Audio
Todos nós ya experimentamus la futilidá de tratar de camudar una convicçon fhuœrte de daquien, specialmente si la persona convicta fhixzo daqué investiçon na suæ crencia.
Conhocemus la variedá de defensæs occurrentes cun læs que la xhente defende læs suæs convicçones, siendo a caltenelæs ilesæs scontra los attaques mas devastadores. Sí q'ansí la disinvoltura de los humanos vaî alhende cincielhamente de defender una crencia.
Supponéi q'una persona tenga fe n daqué de todu coraçon. Supponéi tamien q'elha tenga un compromissu cun essa crencia & que tome acçones irrevocables pola suæ causa. Finalmente, supponéi que se y apresenten evidenciæs inequívocæs & innegables de que la suæ crencia ye erronea: que passará?
La persona freqüentemente wañará, non solo intacta, tamien mas convencida que nunca de la verdá de læs suæs crenciæs.
La verdá, podrá t'amosar un nuœvu fhervor por convincer & convertir outra xhente a l sou puntu vista.
— Festinger, 1956.
Convincer — cul significau etimológïcu de “vincer xhuntos” — a quien ya decidîu irreductiblemente abraçar crenciæs improbables, avulta-y una perdiçon de tiempu. & Ye-lo. Ente tanto, por garantir un mínimo de coexistencia pacífica, productiva & affectiva cumo sociedá ou familia næs redes sociales & fiestæs de final d'anhu, han de catase delhos de puntos communes.
Apresento un puntu que, pola experiencia ou pol accompañamiento constante de la litteratura académica de l thema, atyo proveithoso pol amor de lhidiar cun xhente que nós estimamus & que s'involucra n essæs crencies: nun tratar a l negacionista cun condescendencia.
Læs primeiræs approximaçones a los motivos polos que la xhente tien fe n pseudoscienciæs, theoríæs conspirativæs, adheriendo-se a lo falso cun superglue, specularæn haber daqué malo n essa xhente. A l sou razonamiento scientífico ou faltaríæ-y informaçon, ou tenríæ mala metodologïa, ou tenríæ inferenciæs defeituosæs. Popper fhoi un de los que pensabæn ansí.
Ente tanto, l adhesion de personæs educadæs & ta bien informadæs niegæn essa explicaçon. Talvez la difficultá de processar conhocemiento scientífico contribuya, si q'ansí xebradamente nun seríæ responsable de la dimension social de l negacionismo de la realidá.
Outræs approximaçones, fundando-se na psychologïa & næs scienciæs de la cogniçon, ãpuntæn a phenómenos de pareidolia, que ye getar parámetros u inexisten relaçones. Esso seríæ commun vista la difficultá cognitiva de discernir ente agëncia & structura ocurriendo n qualquiera persona. Mesmo si son reacçones quotidianæs, la persistencia de crenciæs contrariæs a evidenciæs demuœnstræn que nun se trata d'una mera illusion, trata-se nuœvamente dalgo social.
Ha hi approximaçones que pathologïzæn la crencia n theoríæs conspiratoriæs ente q'outræs sympathizæn cun los theóricos conspirativos polæs suæs privaçones epistemológïcæs & l ardencia por exercer agëncia n un mundo suffocante.
Eiquí nun discuto crehenciæs fundamentales subiacentes que formæn la ontologïa & epistemologïa d'una communidá interpretativa. Todu systema de pensamiento coherente tenrá los sous cabos suœltos (Gödel diz-lo). Sí q'ansí trata-se de processos interpretativos a l outru extremu: pante læs evidenciæs que son a usase, siendo non obstante refhugadæs.
Ye comprehensible que mũîthos, sin tener nunca accessu a l Polo Sur, a un laboratorio de microbiologïa ou a los corredores de l Poder, tengan que fhazer una eleiçon de fe. Pante essa xhente, por mas educaho ou poderoso que seya, ye materia de fe scoyer ente la sphericidá de la tierra ou l terraplanismo. Pa elho, seríæ materia de fe acceitar q'existe xhente differente ou acceitar que læs differenciæs fabricou-læs una elite globalista communista. Ou indagora, scoyer ente creyer na efficacia de la immunizaçon ou que læs immunizaçones seyan microcircuitos fheithos cun céllulæs de fetos d'abortos. Ou inclusive, scoyer ente collectivos dispuœstos a negociar n un systema democráticu ou deposita' la fe n messianismos políticos populistas.
Ironíæs ente læs ironíæs, los ardientes pola “verdá” conspiratoria acabæn elhos mesmos inganhahos &, ciegamente, contribuyen a læs conspiraçones reales — aquelhæs quadrielhæs de producçon industrial, bien financiada & cordinada de bulos. Recientemente, el xhurista Ronaldo Lemos tyamou l attençon que l términu fake news ye inganhosu, puœis essi comportamiento inauthéntico cordinaho tien mandu, trabayadores cumo redactores, programmadores, revolucionadores & administradores de redes de robots & perfiles falsos. Todo esso pa l beneficio económico & político de selectos actores. El typarron irau de l zap arrepassa cousæs q'arresonæn cun læs suæs crenciæs sin y dar mas si son ciertæs. El sou papel de consumidor de mentiræs, ente tanto, affecta vidæs pa peyor. El casu ye seriu.
Nun ha hi una soluçon pa casos individuales ou sociales por mitiga' los effeitos d'essæs crehenciæs. Ente tanto, respuœstæs humanamente orientadæs dan sperançæs.
Pante essa xhente, cun mũîthos tenemus relaçones affectivæs, la compassion & la empathía son los meyores caminos a fin de convincer — na significaçon etimológïca. Ascuîthar & comprehende' los sous temores ye mas efficaz que volcar un camion d'evidenciæs contrariæs. Demonstra' los pelligros & los effeitos de læs crencies næs theoríæs conspiratoriæs na suæ propria sphera social ye mas tocante que demonstrar cifræs epatantes. Tomar seriamente a la persona, sin ridicularizala, egua indagora mas un infhoutu epistemológïcu. Convidar una persona a participar na producçon de l conhœcemiento ou de l processu políticu, sea pola simple supervision de cabu-a-rabu d'una compra pública n portales de licitaçon ye una fhorma de disinvolve' l agëncia.
Caltener canales abiertæs ye importante. Na nuœssa sociedá neotribal u la xhente s'approxima por collectivos d'affinidá & consumu ayures pel mundo, los globos u dieldæn essæs mentiræs perniciosæs son autónomos. Obviamente nun ha hi quien querer traher pa l sou trabayu ou familia xhente que sofhite terrorismos & gënocidios, sí q'ansí socializar sin occupase n confrontar essæs theoríæs (la controversia ye vital nel caltenese d'essæs crenciæs) garante una occasion oportuna pa l alhiberaçon d'essæs prisiones mentales.
Outru remedio ye incentiva' la lleitura. La phantasía, l exercício activo de connectar ideæs & la comprehension amplia de læs realidahes adiudæn a disinvolver empathía, demystificar ideæs per fheithæs & intender processos complexos. Sí q'ansí, los theóricos de la conspiraçon & la pseudosciencia tamien produzen lhibros (& mũîthos!). El focu, intos, sta n ller cabo los clássicos, aquelhæs obræs que son un campu commun pa los sous interlocutores. Compartir pallabræs tamien ye compartir humanidá.
SABÉI MAS
Leon Festinger, Henry W. Riecken, Stanley Schachter. Quando la prophecía falha: Un studio social & psycológïcu d'un collectivu modernu que prophetizou la destrucçon de l mundo. New York: Harper and Row, 1956.
Nun funccionou: disonancia cognitiva
Rumores, fábulæs urbanæs & bulos: la institucionalizaçon de la incerteza
Popper: Theoría social de la conspiraçon
Amor a l próximo, odio a l distante
La inutilidá de læs contiendæs
No comments:
Post a Comment