


















Reflexiones de la vida dañada
A Max
Por agradecemiento & promessa
Dedicatoria
La triste sciencia, de la q'offreço daquè a l mîou amigu, relaciona-se cun una staya que de magar tiempos immemoriales tien-se consideraho la verdadeira philosophìa de la philosophìa, sì q'ansì, de magar la suæ transformaçon n un mèthodu, baltiou n disprezio intellectual, arbitrariedà sentenciosa &, a l cabu, nel scaheicemiento: la doctrina l rectu Vivir. Lo que primeiro se tyamou vida polos philòsophos, tornou-se la sphera de lo privaho & spuœis la de l meru consumu, arrastrada talque un apèndiç de l processu de producçon material, sin autonomìa & sin substancia propriæs. Quien quexhier cata' la verdà sobre la vida immediata, ha investiga' la suæ fhorma alienada, los poderes obiectivos que determinæn la existencia individual ta lo mas occulto.
Si daquien fhala immediatamente de lo immediato, difficilmente se comporta de maneira differente a aquelhos novelistas que gindæn læs suæs marionetæs cun les imitaçones de la passion d'antanho cumo si fhuer cun prendæs baratæs, & deixæn a characteres, que nun son ma componentes de la machinaria, actuar cumo si fhueren a actuar indagora cumo subieitos & cumo si daquè dependier de læs suæs acçones.
La vision de la vida passou a la ideologïa, q'inganha sobre l fheithu de que ya nun existe.
Solo que la relaçon ente vida & producçon, que reduz esta a l appariencia ephèmera d'aquelha, ye da fheitho absurda. Medio & fin invierten-se. L indicio l ridìculu quid pro quo indagora nun s'erradicou da fheitho de la vida. El ser reduzidu & degradau resjste duramente a l sou incantu n fatsada. La modificaçon næs propriæs relaçones de producçon depende n gran parte de lo que passe na "sphera l consumu", la mera fhorma de reflexion na producçon & la caricatura distorsionada de la vida verdadeira: na consciencia & na inconsciencia l individuo. Mal a penæs na virtude de la opposiçon a la producçon, cumo los que nun se deixarun catar da fheitho pol orde, la xhente ye a algamar unu mas humanu. Quando l appariencia de la vida, que la propia sphera l consumu defende cun tan malæs razones, se borre da fheitho, trumpharà l mal intos de la producçon absoluta.
Magar elho, indagora ha hi mũîtho de falso nes observaçones que proceden de l subiectu, puœis la vida tornou-se illusoria. Puœis cumo na phase actual de l movemiento historico la suæ obiectividà avassalhadora mal consiste a penæs na dissoluçon de l subiectu, sin biltar primeiro unu nuœvu, la experiencia individual arrepousa necessariamente nel vieyu subiectu, el condemnau historicamente, que sige siendo pa si mesmu, non obstante ya non in si mesmu. Piensa star indagora seguru de la suæ autonomìa, solo que la nulidà que l campu de concentraçon demonstrou a los subiectos ya se sobrepon a la propria fhorma de subiectividà.
La observaçon subiectiva, magar q'aguçada criticamente contra si mesma, tien un aquel sentimental & anacrònicu: daquè cumo una reclamaçon sobre l cursu l mundo, que nun s'ha d'arrefhugar pol amor de la suæ bondà, ha-se por minaça'l subiectu reclamante cun fhazer mas duru l sou ser & ansì a l in par, complri' la lhey de l cursu l mundo. La fidelidà a l propriu nivel de consciencia & experiencia anda siempre temptada de tornase infidelidà a l nega' la vision que vaî alhende l'individuo & tyama a la suæ propria substancia pol nome.
Ansì Hegel, alimentando-se Minima Moralia de l sou mèthodu, argumentou contra l meru ser-pa-sigo de la subiectividà n todolos sous niveles. La theorìa dialèctica, roceana a todo lo isolaho, nun ye a acceitar aphorismos cumo talos. Nel casu mas amable seriæn a tolerase cumo "conversaçon", segun l usu idiomàticu de l prefacio de la phenomenologïa de la mente. Solo que l tiempu sou acabou-se. A l in par el lhibru nun scaeiç de la pretension de totalidà l systema, que nun quier tolerar que se salga a fhuœra d'elhi, cumo rebellion contra elhi mesmu. Hegel nun adhier, polo que respeita a l subiectu, a la reclamaçon que d'outra fhorma formula apassionadamente: la de star na cousa & non "siempres alhen d'elha" n cuœntæs d' "intrar na corada immanente de la cousa".
