Stylu

"... la litteratura traduzida vien a satisfaze' la necessidá que tien una litteratura mas nuœva de poner a funcciona' la suæ fhala acabante crear ou renovar cun tantos modelos litterarios cumo fhuer possible, pol amor de conferiyi potencia cumo fhala litteraria & utilidá pa l sou públicu incipiente. A l nun poder una litteratura moça crear d'immediato textos de todolos typos conhocidos polos sous productores, sí que se ye a beneficiar de la experiencia d'outræs litteraturæs, & d'esta maneira la litteratura traduzida torna-se n un de los sous systemas mas importantes."
I. Even-Zohar (1999:226)
Tiro pœr un stylu minimalista, læs partìculæs que s'utilizæn, ente mas simples, neutræs & invariables, meyor. Ye polo que tengo mas querencia por un daqué, (sí q'ansí gasto "dalgo" n cuœntæs de "de+daquè" normalmente) & mesmamente nos usos plurales; mas querencia por un "daquien" que por un (d)algun, sin mesmamente querer dizir haber d'eliminase essæs partículæs da fheitho. Ye una qüestion de gustu & tamien de recuperaçon de vocabulario. Veo que awœy bayura (si non todos) de textos que nun son ma calcos de l castelhano. Ye cumo si fhueræ la Fhala un meru dialectu.
Ando a la geta d'un synònymu horæs si la voz nun presta. Passa-mi freqüentemente fhaigo-lo cun cultismos que lhevæn "g", specialmente n textos cun per recarga de vozes-calcu cumo essi esixir (que da quando, quanto si mas, tornæn-lo "desixir", quasj q'impronunciable. ( fhazèi-mi l favor, essa "d-" vien d'una ultracorrecçon influyida pol hispañol!!) ou refritos typu oxetivu, arrefheithos a partir de la voz hispana.
Prefiero, por poner casos: Magar (cfr it. magari, malgrado, fr. malgré), de magar, magar que, lhœw (/(ɻ)tsUÍU/)... que los typicos anque, namas, amas, &c. que s'aveiren peligrosamente a vulgarismos hispanos a los que evito cumo a la muœrte & que son cincielhamente calcos. Creo que ye cincielhamente un problema de vagancia & de falta compromisu cun la Fhala.
Quando nun ha hi partìcula exacta (la fhala, a l ser rural, tien essæs carenciæs & faltæs de disinvolvemiento) importo-læs directamente de l lhatino (qua, ergo... que pa esso lo tenemus de salvador) minimamente modificada, ou adapto expressionæs similares d'ayures na Romania, incorporables, que dean plena significaçon.
Tamien ha hi vozes que nun scribo da vezo por qüestion esthètica: mui, variaçones de namas (nun ye mas guapo "mal a penæs", que ye dexebrable, por ende mas elegante?) &c. Sou bien precavidu cun vozes conflictivæs & de diffícile explicaçon etymológïca (søna-vos "hestoria"?) nun fhaigo calcos d'obræs litterariæs vieyæs ultrafolkloristas, que contienen vulgarismos a sgaya.
Dou-yos preferencia nidia a vozes patrimoniales (constatadæs históricamente & na toponymia): vilhar, vilharin, vilha, casar, lhogar, caleya, vìa, calçada, travessìa, strada... sobre puœblru, aldea, ciudà, cai, carreteira.
Esta voz, "ciudà" camudo-la por "urbe" ou "vilha" (outra vez fhala rural n sin vozes de vida urbana...). Los calcos in "-axe" (-ax impossible de pronunciar, phonotáctica mandada a la mierda), galicismos extraños & non necessarios, nun se yos dà sitiu (paisaxe versus panorama ou vistæs). Depuro & spulgo de puxarra l idioma, arrelexifico dando-y la importancia que mereç a l vocabulario històrico. Ou esso procuro, cun mayor ou menor fortuna. Ser, nun ha hi quien ser infallible.
"Limpia fija y da esplendor", torna-se "arrexhuntar & elevar" pante nòs.

No comments: