pa que lu busque un díæ… nun ye porque me quier?”

Introgei-yi, temptando sorrir:

— Volver? Por que?

— La tuæ educaçon… Indagora nun ye completa.

Baltiei n min mesma, n un disánimu pesau que me deixou spalomilhada & valreira unos momentos. Sí, yera fhorçoso reconhocer, nunca se perturbaræ nin cun la miæ presencia. Sí q’ansí, da nuœvo, aquelha frieza suæ cumo que m’excitaba, fhazíæ-lu mas grande a los mîous wœyos. N una d’aquelhæs exaltaçones súbitæs que se mi tornaræn freqüentes, quixhi arrodiya-me cabo elhi, arrebaxame, adoralu. Nunca mas, nunca mas, pensei assustada. Temí nun supporta’l dolor de perdelu.

— Daniel – dixi-yi baxo.

Alçou los wœyos &, de lantre la miæ cara angustiada, entepesllou-los, analyzando-me, comprehendiendo-me. Houbo un lhargu minutu de silencio. You speraba & tremíæ. Sabíæ q’essi instante yera l primeiru realmente vivu ente nós, el primeiru que nos connectaba directamente. Aquel momento xebraba-me de súbito de todu l mîou a hieri & n una singular prevision adivinei q’elhi sobresalríæ cumo un puntu vermeyu sobre todu l passu de la miæ vida.

You speraba & na expectativa, los sentidos todos que s’aguçabæn, you desearíæ immobilizar todu l universo, temiendo q’una fhuœya se movier, que daquien nos interrumpier, que la miæ respiraçon, un paraxismu qualquier frañier el fheithiçu de l momento, lu svanecier & nos fhexzier baltiar nuœvamente na distancia & no valreiro de læs pallabræs. Sangre batíæ-me surdamente nos pulsos, in peithu, na tiesta. Læs manos xheladæs & húmidæs, quasj q’insensibles. La miæ anxiedá deixaba-me n una tension extrema, cumo preparada pa tirame n un sumidoîru, cumo preparada p’alhouriar. A un pequenhu movemiento de Daniel, spañí quasj que n un glrayidu, cumo si me solmenare cun violencia:

— & Si vuœlvo?

Recibí la phrase disagradablemente, cumo siempre n que “la miæ intensidá animal tsocaba”. Afhitou-mi los wœyos & progressivamente los sous traços transformaran-se. Arroxei. La constante preoccupaçon polos sous pensamientos nun mi concedieræ l Poder de caltriar nos mas importantes, solo q’adiestraræ la miæ intuiçon polo que respeita a los minores. You sabíæ que p’apiedase Daniel de min, you tenríæ que star ridícula. Nin la fhame nin la lhaceîra dalgien lu commovíæn mas que la falta d’esthética. El pelo suœlto, mugoroso de sudor, baltiaba-mi sobre la cara arroxada & l dolor, a l que la miæ physionomía, tantos lhargos anhos calmada, indagora nun s’avezaræ, habíæ torce’ læs miæs facçones, imprestay daqué nota grotesca. Nel momento mas grave de la miæ vida you staba ridícula, dizíæ-mi l Mirar penalizau de Daniel.

Quedou n silencio. &, cumo spuœis d’una lharga explicaçon, addicionou, cun voz sele & serena:

— & Pa tras d’esso, conhoces-me mas de lo que fhiaríæ falta viviendo cun migo. Ya fhalei mũîtho. – Pausa. Prendîu l cigarru n sin apurase. Mirou-me bien nel fundu los wœyos & n un mediu Sorrir concluyîu: – you t’odiaríæ l díæ n que nada mas ti tuvier que dizir.

Stuvieræ ya abondo pisada pa nun me sentir fherida. Yera la primer vez, cun elho & cun todo, q’elhi m’arrefhugaba claramente, a min, a l mîou cuœrpu, todo lo que you teníæ & que y offrecíæ de wœyos piesllos.

Aterrorizada cun læs miæs propriæs pallabræs que m’arrastrabæn independientes de min, prosegí cun humildá, tratando d’agradalu.

— Responderas polo ménos a læs miæs cartæs?

Tuvo un imperceptible movemiento d’impaciencia. Pero respondîu-mi, cun voz controlada, amenizada:

— No. Lo que nun impide que mi scribas.

Primeiro d’arretirame, beisou-me. Beisou-me nos lhabios, sin que la miæ smolriçon s’apaziguare.

Por fhazelo por min. & La miæ ardencia yera q’elhi sentier plrazer, que s’humanizare, s’humilhare.

Miæ maî guarecîu aína. & You volvieræ a Jaime, definitivamente.