Si l subiectu sume wœy, los aphoristas alcuœntræn diffìcile dizir que "lo que mesmamente anda sumiendo ha ser consideraho essencial". Insisten, n opposiçon a l mèthodu de Hegel & impero de conseqüencia cul sou pensamiento, na negatividà: "La vida l spìritu acquier la suæ verdà mal a penæs a l alcontrase na ruptura absoluta. Esto nun ye aquel Poder cumo lo positivo, que svìa la mirada de lo negativo, cumo quando dizimus dalgo: elho nun ye nada ou sta mal, & hagora, a l acabase, passa-se d'elho a outra cousa; solo q'elho ye essi Poder mal a penæs a l mira' lo negativo de frente, remaneciendo cun elho."
El paraxismu final cun que Hegel repetidamente maltrata a l individuo n contradiçon cun la suæ propria perspicacia deriva, paradoxalmente, de l sou siesgu necessariu nel Pensar liberalista. La idea d'una totalidà harmoniosa pœlos sous antagonismos oblriga a conceder individuaçon, ye a determinala cumo l factor impulsionador de l processu, solo que d'una categorìa inferior na construcçon de l todo. El fheithu d'imponese na prehistoria la tendencia obiectiva na cabeça de la xhente, ta mesmamente pœr acio de l anihilamento l individuo, sin que la reconciliaçon de lo gëneral & de lo particular construyida nel conceitu se realizare historicamente ta wœy, distorsiona-se nel sou casu: cun frieza superior opta outra vez pola liquidaçon de lo particular. Nenyures se duldarà de la primacìa de l todo. Ente mas qüestionable ye la transiçon de l isolamiento reflexivo a la totalidà glorificada, cumo na historia & tamien na lògïca hegeliana, mas zelosamente se ginda la philosophìa, cumo xhustificaçon de lo existente, de l carru trumphal de la tendencia obiectiva. El disindolrcu l propriu principio d'individuaçon social ta la victoria de la fatalidà offreç-y razones abondæs pa fhazelo. a l hypostasiar tanto de la sociedad burguesa cumo de la suæ categorìa bàsica, la de l individuo, Hegel nun elaborou verdadeiramente la dialèctica ente intrambos. Cun la economìa clàssica, ha tener na mente que la propria totalidà bilta de l contextu de los interesses antagònicos de los sous miembros produzidos & arreproduzidos. Solo que l individuo cumo talo ye ampliamente consideraho por elhi, innocentemente, cumo la condiçon irreductible q'acaba por discomponelo na epistemologïa. Na sociedà individualista non obstante non solo lo gëneral se realiza pœr acio de la interacçon de los individuos, tamien la sociedà ye essencialmente la substancia l individuo.
Por esso l anàlysis social ye a extraer incomparablemente mũîtho mas de la experiencia individual de lo que Hegel admittiæ, ente que, a la inversa, læs grandes categorìæs històricæs ya nun andæn a salvo de la suspeitha de fraude de puœis de todo lo q'ente tanto s'instigou cun elhæs. Nos ciento-cinqüenta anhos que passarun de magar la concepçon de Hegel, daquè de la violencia de la protesta volvîu a passar a l individuo. Fhaziendo la comparança cun la antiquada austeridà que characteriza l sou tratamiento por Hegel, ganhou tanto n bayura, sophisticaçon & Poder cumo pœr outra parte se debilitou & erosionou pela socializaçon de la sociedà.
Na èpocha de la suæ decadencia, la experiencia que l individuo tien de si mesmo & de lo que y passa, contribui outra vegada mas a un conhocemiento que solo occultou ente que segîu interpretando-se positivamente cumo la categoria dominante.
Cara a la unidà totalitaria, que directamente proclama la erradicaçon de la differencia cumo significau, daquè inclusive de la fhuœrça social alhibertadora ye a tenese contrahido temporalmente na sphera l individuo.
La theorìa crìtica non solo persiste n elha cun mala consciencia.
Todo esto nun pretende nega'l character impugnable de la temptativa. Scribì la mayor parte l lhibru de la de la gerra, so condiçones de contemplaçon. La violencia que m'expulsaræ tamien m'impedîu a l in par de catalu da fheitho. Indagora nun admittìæ la complicidà u baltia qualquiera que fhale mínimamente de l individuo cara a lo indizible que succedîu collectivamente.
