L
Apuœsta de Pascal ye un argumento q’affirma tener que
s’infhoutar unu n Dîous, independientemente de si la existencia de
Dîous nun ye a ser probada ou refutada pola razon ou no.
Materiæs
L
apuœsta primitiva de Blaise
Pascal fhoi un paràgrapho curtiu abondo n Pensèes
ente
variæs outræs notæs que podrìæn ser consideradæs “apuœstæs”.
[1]
El sou argumento basa-se na theorìa
l xhuœw
& n que l meyor cursu d’acçon ye infhoutase n Dîous,
independentemente de qualquiera falta d’evidencia, por offrecer
essa opçon læs mayores ganhanciæs potenciales. El textu primitivu
de Pascal ye lhargu & scriptu cun una philosophìa
un tanto complicada, [2],
sì q’ansì ye a ser distillada cincielho:
Si
se tien infhoutu n Dîous & Dîous existe, arrecompensarà cun
vida eterna n cielo:
ansì, una ganhancia infinita.
Si
se tien sfhoutu n Dîous & Dîous existe, condemnarà
a remanecer n Infierno
pa siempre: ansì, una perdiçon infinita.
Si
se tien infhoutu n Dîous & Dîous nun existe, nun
arrecompensarà: por tanto, una perdiçon insignificante.
Si
se tien sfhoutu n Dîous & Dîous nun existe, nun
arrecompensarà, non obstante vivirà-se la propria vida de sou: por
tanto, una ganhancia insignificante.
L
Apuœsta tamien ye possible vela n fhorma de schema & queda nidio
que l infhoutu dà una recompensa ou (practicamente) nada, ente tanto
l sfhoutu dà puniçon ou nada:
|
Dîous
existe
|
Dîous
nun existe
|
Infhoutu
n Dîous
|
ganhancia
infinita n cielo
|
perdiçon
insignificante
|
Sfhoutu
n Dîous
|
perdiçon
infinita n infierno
|
ganhancia
insignificante
|
L
Apuœsta de Pascal fhai una serie d’assumpçones de la realidà, &
una riestra de presuppuœstos theologales de l Dîous que defende. Si
qualquier unu d’estos ye a demonstrase falsu ou dispreziable, intos
el Poder de l apuœsta determinando læs acçones & l infhoutu
dalgien debilita-se severamente — de facto, l argumento l apuœsta
ye a arrevertise n delhos de casos & ye a podese argumentar por
incredulidà. Estos casos decurren principalmente de læs
implicaçones theologales de l applicaçon de l Apuœsta a fin de
tener fe n Dîous, in cuœnta de los attributos que s’apresentæn
de la theorìa l xhuœw & de l processu de toma de
decisiones. Læs ganhanciæs & perdiçones que s’associæn a
læs conseqüenciæs 3 & 4 consideræn-se eventualmente los
costos d’opportunidà d’apparentar infhoutu & vivir segun læs
normæs dogmàticæs, una vez q’estæs son typicamente mas
restrictivæs que læs lheys seculares. Estos costos son finitos por
causa de la mortalidà humana. Mathematicamente, una ganhancia ou
perdiçon finita ye insignificante n comparança cun una ganhancia ou
perdiçon infinita cumo serìæ incurrida n una vida eterna tres la
muœrte. Por tanto, Pascal determinou ser una eleiçon mũîtho meyor
infhoutase n Dîous in cuœntæs de nun lo fhaer.
Mal
Ha
hi variæs maneiræs pœlæs que l Apuœsta ye a ser considerada cumo
promotora l mal.
Interes
propriu total
L
Apuœsta assume q’a un fiel solo y importarà maximiza’ læs suæs
propriæs ganhanciæs.
Mas
preoccupante q’esto son occasiones u se nos podrìæ tyamar
theoricamente pidiendo-nos mancar daquien por fhaenos progressar na
nuœssa adoraçon de l ente superior. Esso y dà outru aspeitu a l
argumento de que l Apuœsta de Pascal emphatiza fe sobre mèritu,
puœis indica que la xhente maligno ye quien a ganhar recompensa &
evitar castigu simplemente pola fe. Nel Vieyu
Testamento, ha hi innùmeros casos u los adoradores houbierun de
mancar & matar a outra xhente cumo lo mandaræ Dîous. De facto,
ha hi occasiones u Dîous anda extremamente discontento por nun se
lheva’l abusu a outros humanos mas lhœñe. Mesmo usando la mètrica
de l Apuœsta, ye-se a argumentar ser mas moral resjstise a essos
mandamientos por causa d’outra xhente, magar resultanos in perdiçon
infinita.