Arretomei la vida anterior. Ente tanto movíæ-me cumo una ciega, n una specie de somnolencia que solo se solmenaba de min ente que you scribíæ a Daniel. Nunca recibí pallabra suæ. Nada speraba ya. & Continuaba a scribir.

Alquando l mîou stau s’aggravaba & cada instante tornaba-se dolorosu cumo una pequenha flreitha que se tyancare nel mîou cuœrpu. Pensaba n scapar, corriendo pa Daniel. Baltiaba n una fiebre de movemientos que n vano procuraba disciplinar cun trabayos caseiros por nun disperta’ l attençon de Jaime & de la criada.

Segíæ un stau de deixadez u suffríæ ménos. Cun esso & cun todo, inclusive n essi periodu, nun aselaba inteiramente. Examinaba-me attenta: “aquelho volveríæ?” Referíæ-me a la tortura cun pallabræs vagæs, cumo si d’esta gisa la apartare.

Nos momentos de mayor claridá, alcordaba-me de que mi dixeræ un díæ:

— Fhai falta saber sentir, non obstante tamien saber como deixar de sentir, porque si la experiencia ye sublime ye a tornase ermano de pelligrosa. Apprehendí a incantar & a disincantar. Observa, stou insiñando-ti daqué precioso: l incantu oppuœstu a l “abri-te, Sésamo”. A fin de q’un sentimiento pierda l perfume & deixe d’intoxicanos, nada ha hi meyor que lu asoleyar.

Trataræ de pensar no que passaræ cun nitidez & obiectividá por reduzi’ los mîous sentimientos a un schema, sin perfume, sin entelhiñæs. Vagamente m’avultaba una trahiçon. A Daniel, a min mesma. Temptaræ, non obstante. Simplificando la miæ historia n duæs ou trés pallabræs, asoleyando-la, realmente m’avultaba irrisoria, solo que nun se m’apegaba la frieza de los mîous pensamientos & inantes m’afiguraba tratar de l casu d’una muyer disconhocida cun un home disconhocidu. Oh, elhos nada teníæn que ver cun la oppression que me francíæ, cun aquelha sinhalrdá dolorosa que m’arrefregaba los wœyos & amoriaba la mente… & ansí & todo, discobrieræ, temíæ çafame. “Aquelho” spoxigaræ de mas dientro de min, deixaba-me plena.

Quedaríæ disamparada si guarecier. A l final, lo que yera you hagora, lo que sentíæ, nun yera ma un reflexu? Si you abolier Daniel, seríæ un speyo blrancu.

Tornaræ-me vibrátile, extrañamente sensible. Nun supportaba ya aquelhæs amenæs tardes na familia q’outrora tanto m’imbahecieræn.

— Fhai calor, á Cristina? – dizíæ Jaime.

— Ha duæs selmanæs q’ando temptando essi puntu & nada algamo – dizíæ miæ maî. Jaime atayaba, sporriendo-se:

— Afigura-te, calcetar cun un tiempu d’estos.

— El diaño nun ye calcetar, ye andar rompiendo la cabeça por egua’l tal puntu – arretrucaba mîou paî. Pausa.

— Mercedes terminará por ser moça d’aquel rapaz – informaba miæ maî.

— Siendo fea cumo ye – respondíæ mîou paî distrahidu, passando la fhuœya l diario. Pausa.

— El txefaçu decidîu hagora usa’l systema d’expediçon de la…

You amarutaba l angustia & inventaba un pretextu p’arretirame por un intrin. Nel quartu tarazaba la sábana, suffocando los apelhidíos de desperaçon que mi minaçaban la garganta. Baltiaba na cama, la cara afhondada n cabeçal, sperando daqué que passare & me salvare. Intamaba tærrecelos, a todos. & Pruyíæ-me abandonalos, scapar d’aquel Sentir que se disindulrcaba a cada minutu, entemiciendo-se n una insupportable piedá d’elhos & de min mesma. Cumo si xhuntos fhueremus víctimæs de la mesma & irremediable minaça.

Trataba d’arreconstituyi’ la figura de Daniel, traçu a traçu. Pahecíæ-mi que si lu rememoraba nidiamente tenríæ una specie de Poder n elhi. Arreteníæ la respiraçon, arretensaba-me, apretaba los lhabios. Un momento… un momento mas & tenríæ-lu, paraxismu a paraxismu… la suæ figura ya se fhormaba, nebulosa… & finalmente, pouco a pouco, desolada, percibíæ-la svanecer. Teníæ la impression que Daniel scapaba de min, sorriendo.