In cada una de læs très partes, el puntu de partida ye la sphera privada mas strẽitha, la de l intellectual na emigraçon. Sigen-y consideraçones d'un algame social & antropològïcu mas ampliu; refieren-se a la psychologïa, la esthètica, la sciencia na suæ relaçon cul assumptu. Los aphorismos finales de cada parte conduzen tamien thematicamente a la philosophìa, sin nunca s'affirmar cumo completos & definitivos: todos quieren marcar sitios d'applicaçon ou fornecer modelos pa los futuros sfhuœrços de l conceitu.
La occasion immediata pa scribilo fhoi l cinqüentèsimu anniversario de Max Horkheimer, el 14 Febreiro 1945. La execuçon introu n una a phase n que, teniendo n cuœnta læs circumstanciæs externæs, tuvo que s'interrumpi'l trabayu n commun.
El lhibru quier expressar agradecemiento & fidelidà a l nun reconhoce' la interrupçon. Ye l testimonio d'un diàlogo interior: nun ha hi n elhi dal motivu que nun perteneça tanto a Horkheimer quanto a quien alcontrou l tiempu de formulalu.
El planteamiento specìficu de los Minima Moralia, precisamente a temptativa d'arrepresentar momentos de la philosophìa commun partiendo de la experiencia subiectiva, fhai que læs pieçæs nun existan inantes de la philosophìa, de la q'elhæs mesmæs son una pieça. Esso ye lo que quier expressa' la fhorma suœlta & sin compromisso, la renuncia a la coherencia theòrica explìcita. A l in par, tal ascetismo queriæ compensar parte de la inxhusticia de q'unu solo segier trabayando no que mal se ye a realizar por intrambos, & de lo que nun mos abstenemus.
Bronzeo la miæ pirula
(Pelo n culo!)
Na piscina
(Pelo n sobacu!)
Alcuœntro a Dîous
Nel solario,
Tien wœyos guapos,
Come maçanæs.
U vive?
(Pelo na punta!)
Nel paraísu
(Pelo n rabu!)
El Conde d'Olavide indagora nun stablecieræ coloniæs forasteiræs na Sierra Morena; essi cordal scayosu que xebra Andaluzía de la Mancha, nun andaba habitau ma por contrabandistas, bandidos & delhos de bohemios, q'avezabæn comer a los andariegos q'assassinabæn, & d'ende l proverbio hispañol: "Las Gitanas de Sierra Morena quieren carne de hombres".
& Esso nun ye todo. L andariegu que s'adventuraba n esti país bravu, atopaba-se ende (dizíæ-se) assaltau por mil terrores que yeræn a xhela' læs mas ousadæs de læs coradæs. Ascuîthaba vozes queixosæs entemicese cul barulhu de læs regeiræs, & cun los xiblidos de la tormenta, extraviabæn-lu visllumbres inganhosos, & imburriabæn-lu manos invisibles a garmæs.
La verdá, delhæs de ventæs ou pousadæs apartadæs, atopabæn-se stradæs pœr esta ruta desastrosa, sí q'ansí læs phantasmæs mas diabólicæs que los proprios pousadeiros, fhorçaræn-los a ceder ante elhæs, & a arretirase a países u l sou repousu solo yera perturbau polæs arreprobaçones de la consciencia, mena de phantasmæs cun quien los tsigreiros acomuñæn; el de la pousada d'Andújar, atestiguou n Santiago de Compostela de la verdá d'estæs historiæs fantásticæs. Finalmente añadîu, que los archeros de la Sta. Hermandad se negaræn a fhazer qualquiera expediçon a Sierra Morena, & que los andariegos tirabæn pœl camin de Jaén, ou l d'Extremadura. Respondí q'esta eleiçon podríæ valir pa los andariegos communes, sí q'ansí que l Rey Don Felipe V teniendo la gracia d'honrar cun una comission de capitan na guardia wallona læs lheys sagradæs de l honor prescribieræn-me dir a Madrí, de la maneira mas curtia, sin introgar si yera la mas pelligrosa.
"El Muçu Mîou Señor (dixo l amphitryon), permittirá-me vuœssa mercé observavos que si l Rey vos honrou cun una compañía de guardias, inantea de que l tiempu honraræ la calláxina de vuœssa mercé cul mas leve plumon, seríæ conveniente amosar prudencia, & digo que quando los demonios s'apoderæn d'un país..." Houbo dizir mas, sí q'ansí intrambos s'offendierun, & nun m'aparei ta que pensei andar a fhuœra l algame de læs sus amonestaçones: intos m'intornei, & vi-lu indagora sparabanando, & amosando-me de lhœñe l camin a Extremadura. El mîou criau López & Mosquito, el mîou pregeiru, mirarun pante min cun pena, lo que significaba quasj que la mesma cousa. Fhixzi cumo que nun los intendíæ & calei n dientro næs urziæs, u se construiríæ la colonia tyamada La Carlota.
Nel mesmu sitiu u cinca wœy la casa de postes, habíæ inantea un abelluw, per conhocidu de los arrieiros, que tyamabæn "Los Alcornoques" ou "Læs Sufreiræs" porque dous belhos árbolres d'esta specie dabæn solombra a una fhœnte bayurosa q'alimentaba un bebedeiru de mármole. Yera l'única awa, & l'única solombra que s'atopaba dende Andújar, ta la pousada tyamada Venta-Quemada. Esta pousada construyeræ-se n medio un ermu, sí q'ansí grande & spaciosa. Yera propriamente un vieyu castielhu de los mouros que l marqués de Peña-Quemada fhexzieræ arreparar, & veníæ-y d'hi l nome de Venta-Quemada. Arrendaræ-lu l marqués a un burges de Murcia, q'instalaræ ende una hostería, la mas importante q'habíæ n esta ruta. Los andariegos partíæn puœis de mañana d'Andújar, xhantabæn nos Alcornoques læs provisiones que trahíæn, & spuœis dormíæn na Venta-Quemada; da vezo cincabæn ta l outru díæ, por preparase pa l passu l puœrtu nos montes & fhazer provisiones nuœvæs; talu yera tamien el plan de la miæ travessía.
Sí q'ansí a l approximanos ya de læs sufreiræs, & a l tsarrar cun López de la parva que pretendíæmus fhazer ende, arreparei que Mosquito ya nun staba cun nós outros, nin la mula cargada cun læs nuœssæs provisiones. Dixo-mi López q'essi rapaz quedaræ delhæs de centenæs de passos arretrassau, por arrefhazer daqué, na albarda de la suæ montura. Speremus por elhi -- de puœis adelantremus delhos de passos -- de puœis aparemus por speralu outra vez -- apelhidemus-lu -- arretornemus sobre los nuœssos passos, por buscalu: todo n vano. Mosquito sumieræ, lhevando cun elhi læs nuœssæs mas queridæs sperançæs, esto ye, toda la nuœssa cena. You yera l únicu que teníæ l stómagu valreiru, por nun deixar López de royer un quesu Toboso de que se tuvieræ provisto, sí q'ansí nun andaba mas gayoleiru & reburdiaba ente dientes ”de lo que dixeræ l pousadeiru d'Andújar, & que los demonios seguramente lhevaríæn a l infortunau Mosquito."
Al aportar a Los Alcornoques, atopei un goxu intyenu de fhuœyæs de parra n bebedeiru; pahecíæ star intyenu de fruîta & scaheicidu por algun andariegu. Arrebusquei cun curiosidá & allegrei-me por discobrir quatro guapos fhigos & una naranxa. Offrecí dous fhigos a López, sí q'ansí elhi los refhugou, diziendo que podíæ sperar ta la nœithe; intos, comí toda la fruîta, de puœis quixhi mata' la sede na fhœnte vizina. Impidîu-mi-lo López, allegando que l awa diba sentame mal tres la fruîta, & q'elhi tenríæ que m'offrecer una sobra de vino d'Alicante. Acceitei la suæ offerta, sí q'ansí n tyigando l vino a l mîou stómagu, per sentí l mîou coraçon opprimise fhuœrtemente. Vi la Tierra & l Cielo torcer pœr riba la miæ cabeça & ciertamente mi diera mal si López nun s'apurare n adiudame; fhixzo-me arrevenir de la miæ flraqueza, & dixo-mi q'elho nun habríæ d'assustame, mal siendo a penæs un effeitu de l cansaçu & de la fhame. Da cierto, non solo m'alcontrei recuperau, tamien n un stau de fhuœrça & perturbaçon que teníæ daqué d'extraordinario.
López, viendo que nun star you a gusto nun teníæ conseqüenciæs, nun pudo deixar d'arrecominça' læs sus queixæs: “Ai de min! (dixo elhi) por nun relatay-lo a Frahe Jéronimo de la Trinidad, flaire, predicador, confessor & oráculo de la nuœssa familia; elhi ye cuñau, xhenru, cuñada, suœgru, miæ suœgra, siendo ansí l pariente mas próximu que tenemus, nada se fhai na nuœssa casa, excepto si nun ye pol sou conseyo. You nun queríæ segilo, & precisamente por esso se me castiga; dixo-mi que los officiales de la guardia wallona yeræn un puœblo herético, facilmente reconhocido pol sou pelo roxo, los sous wœyos azules & læs suæs carrilhadæs vermeyæs, in cuœntæs de se' los vieyos christianos de l color de Nuestra Señora de Atocha, pintada por San Lucas”.
Detuvi essi regeiru d'impertinencia, ordinando a López que mi dier el mîou fusil de canhu doblre & que quedare cun los cabalhos, ente que you diba p'alguna penha próxima, por tratar d'atopar Mosquito, ou polo ménos la suæ wœlga. Pante esta propuœsta, López intamou tyorar &, baltiando de xhenoyos, implorou-mi, nel nome de todolos santos, que nun lu deixare solu n un sitiu tan intyenu pelligros. Offrecí-me a lhindia' los cabalhos ente q'elhi exploraba, sí q'ansí l movemiento pahecíæ-y indagora mas assustador; ente tanto, contei-y tantos bœnos motivos pa dir alcontrar Mosquito que me deixou martsar. Lhœw, sacou un rosario de l bolsu & intamou orar cabo l bebedeiru.
Los picos que you queríæ scalar cincabæn mas lhœñe de lo que m'avultaræ, vagou-mi quasj q'una hora p'algamalos &, n aportando alhá, nun vi nada alhende la planicie erma & brava, sin traçæs d'homes, animales ou viviendes, dal camin ma la strada principal que you segieræ, & nun habíæ quien passar pœr ende -- ayures el silencio mas grande. Interrumpí-lo cun los mîous apelhidíos, q'arretumbabæn lhœñe -- Finalmente tirei pœl camin pa l bebedeiru, alcontrei ende l mîou cabalhu amarrau a un árbolre, sí q'ansí López, López sumieræ.
You teníæ duæs direcçones que segir, la d'arretornar a Andújar & la de continua' la miæ travessía. La primer partida non solo vieno a la cabeça. Partí a cabalho, & immediatamente poniendo-lu a trote máximu, tyigei a l cabu de duæs horæs a læs veiræs de l Guadalquivir, que nun sta ende, essi rîo tranquillo & soberbio, cul sou calce mayestosu abraçando læs muralhæs de Sevilha. El Guadalquivir a l salir d'ente los montes ye un regeiru n sin veiræs nin fhundu, & siempres arruda scontra læs penhæs que contienen los sous puxos.
El valhe de Los Hermanos comiença nel puntu unde l Guadalquivir se sparde pela planicie; tyamaba-se-lu ansí por trés ermanos, a inda ménos unidos por vínculos de sangre que pol sou gustu pol bandidismo, q'ha mũîtho fhexzieræn d'elho l scenario de læs suæs fhaçañæs. De los trés ermanos, a dous prehendieræn-los, & vieræn gindando d'una fhorca los sous cuœrpos a la intrada a l valhe. Sí q'ansí l mas vieyu, tyamau Zoto, scaparæ de læs prisiones de Córdoba, & dizíæ-se que s'arretiraræ pa l cordal de Las Alpujarras.
Cousæs per extrañæs se contarun de los dous ermanos q'afhorcaræn; nun fhalabæn d'elhos cumo phantasmas, sí q'ansí affirmabæn que los sous cuœrpos, animahos por nun sei que demonios, disprehendíæn-se de nœithe & salíæn de la fhorca por dir meter lherça a los vivos. Esti fheithu passaba por ser tan ciertu, q'un theólogo de Salamanca fhexzieræ una dissertaçon, u probaba que los dous afhorcahos yeræn de læs species de vampiros, & que l un nun yera mas increhible que l outru, lo que los mas incrédulos y concedierun sin difficultá. Corríæ tamien el rumor de q'estos dous homes yeræn innocentes & que, condenando-se-los inxhustamente, vingabæn-se, cun la acquiescencia l Cielo, nos andantes & n outros transeuntes. A l you ascuîthar ya fhalar mũîtho de todo esto n Córdoba, tuvi la curiosidá d'aveirame a la fhorca. El spectáculo daba indagora mas revoltura, a medida que los cadáveres fhediondos, ximelgahos pol aire, se canhicabæn extraordinariamente; ente tanto utræs assustadoræs puxabæn pœr elhos por arrancayos catsos de carne; sviei la vista cun horror & calei nel camin de los montes.
Fhai falta admittir que l valhe de Los Hermanos pahecíæ per adequau a fin de promove' los imprehendemientos de los bandidos & pa valiyos d'arretirada. La ruta aparou-se delhæs de vezes por penhæs disprehendidæs de l cume los montes, delhæs de vezes por árbolres baltiahos pola tormenta. Pœr mũîthos sitios el camin cruzaba l calce l regeiru ou passaba de lantre de cavernæs profundæs, cun un aspeitu infeliz q'inspiraba sfhoutu. A l salir d'esti valhe, intrei n outru & discobrí La Venta que diba se' la miæ pousada, non obstante, polo que vi, nun speraba nada bœno. Puœis pudi ver que nun habíæ feniestræs nin persianæs, les tsemineæs nun fhumegabæn, nun vi movemiento a la redolada & nun ascuîthei los perros avisando de la miæ tyigada. Concluyí q'essa tabierna yera una de læs que s'abandonaræn, cumo mi dixo l albergista d'Andújar. Ente mas m'approximaba a La Venta, mas profundu l silencio mi pahecíæ. Finalmente tyigei, & vi una caxeira de dádivæs accompañada d'una inscripçon ansí concebida: “Señores andariegos, tenéi la caridá de rezar pola alma de González de Murcia, que fhoi taberneiru na Venta-Quemada. De todæs maneiræs, segide l vuœssu camin, & nun quedar eiquí de nœithe so dal pretextu.”
Decidí immediatamente incara' los pelligros cun los que la inscripçon me minaçaba. Nun ye que stuvier convencidu de que nun existen læs phantasmæs; sí q'ansí se verá mas tarde que toda la miæ educaçon s'afhalaræ na direcçon de l honor, & propunxi-mi nun dar nunca dala siñal de lherça. A l sta'l sol poniendo-se, quixhi aproveithar un remanente de claror, & arrecorrer todolos requeixos d'esta casa, ménos por tranquillizame contra los poderes infernales que s'apoderaræn d'elha, que por catar daqué pa comer, puœis lo pouco que comieræ nos Alcornoques podieræ suspender, que non satisfazer, la necessidá imperiosa que sentíæ. Passei pœr mũîthos quartos & corredores. La mayoría d'elhos stabæn arrevestidos de mosaicu de l altor d'un home, & los teithos yeræn d'aquelha guapa carpintería, u los mouros poníæn la suæ magnificencia. Vjsitei læs cozinæs, celheiros & sótanos; estos s'excavaræn na penha, delhos communicahos cun travessíæs subterraneæs, que pahecíæn caltriar per lhœñe n monte; sí q'ansí nun fhui a atopar de comer nenyures. -- Por fin, cumo l díæ staba quasj que terminando, fhui pol mîou cabalhu, q'amarraræ na antoxana, lhevei-lu a una corte u vieræ un pouco paya, & fhui-me instalar n una sala, u habíæ una permiyeira, la sola que quedaba n toda la pousada. Prestare-mi tener una lhuz, sí q'ansí la fhame que m'atormentaba yera bœna, por impedimi dormir.
Cun todo & cun esso, ente mas scura yera la nœithe, mas scuros yeræn los mîous pensamientos. Alquando pensaba na dispariçon de los mîous dous domésticos & da quando nos medios de fornece' la miæ alimentaçon. Pensei q'unos lhadrones, saliendo de repente dalgun matu ou armadilha subterranea, attacaræn succesivamente a López & a Mosquito, quando stabæn solos, & que you solo me lhibraræ por nun prometter una victoria tan fácile la miæ roupa militar. La miæ fhame occupou-me mas que qualquiera outra cousa; sí q'ansí you vieræ cabræs pœl monte; debíæ de lhindialæs un cabreiru, & essi home sin dulda habíæ tener una pequenha provision de pan por comelo cul lheithe. Pa de tras, infhoutei-me un pouco nel mîou fusil. Non obstante arretornar sobre los mîous passos & exponeme a læs provocaçones de l amphitryon d'Andújar, yera lo que you nun staba decididu a fhazer. Polo contrario, you staba bien firme n continua' la miæ travessía.
Agotadæs todæs essæs menæs de reflexiones, nun pudi deixar d'arreproduzir na mente miæ la famosa historia de los falsificadores & d'outræs delhæs de l mesmu typu, cun læs que m'anharæn na miæ infancia. Tamien pensaba na inscripçon collocada na caxeira de læs dádivæs. Nun pensaba you que l Diaño torcieræ la cerviz de l amphitryon, cun esso & cun todo nun yera you a comprehende'l sou final trágïcu.
Læs horæs passaræn ansí n profundu silencio, quando l son insperau d'una campana fhixzo-me stremecer de surprehesa. Tocou dolze vezes, & cumo sabemus, læs phantasmæs mal tienen poder de magar la media-nuœithe ta l primer Cantar de l galhu. Digo que me surprehendí, & cun razon, puœis la campana nun tocaræ læs outræs horæs; a l cabu l sou Tañir avultou-mi tener daqué de lúgubre. -- Un intrin lhœw la puœrtæ l quartu abrîu-se, & vi intrar una figura per prieta, sí q'ansí non aterrorizante, puœis yera una guapa negra semisnuda sofhitando un gabuçu n cada mano.