Una
vegada mas, podìæ-se demonstrar na tierra que xhente malo que fhai
cousæs malæs inda ye possible que professe una fe — Pascal, por
tanto, indica ser essa xhente digno de ganhancia infinita, & los
atheos indicæn insolentemente q’andar cabo aquelhos
q’andæn in cielo nun anda vendiendo bien abondo todo l
aquel de la fe.
El
casu moral de los nenhos muœrtos
Si
se yos intruga a la mayorìa los christianos si los nenhos muœrtos
quando per pequenhos diran a l cielo, van dizir que sì. Intos, serìæ
mas razonable matar a los fhiyos quando pequenhos (specialmente por
se’ los nenhos de wœy mũîtho mas propensos a tornase atheos),
in cuœnta d’arriesgase a que deixen la fe christiana.
Problema
l mal
Si,
cumo l Apuœsta de Pascal tien d’assumir, Dîous anda dispuœsto a
castiga’ la xhente bøno simplemente por falta infhoutu, esso
impedirà que Dîous seya “bøno” de qualquiera maneira pola
q’intendamus el conceptu de “bøno” — & “bøno” ye
una necessaria propriedà de Dîous, polo
mènos cumo s’intiende pol christianismo. Cumo se ye a
demonstrar na tierra que fe specìfica dala tien el monopolio de
xhente bøno & moral, un dîous que fhai que l Apuœsta de Pascal
seya vàlida nun ye possible que se concentre na disseminaçon de l
bien pœr todo l mundo. Delhæs de contestaçones a l Apuœsta de
Pascal sofhitæn q’andar a constante disposiçon de la tyamada d’un
ser tan nidiamente maligno diba ser mènos preferible a l Infierno, &
por elho ye meyor nun tener fe.
Multitheìsmo
La
mayor ironìa de l Apuœsta de Pascal, qua
apologëtica
christiana ye que, mesmo si tyigare a ser correcta, tornarìæ-se
aìna n un gran disincentivu
si
se quexhier convertir a daquien imparcial a adorar YHWH
specificamente. Por definiçon, adora’l Dîous xhudaico-christiano
requier que l adorador niege activamente la existencia de qualquiera
outra divinidà ou deidà potencial pol amor de la intolerancia que
sal de l Primer
Mandamiento. N absencia d’evidenciæs d’una deidà specìfica,
el theìsta potencial meyor serìæ que s’orientare pœl camin
dalgun cultu d’una ou mas deidahes propuœstæs que nun requieran
adoraçon exclusiva. L Apuœsta de Pascal ye una base de la
laudatoria christiana (in cuœnta ser un xibolete
que ha negase cumo seya) que ye a ser vista cumo un casu de
dissonancia
cognitiva que wϖa de la prebenda
christiana.
Cifra
infinita de dîouses
In
tèrminos bayesianos,
esto ye a affirmase diziendo que los infieles attribuyen
probabilidahes uniformes anteriores a la existencia d’un dîous
particular; todæs ermanæs & todæs infinitesimales. L Apuœsta
de Pascal sola nun ye a actualizar essæs probabilidahes, puœis el
raciocinio solo s’applica a l dîous verdadeiro d’ente una cifra
infinita de dîouses possibles. In sin mas informaçones que seyan a
reduzir esta asseveraçon, læs possibilidahes d’adorar
inadvertidamente l dîous que nun fhai falta son una certeza
pràctica. Solo quando la probabilidà d’un dîous particular
d’existir xorreç, torna-se ùtile l Apuœsta de Pascal, esto ye,
si un dîous fhuer a designase cun una mera possibilidà de se’l
ùnicu dîous verdadeiro, l Apuœsta de Pascal apresentarìæ
beneficio nidio. Por esso, a qualquiera persona constricta por una
tendencia a un dîous particular, l Apuœsta ye-y mũîtho mas nidia
& favorable a la suæ fe.
Antidîouses
Si
daquien anda dispuœsto a acceitar q’existe una quantidà infinita
de divinidahes, l Apuœsta de Pascal lheva a una conclusion per
interessante.
Primeiro:
podrìæ haber una cifra infinita de dîouses possibles. Por? Ha hi
una cifra illimitada d’attributos q’un dîous ye a tener. Si dous
dîouses tienen attributos differentes, son differentes. Por exemplo,
Dîous A tarreç los plàtanos, ente tanto a l Dîous B presten-y los
plàtanos, ente tanto l Dîous C ye indiferente a los plàtanos, ente
tanto a l Dîous D presten-y los plàtanos media parte de lo q’al
Dîous B, ente tanto a l Dîous E presten-y los plàtanos doblre q’al
Dîous B. Attributo differente significa dîous differente; nun ha hi
lìmite pal tamañu de l total de los attributos divinos; ansì, el
tamañu l total de todolos dîouses ye infinitu.
Segundo:
Del total infinitu dîouses que possiblemente exista, necessariamente
existirà un dîous que concase cun todo & cun qualquier systema
de recompensa / castigu de la xhente na vida ultraterrenal. Esto ye
por, nel total infinitu de los dîouses, tener d’occurrir todu
attributo possible d’un dîous. (Casu contrariu, nun serìæ
infinitu, una vez que diba tener daquè limite pa los attributos que
los dîouses podrìæn tener (a parte de ser possible). D’ende
resulta que, por cada dîous n, necessariamente ha existir un
dîous – n, que arrecompense / castige a la xhente por
exactamente l oppuœsto de lo que l dîous n fhai.
L
apostilha modificada serìæ expressable na planilha de n baxo (si l
cielo val + 1α, val l Infierno -1α, & una vida non posterior
val 0a):
Un
atheo siempre recibirà 0a na vida ultraterrenal
Un
theìsta siempre recibirà 0a na vida ultraterrenal
Un
omnitheìsta siempre recibirà 0α na vida ultraterrenal
L
Apuœsta conclui que todælæs eleiçones son equìvocæs.
Ansì,
L Apuœsta de Pascal, quando ye modificada concasando cun la realidà,
nun dà conclusion dala pa fe dala.
Por
exemplo, l Apuœsta de Pascal affirma que ye meyor infhoutase n
Dîous, por dir aquelhos que tienen infhoutu a l cielo & aquelhos
que tienen sfhoutu a l Infierno si Dîous existier, d’outra maneira
si Dîous nun existe, intos nada se pierde por tener fe. A esto ye a
dase-y la vuœlta diziendo que ye meyor sfhoutase de Dîous, por dir
aquelhos que tienen infhoutu a l Infierno & aquelhos que nun
tienen infhoutu a l cielo si Dîous existier, magar que si Dîous nun
existe, intos nada se ganhou teniendo fe.
Obiecçones
Que
ye que los dîouses son egualmente probables?
L
Apuœsta assume que nun ha hi pruœbæs d’un dîous particular. a l
nun tener conhocemiento que nos indique ser un dîous mas probable
q’outro, andamus presos in raciocinios a priori. So
raciocinios a priori, ente duæs possibilidahes disconhocides,
de læs q’una ha existir, læs duæs possibilidahes tienen que
s’acceitar egual de probables. Supponer que læs probabilidahes son
ermanæ s ye effectivamente egual a assumir que nun se conhœcen læs
possibilidahes. Nel cabeiru anàlysis, resume-se n esto:
Dîous
A tien qualidahes bloop, gloop & kwoop.
Dîous
B tien qualidahes blerp, glerp & kwerp.
Qualo
ye mas probable q’exista? Ye impossible dizilo, por nun se conhocer
nada de nada d’essæs qualidahes — ansì cumo nun se saber nada
de læs qualidahes de los dîouses na Apuœsta.
Nun
son los antidîouses mènos probables que los dîouses normales?
Significa
que nun son los dîouses que fhaen exactamente l oppuœsto q’outru
dîous mènos probable que l dîous que s’anda copiando? Si
acceitamus raciocinio d’una valoraçon de probabilidà a priori,
nun tenemus motivos pa tener fe. Tanto l antidîous cumo l dîous son
egualmente probables, pol amor de la nuœssa falta de conhocemiento
d’elhos. Outra maneira de velo ye ansì: qual ye l dîous inverso?
Si l Dîous A fhai l acçon Q, & l Dîous – A fhai l acçon -Q,
qual dîous ye l imitador? como se ye a saber? ansì: non.
&
Si varios dîouses existieren?
Intos,
por cada un de los dîouses mùltiples, necessariamente existe un
antidîous equilibrando læs balançæs.
&
Si se satisfai una cifra infinita de criterios de dîouses cun
intençon d’intrar na bøna vida ultraterrenal ?
Intos,
satisfairìæ-se necessariamente una cifra infinita de criterios de
dîouses cun intençon d’intrar na mala vida ultraterrenal.
(Essos condemnahos antidîouses!)
&
Si houbier una vida ultraterrenal que nun fhuer nin bøna nin ruina?
Si
ye da fheitho neutro: nun dà mas. Si fhuer differente de zero: si la
vida ultraterrenal de l Dîous A val 1/2, intos la vida ultraterrenal
d’antidîous de l Dîous A podìæ valir -1 / 2α. In qualquiera
scala, los nùmeros son a equilibrase.
Philistinismo
Humano
l
Apuœsta de Pascal fhai varios presuppuœstos de la naturaleza
orgànica de l theìsta n potencia abondo pessimistas, paroquiales &
quanto si mas mesmamente essencialistas.
Applicabilidà
de l Apuœsta de Pascal a los non-humanos
Que
ye lo que l Apuœsta de Pascal significa mesmo pante seres sapientes
que nun tienen alma ou polo mènos alma reconhocible pol theìsmo
humano, cumo sapiencia
artificial? & Quanto pante seres que tienen alma, magar que
nun son da fheitho a afigurase l suffrimiento — ou la benevolencia?
Esso,
por si solo, nun interessa mũîtho a la mayorìa de los laudatorios
christianos, que son seres humanos tirando l picon a outros seres
humanos, magar q’una vez que s’abre la possibilidà de que l
Apuœsta de Pascal seya simplemente inapplicable a seres humanos
sapientes, aìna balta n outru problema.
Applicabilidà
de l Apuœsta de Pascal a Transhumanos
Visto
que l transhumanismo anda na suæ infancia & mũîthæs de læs
suæs promesses mas difficiles egual nunca tyigaran, val la pena
considera’ lo q’aportarìæ si podieren algamase. Considerai si
los seres humanos fhueren a disseñar gëneticamente un posthumano
que nun fhuer da fheitho a experimentar dolor & angustia mental
alhende un stau semeyante a l Zen, tornando la idea d’una perdiçon
infinita n sin xacìu. Ou considerai si la telediscarga
de mentes fhuer real; que significarìæ pa la vuœssa alma star
gozando de vida ultraterrenal ente tanto a l in par la suæ entidà
persiste n un servidor?
Existencia
l alma
Esti
ye l centro l problema. Todælæs evidenciæs ãpuntæn a una
“persona phýsica”. Quala ye “l alma” q’existe
ultraterrena? Tala parte tenrìæ de ser non orgànica & non
modificable, & elho nun existe. Los nuœssos pensares, sentires,
memoriæs & personalidà mostraræn ser provenientes
d’interacçones nel cerebro. Tamien y affectæn læs hormonæs,
drogæs, alcohol, traumatismu cranial & outros factores phýsicos.
Dal balbucidu philosòphicu ye a camudar esto.
Por
un sìmile: digamus que vòs (nun lo fhaer in casa, ho!) tirahes el
vuœssu computador d’un edificio quatro plantæs, baxahes corriendo
polos restos oîtho vezes & tirahes los restos a l mar, el
computador indagora andarà a caso executando l Windows n outru planu
d’existencia?
Impossibilidà
racional
Ha
hi xhente que considera partes d’esti scenario cumo contradictoriæs
por razon, ou incompatibles cun la realidà, lo que lheva a
attribuyir una probabilidà zero a l resultau de l “infierno
christiano”.
Esso
ye a ser ansì por pensar que l dîous christiano ye impossible ou se
define de fhorma contradictoria, por nun pensar q’un dîous tan
benèficu ye a mandar daquien a l Infierno, ou por pensar que l
proprio Infierno ye impossible. Esti ùltimu argumento ye a basase n
pensar que l dolor requier un cuœrpu phýsicu, ou nel argumento de
que la mente humana ye limitada & incapaz de suffri’ la tortura
eterna. Si se vos tortura diez vezes ente que stahes vivos, serìahæs
“vòs mesmos” ya mas? Que tal de puœis d’un milhon d’anhos?
Un trilhon? N algun sfregante, a 10 ou 10.100 anhos de magar hagora,
serìæ de sperar que la vuœssa mente frañier ou “s’avezare a
elho”, probablemente intrambos. Qualquiera possibilidà excluye la
experiencia de l repentimiento & de l suffrimiento infinitos.
Infelizmente,
argumento semeyante ye a ser fheitho n relaçon a l cielo. Un altor
eternu paheç-y impossible a una creatura limitada, intos, dir a l
cielo mal serìæ possible si daquien se transformare n daquè non
solo differente, ma mesmo irreconhocible pol sou proprio you
terrenal; n essi casu, quien anda castigando-se /
recompensando-se nun sois realmente “vòs”. Tamien tien un que
s’introgar si la bienaventurança eterna ye todo lo que ha hi que
mereça la pena.
El
Poder de “tener fe”
N
outros assumptos, persona sensata dala se comportarà de maneira
tan irresponsable ou repousarà contenta cun tan pouco fundamento
næs suæs oppiniones & cun læs lhiñæs que marca. Solo næs
cousæs mas elevadæs & sagradæs se permitte fhaelo. Na
realidà, estos mal son intentos de pretendese a si mesmo ou a
outræs personæs q’indagora se tien firme apegu a la fe, quando
quantìssimo ha ya que se deixou.
|
– Sigmund
Freud , Futuro
d’una Illusion
[3]
|
Talvez
el nucleu l Apuœsta seya assumir q’un ser humano tien el poder de
tener infhoutu n daquè por un actu volitivu: non solo por dizir que
daquien tien fe, mass, de facto, cun sinceridà, infhoutu n que seya
verdà. Conhoç-se cumo voluntarismo
doxàstico; ye probable que la mayorìa la xhente nun seya a
fhazelo deliberadamente. Læs fes son mũîthæs vezes involuntariæs;
polo mènos vòs (sì, vòs) tenehes un infhoutu involuntariu n que
stahes experimentando l mundo. Tamien, tenehes un infhoutu
involuntariu n que daquien, ayuri, da quando nel tiempu, dixo essæs
mesmæs pallabræs. De la mesma fhorma, ye diffìcile tener infhoutu
n cousæs que se saben ser falsæs. Considerai cumo vòs
arresponderìadæs si daquien vos dixer que piensa que la tierra
arrepousa na parte da tras d’una tortuga
immensa. Mesmo si tuvieradæs una inclinaçon a “resolver” essi
problema diziendo q’un infiel ha de s’associar cun fieles,
assistir a servicios de cultu, &c. ta q’elho inspire fe, esto
ye essencialmente: “falso ta q’a elho se tyega”. La efficacia
d’elho ye altamente questionable.
La
lhibertà d’acçon, ente tanto, ye abondo differente. Ye daquè que
la xhente tien mũîtha mas lhibre voluntà d’exercer – pa que
daquien seya lhibre d’adorar a Dîous in sin fe. La question, por
tanto, ye si Dîous tien el Poder de detectar tal ardil ou tala fe
na fe, ou si Dîous serìæ feliz por tener xhente “falsiando”
la fe de tala maneira.
L
Apuœsta de Pascal tien, no mìnimo, de cumplrir un de los
presuppuœstos que vienen a ende:
Un
d’elhos conhoç-se por star tracamundiau, l outru ye theologalmente
questionable, conforme se discutirà na pròxima secçon.
Maldà
infinita de l Infierno?
La
utilidà ye una medida de quanto de bøna ye una cousa hagora
— n economìa, basicamente, intruga “quanto de probable ye que
daquien quiera tanto una cousa cumo pa comprala”. La utilidà
residual ye un conceitu relacionau q’intruga cumo esso camuda a
medida que vòs cominçahes a tener mas dalgo. L Apuœsta de Pascal &
l sou usu ràpidu & suœltu de ganhanciæs & perdiçones
basa-se n esti conceptu. Supponèi que dir pa l Infierno seya
infinitamente lhaceîroso, in quanto dir pa l cielo seya
infinitamente prestoso.