Ente tanto, la suæ presencia nun m’abandonaba. Una vez, stando cun Jaime, you la sentieræ & me ruborizaræ. Afiguraræ-me-lu mirando-nos, cul sou Sorrir calmu & irónicu:

— Bien, vamus ver, un axuw feliz…

Arrespigaræ you de vergønça & varios díæs mal fhueræ a supportar la figura de Jaime. Pensaba n Daniel, cun mayor intensidá indagora. Phrases suæs arrodabæn drientro min arremolinando-se. Una ou outra sobresalíæ & persegíæ-me horæs & horæs. “La única postura digna d’un home ye la tristeza, la única postura digna d’un home ye la tristeza, la única…”

Lhøñe d’elhi, intamaba comprehendelu meyor. Alcordaba-me de que Daniel nun sabíæ quanto si mas rir. Da quando, de la que you dizíæ daqué gracioso & se surprehendiæ distrahidu, víæ la suæ cara cumo si se partier, n una careta que contrariaba aquelhæs ingurriæs nacidæs solo de l dolor & de la meditaçon. Un corte a l in par infantil & cýnicu, indecente quasj, cumo si elhi stuvier fhaziendo daqué prohibido, cumo si stuvier inganhando, fhurtando a daquien.

You nun supportaba miralu, n essos ralros instantes. Abaxaba la cabeça, vexada, intsida d’una piedá que mi fhazíæ mal. Realmente elhi nun sabíæ ser feliz. Talvez nunca y lo insiñaræ, quien sabe? Siempre tan solin, de magar l adolescencia, tan lhøñe de qualquier paraxismu amigu. Wœy, sin odio, sin amor, cun indifferencia solo, de quanta bondá you seríæ capaz.

Sí q’ansí n aquel tiempu… Temíæ-lu? Sentíæ solo que si elhi n qualquier momento apahecier, un sparaban sou fhairíæ que lu segier pa siempre. Soñaba cun essi instante, afhiguraba-me que, a la suæ veira, me diba zafar d’elhi. Amor? Pruyíæ-mi accompañalu. Por star a la veira de l mas fhuœrte, Por q’elhi m’afhorrare, cumo quien s’aniala nos braços inimigos por quedar lhøñe de læs suæs flreithæs. Stremaba-se d’amor, discobríæ: queríæ-lu cumo quien tien sede & nawa por awa, sin sentimientos, sin mesmamente querencia de felicidá.

Concedíæ-mi da quando outru suœñu, sabiendo-lu mas impossible indagora: elhi m’amaríæ & you me vingaríæ, sentiendo-me… non, non superior, solo q’egual a elhi… Porque, si me quexhier, quedaríæ sfheitha aquelha poderosa frieza suæ, la suæ indifferencia irónica & inamovible que tanto me fascinaba. Ente tanto you nunca podríæ ser feliz. Persegíæ-me.

Oh, sei que me repito, que yerro, tracamundio fheithos & pensares n esta curtia narrativa. Ente tanto, ansí & todo, cun que puxu atropo los sous elementos & los açouto sobre l papel. Ya dixi que nun sou intelligënte, nin culta. & Suffrir solo nun tyega.

Sin fhalar, los wœyos piesllos, ha hi daqué sol mîou pensamiento, mas profundo & mas fhuœrte, que pretende lo que passou & que, n un fugaz intrin, veo nidio. Pero l mîou cerebro ye débile & nun sou a transformar essi minutu vivu n reflexion.

Todo ye verdá, ente tanto. & Hei reconhocer indagora outros sentimientos, ermano de verdadeiros. Mũîthæs vezes, n elhi pensando, n una transiçon sele, víæ-me serviendo-lu cumo una sclrava. Sí, admittíæ, trémula & assustada: You, cun un ayeri stable, convencional, nacida na civilizaçon, sentíæ un plrazer dolorosu n afigurame a los sous pies, sclrava… non, nun yera amor. Horrorizaba-me: yera la degradaçon, degradaçon… Surprehendíæ-me mirando a l speyo buscando na cara un nuœvu traçu, nacidu de l dolor, de la miæ vileza, & que podier conduzi’ la miæ razon a los instintos tumultuosos que you indagora nun queríæ acceitar. Procuraba alleviame l alma, mortificando-me, sussurrando ente los dientes que s’apretaben: “Vil… dispreziable…” Respondíæ-mi, pusilánime: “Pero, mîou dîous (lhettra minúscula, cumo elhi m’insíñara), nun sou culpable, nun sou culpable…” De que? you nun lo definíæ. Daqué horrible & fhuœrte spolhetaba n dientro de min, daqué que m’arrespigaba de la lherça. Yera solo esso lo que you sabíæ.

& Confusamente, ante la suæ alcordança, ingurriaba-me, xhuntaba-me a Jaime, aveirando-lu a min, nel ahhelu d’abelluganos, intrambos, contra elhi, contra la suæ fhuœrça, contra l sou Sorrir. Porque, sabiendo-lu lhœñe non obstante, afiguraba-me-lu observando los mîous díæs & sorriendo a dalgun pensamiento secreto, d’aquelhos de que you mal adivinaba la existencia a penæs, sin nunca ser a caltria’l xacíu. Procuraba, de puœis de tantu tiempu, mas d’un anhu, cumo de xhustificame, a Jaime & la nuœssa vida burguesa, de tala maneira elhi s’apoderaræ de la miæ alma. Aquelhæs lhargæs tsarræs u you mal ascuîthaba, aquelha tyama que prendíæ nos mîous wœyos, aquel Mirar sele, pesau de conhocemiento, so los párpados gordos, fascinaran-me, acordando n min sentimientos obscuros, l ardencia dolorosa d’afhondame nun sei n que, p’algamar nun sei que cousa… & sobre todo dispertaran-mi la sensaçon de que palpitaba nel mîou cuœrpu & nel mîou spíritu una vida mas profunda & mas intensa que la que you vivíæ.

De nœithe, sin dormir, cumo si fhalare a daquien invisible, dizíæ-mi baxino, vincida: “Concuœrdo, concuœrdo cun que la miæ vida ye cómoda & mediocre, concuœrdo, ye pequenho todo lo que tengo.”

Sentíæ-lu ximelga’ la cabeça benevolente. “Nun puœdo, nun puœdo!”, glrayaba-mi a min mesma, abarcando n essa queixa la miæ impossibilidá de deixar de querelu, de segir n aquel stau, de, principalmente, segi’ los caminos grandiosos q’elhi intamaræ mostrami & u you me perdíæ, minúscula & disamparada.

Soupieræ de vidæs ardientes, sí q’ansí volvieræ a la miæ propria, banal. Deixaræ-mi enteve’ lo sublime & requirieræ que tamien you queimare nel fhœw sagrau. Debatíæ-me, sin fhuœrçæs. Todo lo q’apprehendieræ cun Daniel fhazíæ-mi mal apenæs adivina’ la pequenhez de lo quotidiano mîou & execralo. La miæ educaçon nun terminaræ, elhi bien lo dixeræ.

Sentíæ-me n sin sofhitu, temptaba evadime n lhárimæs. Impero, la miæ postura pante la suffrença yera indagora de perplexidá.

Como tuvi fhuœrçæs pol amor de sfhazer todo lo que you fhuœræ, por mancar a Jaime, tornar infelizes mîou paî & miæ maî, ya vieyos & cansos?

Nel periodu q’antecedîu la miæ resoluçon, cumo nos que preceden la muœrte, nel casu de ciertos males, tuvi momentos de trewa.

N aquel díæ, Dora, una amiga, venieræ a miæ casa a ver si me distrahíæ d’un de los dolores de cabeça que you pretextaba p’abandoname lhibremente a la melancolía, sin ser smolrecida. Fhoi una phrase suæ, si bien m’alcuœrdo, la que me lhançou pa Daniel pœr outros caminos.

— Mîou bien, tienes falta ascuîthar a Armando fhalar de música. Diríæs que fhala de la comida mas prestosa l mundo ou de la muyer mas “nun sei que”. Cun una volubilidá, cumo si maçcare cada notina & se sfhexzier los wœssos…

Pensei n Daniel que, polo contrario, todo immaterializaba. Mesmamente nel sou únicu beisu, afiguraræ-me recibilu sin lhabios. Arrespigei: non arrebaxa’ la suæ memoria. Cun esso & cun todo outru pensamiento continuou brilhante & imperturbable: elhi dizíæ que l cuœrpu yera un accessoriu. Non, non. Un díæ miraræ cun revoltura & censura pa la miæ blusa que palpitaba de puœis de la carreira p’apaña’l bus. Revoltura, non! Dixeræ-mi, continuaba l outru pensamiento frío: “Comes tsocolate cumo si fhuer la cousa mas importante l mundo. Tienes un horrible zuna  polæs cousæs.” Elhi comíæ cumo quien doblra un catsu papel.

Subitamente, tuvi consciencia de que mũîtha xhente sorriríæ de Daniel, cun un d’aquelhos sorrires orgulhosos & ambiguos que los homes boten unos a los outros. Talvez you mesma lu dispreziare si nun stuvier malu… Cun essi pensamiento, delho s’arrevolvîu dientro min, extrañamente: Daniel…

Sentíæ-me repentinamente exhausta, ya sin fhuœrçæs pa continuar quando l teléphono sonou. Jaime, pensei. Yera cumo si you scapare de Daniel… Ah, un sofhitu. Attendí, suffridora.

— Di, Jaime!

— Como sabíæs que yera you? – fhalou la suæ voz gayasosa & risuœña.

— Cumo si mi passaren awa fresco pœla cara. Jaime. Los mîous nervios relaxaran-se.

— Jaime, existes. Yes real. Læs tuæs manos son fhuœrtes, acceitæn-me. Tamien ti presta l tsocolate. Vaî vagati?

— Non, fhiya. Telephonei por saber si quieres daqué de la vilha.

Lhuîthei indagora un instante por nun analyza’ la suæ phrase distrahida. Porque ultimamente todo you lo comparaba a lo que de guapo & profundo mi dixeræ Daniel. & Mal aselaba, quando concordaba cul Daniel invisible: sí, ye banal, mediocremente, increhiblemente feliz…

— Nun quiero nada. Pero vienes ya, sí? (Ya, prenda, inantea que Daniel venga, inantea que you camude, ya!) Di!

— Di! Ascuîtha, si quieres traher daqué, compra bombones… tsocolate… Sí, sí. Ta lhœwin.

Quando Dora se dispedîu, punxi-me de lantre l speyo & acicalei-me cumo ha meses nun fhazíæ. Cun todo la anxiedá quitaba-mi la paciencia, deixaba-mi los wœyos brilhantes, los movemientos rápidos. Seríæ una pruœba, la pruœba final.

N apaheciendo elhi, cessou de súbito la miæ smolriçon. Sí, pensei profundamente alleviada, staba calma, feliz quasj: Daniel nun apahecieræ. Elhi notou-mi l cambio n peynau, læs uñæs. Beisou-me dispreoccupau. Garrei-y læs manos, passei-læs pœla miæ cara, pœla tiesta.

— Que tienes, Cristina? Que ti passou?

Nun respondi, sí q’ansí milhares de campaninæs tyocaræn drientro de min. El mîou pensamiento vibrou cumo un apelhidíu agudu: “Solo esso, solo esso: vou çafame! Stou lhibre!”

Sentemus in sofá. & Nel silencio de la sala, sentí la paz. Nada pensaba & sofhitaba-me n Jaime cun serenidá.

— Nun podíæmus cincar ansí la vida inteira? Rîu. Anidiou-mi læs manœs.

— Sabes? Prestæs-mi mas sin verniz næs uñæs…

— Outorgada la petiçon, mîou señor.

Solo que nun fhoi una petiçon: fhoi una órdene…

De puœis da nuœvo l silencio, sussurrando-mi næs oreyæs, los wœyos, sacando-mi la fhuœrça. Staba bien, suavemente bien. Passou-mi læs manos pœl pelo.

Intos, cumo si una lhança mi trespassare l costin, indreithei-me subitamente n sofá, abrí los wœyos, afhitei-los, dilatei-los, nel aire…

— Que fhoi? – introgou-mi Jaime inquietu.

— El tou pelo… Sí, sí, pensei cun un leve Sonrir de trumphu, el sou pelo yera negro… los wœyos … un momento… los wœyos … prietos tamien?

Essa mesma nœithe, resolví martsar.

& De repente, nun pensei mas nel assumptu, dispreoccupei-me, tornei agradable la tardiquina de Jaime. Acostei-me serena & dormí ta l díæ segiente, cumo nun fhexzieræ ha mũîtho.

Sperei que Jaime fhuer pa l trabayu. Mandei a la criada pa casa, de fhuœlga. Aviei una maletina cun lo essencial.

Primeiro de salir, ente tanto, devolou subitamente la miæ serenidá. Movemientos inútiles, repetidos, pensamientos rápidos & que s’atropelhabæn. Pahecíæ-mi que Daniel andaba cabo min, la suæ presencia quasj que palpable: “Estos wœyos tous que se pintæn a la flor de la cara, cun un pincel finu, pouca tincta. Minuciosos, claros, incapazes de fhazer bien ou mal…

N una inspiraçon súbita, resolví deixar una nota a Jaime, una nota que lu mancare cumo Daniel lu mancaríæ! Que lu deixare perturbau, mayau. &, solo cun la proua de mostrar a Daniel que you yera “fhuœrte”, sin dal repentimiento, scribí deliberadamente, tratando de fhazeme distante & inalcançable: “Martso. Stou cansa de vivir cun tigo. Si nun yes a comprehendeme polo ménos infhouta-te n min: digo-ti que mereço ser perdonada. Si fhueres mas intelligënte, diríæ-ti: nun me xhulges, nun perdones, nun ha hi quien ser a fhazelo. Ente tanto, pola tuæ paz, perdona-me.”