La negra approximou-se-mi, fhixzo-mi una profunda reverencia, & dixo-mi n un hispañol per bœno: “Señor cabalheiru, delhæs de damæs extranxheiræs que passæn la nœîthe n esta hostería imploræn-vos comparti' la suæ cena. Tenéi la bondá de segime”. Segí a la negra de corredor a corredor, intrei finalmente n una sala bien illuminada, u nel medio habíæ una mesa puœsta cun trés cobiertos & cobierta cun flrolreiros xhaponeses & decantadores de crystal mineral. A l final de l quartu habíæ una cama magnífica. Mũîthæs negræs pahecíæn anxiosæs por servir, sí q'ansí s'alhiñabæn respeitosamente & vi intrar duæs damæs de læs que l color de brimbios & rosæs contrastaba perfeitamente cul ébano de læs suæs criadæs. Læs duæs señoræs dabæn-se læs manos; dibæn vestidæs cun un stylu extrañu, u polo ménos talo me pahecîu, sí q'ansí la verdá ye l que se gasta n variæs de vilhæs de la costa de Berbería, cumo lo tengo visto de magar q'ende fhui. Esto ye lo que yera l vestidu; nun consistíæ ma n una camisa & un corsé. La camisa yera de tela ta la parte de sol cintu, sí q'ansí mas a baxo, yera una gasa Mequinez, una specie de tela que seríæ da fheitho transparente, si grandes cintæs de seda entemicidæs cun la suæ tela nun la tornaren mas adequada pa velar incantos que valen la pena adivinar. El corsé, ricamente bordau n perllæs & adornau cun brotses de diamantes, cobríæ l peithu, exactamente lo sufficiente; nun teníæ mangæs, læs de la camisa, tamien de gasa, stabæn indulrcadæs & amarradæs tras el colhete. Los sous braços snudos andabæn adornahos cun pulseiræs, tanto nos pulsos quanto pœr riba l coldu. Los pies d'estæs damæs, que, de ser demoniæs, seríæn bifhorcahos ou cun zarpæs, nun yeræn nada d'esso, stabæn snudos n una pequenha mula bordada, & la parte inferior de la pierna staba adornada cun un anielhu de grandes diamantes.
Læs duæs disconhocidæs adelantraræn na miæ direcçon, cun traça tranquilla & affable. Yeræn duæs belhezæs perfeitæs, una alta, svelta, brilhante, la outra commoviente & tímida. La mayestosa teníæ la figura admirable, & la traça egual. La mas rapaza teníæ una figura redonda, los lhabios un pouco salientes, los párpados semipiesllos & lo pouco de læs pupilæs que se deixabæn ver andaba ascondido por ceyæs de lhargor extraordinaria. La mas vieya fhalou-mi n castelhano & dixo-mi: “Señor cabalheiru, agradecemus-y la bondá que tuvo a l acceitar esta parvina, pienso que teníæhes fhalta d'elha”. Dixo estæs últimæs pallabræs d'una maneira tan maliciosa que quasj que suspeithei q'elha se lhevaræ la mula cargada cun læs nuœssæs provisiones, sí q'ansí sustituyeræ-læs tan bien que nun habíæ maneira de culpala.
Nós nos ponxîmus a la mesa, & la mesma dama, adelantrando un flrolreiru de l Xhapon, dixo-mi:
“Señor cabalheiru, eiquí vós atoparehes una olla-podrida, fheitha de todelæs classes de carne, ménos una, por ser nós fideles, quiero dizir muçulmanes."
Guapa extraña (respondí) avulta-mi que lo dixîstis bien. Sin dulda vós sohes fidel, ye la fe de l amor. Non obstante dignai-vos a satisfaze' la miæ curiosidá inantea de la miæ fhame, dizide-mi quien sohes.
"Coméi siempre, señor cabalheiru (arretomou la guapa moura) nun ye cun vós que nos caltendremus incógnitos. El mîou nome ye Emina, & la miæ ermana Zibeddé; stamus stablecidæs in Túnez, sí q'ansí la nuœssa familia provien de Granada & delhos de los nuœssos parientes remanecierun n Hispaña, u professæn secretamente la lhey de sou paî & suæ maî. Saliemus de Túnez ha oîtho díæs; aportemus cabo Málaga, n una sablreira erma. Spuœis passemus los montes ente Soha & Antequera, lhœw veniemus a esti sitiu solitariu por mudanos, & tomar todelæs providenciæs necessariæs pa la nuœssa seguridá. Señor cabalheiru, vós vehes, intos, que la nuœssa travessía ye un secretu importante q'infhoutamus a la vuœssa fidelidá.”
Assegurei a læs guapæs q'elhæs nun teníæn dala indiscreçon que temer de miæ parte, & intos intamei comer, un pouco avidamente la verdá, non obstante cun ciertæs graciæs contenidæs, q'un muçu tenríæ de bœna gana, quando s'atopa solu de l sou sexu, n una sociedá de muyeres.
Quando se constatou que la miæ primer fhame fhueræ saciada & que diba a la cata de lo que n Hispaña se tyamæn "los dulces" -- la guapa Emina mandou a læs negræs de fhazeme ver como se dança nel sou país. Pahecíæ que dala orde podríæ seyos mas agradable. Obedecierun cun una viveza q'andaba a piques de licenciosidá. Avultaba-mi ta que diba ser diffícile que deixaren la dança, non obstante pediyos a læs suæs belhæs amantes que dançaren unæs quantæs de vezes. Por toda respuœsta alçarun-se & pedierun castañuœlæs. Los sous passos fhazíæn alcordase de l Bolero de Murcia & de la Fofa, que se dança nel Algarve; Quien ya stuvier n essæs provinciæs podrá fhazese una idea. Sí q'ansí nunca comprehenderan todu l incantu que yos acrecientæn læs graciæs naturales de læs duæs africanæs, arrealçadæs polæs cortinæs diáphanæs cun que se cobrieræn.
Contemplei-læs pœr un tiempu cun una specie de frialdá, sí q'ansí a l cabu los sous movemientos vierun-se presionahos por una cadencia mas viva, el barulhu insurdecedor de la música mourisca, el mîou spíritu elevau por un súbitu alimento, a dientro, a fhuœra de min, todo s'axhuntou pa perturba' la miæ razon. Nun sabía ya si andaba you cun muyeres ou cun insidiosos súccubos. Nun ousei ver -- nun queríæ mirar. Punxi la mano n riba los wœyos & sentí que mi daba mal.
Læs duæs ermanæs aveirarun-se a min, cada una d'elhæs garrou-mi una de læs manos. Emina introgou si you m'alcontraba mal. Tranquillizei-la -- Zibeddé introgou-mi que yera un medalhon que víæ n mîou peithu, & si yera la semeya d'una amante -- “Ye (respondí) una prenda que miæ maî mi dîou & que promettí lhevar siempre, contien un catsu de la verdadeira cruz…” Cun essæs pallabræs vi a Zibeddé arrecular & pallidecer.
“Vós andahes perturbada (dixi-yi), sí q'ansí la cruz solo puœde assusta'l spíritu de læs tenieblræs.”
Emina respondîu pola suæ ermana: “Señor cabalheiru (dixo-mi) vós sabehes que somus muçulmanæs, & nun vos habríæhes surprehender de la pena que la miæ ermana vos fhixzo ver. Comparto-lo, dá-nos mũîtha rabia ver un christianu n vós, que sohes el nuœssu pariente mas próximu. Esti discursu surprehende-vos, sí q'ansí, nun yera vuœssa maî una Gomélez? Somus de la mesma familia, que ye mal a penæs una rama de los Abencerrages, sí q'ansí vamus ponenos n esti sophá, que vos vou insiñar mas d'esso.”
Læs negræs arretirarun-se. Emina punxo-me n un cantu l Sophá & cincou a la miæ veira, læs piernæs cruzadæs so elha. Zibeddé sentou a la outra veira, sofhitou-se na miæ almofhada & stábæmus tan cerca læs unæs de los outros que l aliendu d'elhæs s'entemicîu cul mîou. Emina pahecíæ soñar un intre, lhœw mirando-me cun traça de gran interes, garrou-mi la mano & dixo: “Estimau Alfonso, ye inútile ascondevos-lo, nun ye de casualidá q'andemus eiquí. Andávæmus sperando-vos ende; si la lherça vos fhexzier segir outru camin, perderíæhes la nuœssa estima pa siempre."
Afhalagahes-me Emina (respondí) & nun veo q'interes podehes tener nel mîou valor?
Interessámunos mũîtho por vós (dixo la guapa mourisca) sí q'ansí quiçabes vos sentahes ménos afhalagau a l saber que sohes quasj que l primer home que vîmus -- Lo que digo sorprehende-vos, & paheç que duldahes d'elho -- Promittí-vos la historia de los nuœssos ancestros, sí q'ansí quiçabes valría mas intamar pela nuœssa.”