Considerai
que la vida ultraterrenal dure infinitamente. La utilidà residual
affirma que la recompensa sentida na vida ultraterrenal ye nidio que
diminuirà cul tiempu, & que l castigu sentidu n Infierno acabarà
por passar de “dolor glayando” a “ai” de puœis delhos de
milhones d’anhos ou mas – lo q’indagora val mas in comparança
cun infinidà. Por tanto, de media, la utilidà residual de
qualquiera experiencia na vida ultraterrenal probablemente serà
infinitesimal. Magar esso nun refute la existencia d’una vida
ultraterrenal, ye argumento commun contra la conveniencia d’una
vida ultraterrenal infinita & affecta læs conseqüenciæs de l
Apuœsta mũîtho. Considerai un pagu de loterìa d’un milhon de
dòllares… pagu n vezes d’un dollar pœr anhu, por exemplo. A
continuaçon, considerai un pagu de loterìa d’infinitos
dollares … pagos n un ùnicu centavu cada sieglo. Lo postreiro
inda darà “ganancia infinita”, solo que cun una utilidà
residual quasj que zero.
Tamien
ye importante notar que delhæs de versiones de l buddhismo & de
l hinduismo characterizæn el cielo & l Infierno cumo staçones
temporales que distrahen de l verdadeiru fin de tyigar a la
Illuminaçon & que ye a algamase mesmo n essos reynos.
Esta
recontextualizaçon quantifica la ganhancia sentida por infhoutase n
Dîous considerablemente, & indica que la recompensa na vida
ultraterrenal nun supera necessariamente læs perdiçones
finitæs n una vida mortal.
Siesgu
xhudaico-christianu
Visto
que ha hi una cifra infinita de cousæs de læs que nun ha hi
evidenciæs, ye una apuœsta per probe cumo pa gastar qualquier
cousa n una d’elhæs.
|
-Usuariu
M31, Pharyngula [1]
|
Outra
crìtica commun ye que l Apuœsta mal trata a penæs de la figura
tradicional xhudaico-christiana d’un dîous q’arrecompensa a los
sos segidores. Podrìæ afigurase una riestra d’alternativæs,
mũîthæs de læs qualæs son segidæs por partes de la poblaçon
mundial. Una possibilidà ye que l verdadeiru dîous nun seya
christiano, ma xhudìo, muçulman, hindù, buddhista ou dîous d’una
de læs mũîthæs outræs fes existentes. Nel sou enxayu, Pascal
discarta todælæs fes non-christianæs cumo possibilidahes in sin
menta’l por què. Pœr outra parte, dientro de l
cristianismo, ha hi cerca de 44.000 denominaçones, stremæn-se cada
una næs interpretaçones de lo que fhai que la xhente gane un
bilhete pa l cielo ou pa l Infierno, intos quala ye la eleiçon
cierta? Pascal tamien ignora l universalismo christiano q’arremonta
a polo mènos 1648 & affirma que Dîous concederà la salvaçon a
todolos seres humanos.
La
Biblia diz cousæs cumo “doblarà toda rodiya, toda lhingua
confessarà”. Tien versìculos q’implic annichilaçon & non l
Infierno. Tamien affirma que Yahveh ye un dîous amoroso. Outræs fes
q’affirmæn l Infierno nun dizen cousæs talæs. Intos, segun essa
apuœsta, los christianos han de convertise a l Islam por promitte’l
Alcoran Infierno a los infieles, in quanto la Biblia tien
declaraçones polèmicæs n esto – specialmente considerando que l
Infierno descripto nel Alcoran ye mũîtho mas disagradable que læs
suæs descripçones ambiguæs na Biblia.
Egomanìa?
L
Apuœsta assume que Dîous s’impressionarà, & arrecompensarà
a la xhente que lo adora solo por evita’l Infierno. Un ser
todo–poderoso
(ou per poderoso) ganharìæ pouco cun la fidelidà mental de los
seres humanos. De la mesma maneira, serà abondo inùtile pa un
humano persuadir a los habitantes d’un fhormigeiru a adoralo. læs
constantes harengæs & demandæs d’adoraçion pol Dîous
abrahàmico cumo s’affirma nel Vieyu Testamento indicæn que ye a
ser solo una cousa de l ego.