Mangei-me silenciosamente cabo Daniel.

Gradualmente apoderei-me de la suæ vida diaria, substituyí-lu, cumo una infirmeira, nos sous movemientos.

Curiosei los sous lhibros, la suæ roupa, tornei mas claru l sou ambiente.

Nun mi lo agradecíæ. Acceitaba-lo simplemente, cumo acceitaræ la miæ compañía.

Por quanto a min, de magar l instante n que n saltando de l tren m’approximei a Daniel sin ser repelida, la miæ atitude fhoi una solo. Nin de contentamiento por elhi, nin de repentimiento por Jaime. Nin propriamente d’allivio. Yera cumo si volvier a la miæ fhœnte. Cumo si anteriormente mi tuvieren partido d’una penha, lhançando-me a la vida cumo muyer & de puœis arretornare a la miæ verdadeira matriz, cumo un postrer suspiru, los wœyos piesllos, serena, immobilizando-me pa la eternidá.

Nun reflexionaba sobre la situaçon, sí q’ansí quando la analyzaba delhæs de vezes yera siempre de la mesma maneira: vivo cun elhi & ye todo. Cincaba cabo l poderosu, de lo que sabíæ, abundaba cun elho.

Por que nun durou siempres aquelha muœrte ideal? Un pouco de clarividencia, alquando, advertíæ-mi de que la paz solo podríæ ser temporal. Adivinaba que non siempre diríæ valimi cun vivir cun Daniel. & Mas afhondaba na inexistencia, concediendo-mi trewæs, adiando l momento u you mesma mi buscaríæ la vida, discobriendo-la solina, pœr acio de la miæ propria suffrença.

De momento mal lu observaba a penæs & arrepousaba.

Los díæs colarun, los meses baltiarun unos nos outros.

El vezu installou-se na miæ existencia & ya afhalada por elhi occupaba-me minutu a minutu de Daniel. Ya nun lu ascuîthaba phreneticamente, exaltada, cumo outrora. You n elhi intraræ. Mas nada me surprehendíæ.

Nunca sorríæ, disapprehendieræ de la gayøla. Ente tanto nun m’apartaríæ de la suæ vida nin por ser feliz. You nun lo yera, nin tampouco infeliz. De tala maneira you m’incorporaræ a la situaçon que d’elha ya nun recibíæ mas stímulos nin sensaçones que me permittieræn tonalizala.

Mal a penæs una rocea perturbaba la miæ extraña paz: lo de que Daniel me mandare martsar. Delhæs de vezes, cosiendo silenciosamente la suæ roupa cabo elhi, pressentíæ q’elhi diba fhalar. Abandonaba la costura n cuœlho, mangaba-me pállida & speraba l sou mandau:

— Puœdes dir.

& Quando, a l cabu, lu ascuîthaba dizimi qualquiera cousa ou rir de min por daqué motivu, arretomaba l panhu & continuaba l trabayu, los dedos trémulos delhos d’instantes.

El final, ente tanto, andaba próximu.

Un díæ n que salí ceho, por un accidente n una de læs stradæs, vagou-mi mũîtho pœr a fhuœra casa. A l tornar a l quartu, alcontrei-lu irritau, los wœyos afhitos n un puntu, mudu a læs miæs bønæs-nœithes. Indagora nun cenaræ & cumo you, intsida de pesares, y pedí comer daqué, guardou un lhongu silencio arremente & finalmente informou-me, per scrutando cun ciertu presto la miæ smolriçon: nun xhantaræ tampouco. Corrí a fhazer café, ente q’elhi conservaba l mesmu corte neciu, un pouco infantil, observando-mi de retyouçu los movemientos intainando a l prepara’ la mesa.

De repente abrí los wœyos, plasmada. La primer vez que discobríæ que Daniel teníæ falta de min! Tornaræ-me necessaria a l tyrannu… elhi, you sabíæ hagora, nun me dispediríæ…

Alcuœrdo-me d’aparæ-me cun la cafeteira na mano, snortiada. Daniel continuaba visiegu, n una queixa muda contra l miæ deixadez involuntaria. Sorrí, un pouco tímida. Intos… teníæ falta de min? Nun sentíæ allegría, mas bien una decepçon: bien, pensei, terminou la miæ funcçon. Assustei-me por aquelha reflexion inoppinada & involuntaria.

Servieræ ya l mîou tiempu de sclrava. Talvez continuare a selo, sin revuœlta, ta l final de la vida. Pero serviríæ a un dîous… & Daniel flraquearæ, disincantaræ-se. Teníæ falta de min! Repetí mil vezes spuœis, cun la sensaçon de recibir un guapu & enorme presente, grande por de mas pa los mîous braços & pa la miæ ardencia. & Lo mas extraño ye q’accompañaba a esta impression, outra, absurdamente nuœva & fhuœrte. Staba lhibre, discobrí a l final…

Como intendeme? Por que d’inicio aquelha ciega integraçon? & De puœis, quasj q’allegría de l alhiberaçon? De que materia stou fheitha u s’enteveræn pero nun se fhunden los elementos & la base de mil outræs vidæs?

Sigo todolos caminos & dal d’elhos ye indagora l mîou. Amoldaræ-se-mi n tantæs statuæs & nun m’immobilizei…

A partir d’ende, sin lo deliberar you, deixei de curiar imperceptiblemente a Daniel. & Hagora ya nun acceitaba l sou dominio. Conformaba-me unicamente.

Por que narrar pequenhos fheithos que demuœnstræn la miæ progressiva caminada scontra la intolerancia & scontra l odio? Sabe-se bien quanto abasta a fin de transforma’ l atmósphera u viven duæs personæs. Un pequenhu paraxismu, un Sorrir, prehenden-se cumo un anzuœlu a un de los sentimientos q’arrepousæn n un duvielhu n fhundu de les awes aselades & lu lheva a la superficie, fhai-lu glrayar pœr riba los outros.

Continuemus viviendo. & Hagora you degustaba, díæ ente díæ, d’intamu entemiciendo-se a l sabor de l trumphu, el Poder de mirar de frente a l ídolo.

Catou cun sigo la miæ transformaçon &, si a l intamu recularæ surprehesu cun la miæ bravura, arretornou a la canga antigua cun mas violencia, preparau pa nun me deixar scapar. Alcontraríæ non obstante la miæ propria violencia. Armémunos & yéræmus duæs fhuœrçæs.

Arrespirábæmus malamente n quartu. Movíæmunos cumo que drientro l pelligro, sperando que se concretizare & nos baltiare n riba, pœl costin. Tornémunos astuciosos, getando mil intençones occultæs pente cada pallabra proferida. Mancábæmunos a cada momento & stablicîmus la victoria & la derrota. Tornei-me bederre. Tornou débile, mostrou-se cumo realmente yera. Habíæ occasiones næs q’houbo nun mi pedir sofhitu, confessando l aisllamiento n que la miæ alhiberaçon lu deixaræ & que, de puœis de min, nun sabíæ ya supportar. You mesma, n un rápidu sfalhecemiento de fhuœrçæs, pruyíæ-mi delhæs de vezes sporriyi la mano. Ente tanto adelantráræmus lhøñe de mas &, orgulhosos, nun podíæmus recular. Sustentaba-nos, hagora, la lhuîtha. Cumo un nenhu amalecidu, mostraba-se cada vez mas intoxadiçu. Qualquiera pallabra miæ yera l inicio d’un ríspidu alderique. Discobriemus spuœis outru recursu mas: el silencio. Mal nos fhalábæmus.

& Por que intos nun mos xebrábæmus, visto que dala connexion seria nun mos prehendíæ? Nun mi lo proponíæ por avezase a l mîou sofhitu & tamien nun yera ya a vivir sin daquien cun quien exercer Poder, a quien y fhuer rey, ya que nun lo yera nenyures. & Quiçabes amare ya ta la miæ compañía, elhi que siempre fhueræ tan solitariu. Por quanto a min – sentíæ presto n terrecelu.

T’a læs nuœvæs relaçones læs invadieræ l vezu. (Viví cun Daniel camin de los dous anhos). Hagora ya nin mesmamente lu odio. Stábæmus cansos.

Una vez, tres una selmana de tyuvia que nos aprisionaræ díæs xhuntos dientro l quartu, lhevando a l límite los nuœssos nervios – una vez dîou-se la conclusion.

Yera una tardiquina, precozmente visiega. La tyuvia pingaba monotonamente ende a fhuœra. Pouco fhaláræmus de díæ. Daniel, la cara blranca na “echarpe” scura de l pescuœçu, miraba pœla feniestra. L awa toldaræ los crystales; sacou l panhu &, attentamente, cumo si de súbito l fheithu crecier n importancia, punxo-se a lhimpialos, los movemientos minuciosos & curiosos, trahiendo l puxu que y costaba contene’ los nervios. Observaba-lu, de pie, cabo l sofá. El tiqui-tiqui de l reló sonaba drientro l quartu, xiblante.

Intos, cumo si continuare un alderique, fhalei na miæ propria surprehesa:

— Pero esto nun puœde continuar…

Volvîu-se & arremelhei nos sous wœyos fríos, talvez curiosos, ciertamente irónicos. Toda la miæ rabia concentrou-se n esti intrin & pesou-mi n peithu cumo una piedra.

— De que te ris? Introgei-yi.

Continuou afhitando-me & tornou a lhimpiar los crystales de la feniestra. De repente, alcordou-se & respondîu:

— De ti.

Assustei-me. Como yera de bravu. Sentí la lherça de la audacia cun que me retaba. Arretornei pausadamente:

— Por que?

Inclinou-se un pouco & los sous dientes brilharun na media scuridá. Atopei-lu terriblemente guapu, sin que me comovier l ayalga.

— Por que? Ah, porque… ye que tu & you… indifferentes ou cun odio… Essi alderique que nun s’amarra propriamente a nós, que nun mos fhai vibrar… una disillusion.

— Pero por que de min, intos? – Continuei necia. – nun somus dos? Lhimpiou una pingina que recudieræ pœla trouça.

— Non. Stas sola. Siempre stuvîsti sola.

Seríæ solo pol amor de mancame? Surprehendí-me ente tanto, assustei-me cumo si me roubaren. Dîous mîou, intos… dalu de los dos teníæ fe ya n aquelho que nos prehendíæ?

— Dá-ti lherça la verdá? Nun sentimus odio un pol outro. Ansí seríæmus quasj que felizes. Seres de sustancia fhuœrte. Quieres una pruœba? Nun me mataríæs, porque de puœis nun sentiríæs nin presto nin dolor. Solo esso: Cun que fin?

You nun podíæ deixar de nota’ la intelligëncia cun q’elhi caltriaba la verdá. Sí q’ansí como læs cousæs se precipitaræn, como se precipitaræn! Pensaba.

Fhixzo-se l silencio. El reló dîou læs ses horæs. Da nuœvo l silencio. Arrespirei cun fhuœrça, profundamente. La voz salîu-mi baxa & pesada:

— Martso.

Tuvîmus los dos un pequenhu movemiento rápido, cumo si una lhuîtha houbier d’intamar. De puœis incarémunos surprehesos. Quedaba ditho! Quedaba ditho!

Repetí trumphante, trémula:

— Martso, Daniel. – Approximei-me &, na pallidez de la suæ cara fina, el pelo pahecíæ-mi excessivamente negro. – Daniel – solmenei-lu de l braçu –, martso!

Nun se movîu. Tuvi d’aquelha consciencia de que la miæ mano garraba l sou braçu. La miæ phrase abrieræ tala distancia ente nós que you nin supportaba l sou contactu. Arretirei-la cun un movemiento tan bruscu & súbitu que l cinreiru volou lhœñe, sñiçou-se n suœlu.

Cinquei un tiempu mirando los catsos. Alcei de puœis la cabeça, subitamente serenada. Elhi tamien s’immobilizaræ, cumo fascinau pola rapidez de la scena, scaheiciendo-se de qualquiera máçcara. Incarémunos un intre, sin rabia, los wœyos disarmahos, buscando, intyenos hagora de curiosidá quasj q’amiga, el fhundu de læs nuœssæs almæs, el nuœssu mysterio q’habríæ se’ lo mesmo. Sviæmus la mirada a l in par, perturbahos.

— Los presos – dixo Daniel tratando d’imprestar un ton leve & disdeñosu a læs pallabræs. Fhoi l últimu instante de sympatía que tuvîmus xhuntos.

Houbo una lhongíssima pausa, d’aquelhæs que nos calumbæn na eternidá. Todo apararæ a l redor de nós. Cun un nuœvu suspiru, arretornei a la vida.

— Martso.

Elhi nun tuvo un paraxismu.

Fhui pa la puœrtæ & na soleira spetei-me nuœvamente. Víæ-y el costin, la cabeça scura arreitha, cumo si mirare de frente. Repetí, la voz singularmente wœca:

— Martso, Daniel.

Miæ maî morrieræ d’un attaque a l coraçon, occasionau pola miæ partida. Mîou paî abellugou-se cabo mîou tíu, a l interior de l stau.

Jaime acceitou-me de vuœlta.

Nunca mi fhixzo mũîthæs intrugæs. Elhi queríæ sobre maneira la paz. Volvîmus a l antigua vida, magar q’elhi nunca mas s’approximare inteiramente a min. Adivinaba-me differente d’elhi & l mîou “sliz” atemorizaba-lu, fhazíæ-lu respeitame.

Por quanto a min, continúo.

Hagora ya sola. Pa siempre sola.

Fhønte:
todos-os-contos-oficial.clarice-lispectorDownload