Dîous
perverso
Outra
possibilidà ye que l verdadeiru dîous seya un dîous perverso que
condemnarìæ a los sos adoradores & premiarìæ a los infieles
simplemente por una qüestion d’ironìa,
[4]
ou la idea maltheìstica
de que los “dîouses” son entes spirituales que yos comen a los
sos adoradores læs almæs
ultraterrenales. [5]
Pœr
outra parte, l Apuœsta mal permitte a penæs un dîous verdadeiro.
Si houbier mas d’un (cumo næs mythogonìæs griega & romana),
un segidor de Pascal ye a offender a un dîous poderoso a l adorar un
mas flraco, lhevando-lo a condemnase magar la suæ adoraçon.
Conversion
pòsthuma
L
Apuœsta tamien assume que n passando l puntu de non retornu &
tener recibido los sous xhustos pagos, la divinidà nunca camudarà
el sou Pensar nel futuro – casu contrariu, nun ye realmente una
perdiçon / ganhancia infinita, acuei? Ente tanto, existen casos
mýthicos d’individuos excepcionales q’experimentæn una
inversion de la destinaçon celestial. Bien famosu ye Satan
&, in minor medida, Adam
que gozaba d’un passeu lhibre de ganhancia infinita ta
q’offendîu a Dîous. Tamien nun ha hi garantìa de que l Infierno
seya infinitamente lhacerioso tamien. Satan,
por exemplo, podrìæ transformavos in demonios
modernos ou suavizar & remocica’l submundo n una
articulaçon classicamente beatnik
cumo n Don
Juan in Hell.[6]
Ou Dîous podrìæ repentise
cumo fhexzieræ primeiro & teletransportar todolos peccadores
pa l cielo [7]
.
Toda
la question d’una tyamada rutina de recompensæs infractible
torna-se indagora mas ingidiyada a l fhalar de la interpretaçon
christiana, mormona
ou muçulmana
de YHVH.
Essæs fes stremadamente admitten que Dîous camudaræ
unilateralmente l aliança suppuœstamente infractible que diera a
los adoradores anteriores. Que exactamente, aculhà del pleitu
special theìsta,
impide a Dîous que modifique
l fhazer comuña cun los sos segidores?
A
parte, si vòs tenehes infhoutu n una deidà non tan omnipotente
ou que nun se preoccupa de la destinaçon de l sitiu u morreis,
tampouco ha hi garantìa de que n dèl intre de l futuro paraìso &
/ ou perdiçon, nun lo destruyirà ou lo alterarà dalguna fhorma
quando steadæs gozando de la vuœssa “recompensa”. Vamus ver
quanto vos presta l Valhalla
lhœw de Hastur
annichila’l sou tuntu campu batalha cun los sous enormes tentàculos
enormes spaciales!
Fe
ciega
Una
maneira de contestar esta Apuœsta ye substitui’l Dîous
xhudaico-christiano de Pascal por un dîous perverso que castige
aquelhos que tienen infhotu n sin evidencia, & arrecompense
aquelhos que nun lu tienen. Notai q’esso nun presuppon que la
Biblia & outros textos sacros nun s’inspiræn divinamente: essi
dîous podrìæ tenela scripto cumo pruœba de credulidà.
Importante, a l se’ l Apuœsta de Pascal solo a funccionar si vòs
ameyorahes la probabilidà anterior d’existencia d’un qualquier
pœr riba los outros (lo que normalemente nun aconteç n argumento
theologal dalo) esta Apuœsta ye da fheitho vàlida tanto cumo la
formulaçon primitiva de Pascal:
|
Dîous
existe
|
Dîous
nun existe
|
Infhoutu
n Dîous
|
perdiçon
infinita n infierno
|
perdiçon
insignificante
|
Sfhoutu
n Dîous
|
recompensa infinita n cielo
|
ganhancia
insignificante
|
L
Apuœsta assume existir una razon autoevidente p’arrecompensa’l
infhoutu ciegu. Por que l infhoutu d’un fhiel ye meyor que l puxu
personal de l infiel que lheva una vida excepcional? Por que una
divinidà prefier l infhoutu ciegu a la submission basada n
evidenciæs? Esti systema de fes theòricæs apresenta un scenario
win / win a los atheos & un scenario perder / perder
p’aquelhos que tienen infhoutu n Dîous. Una vez que læs duæs
ideæs contrastantes d’un dîous specìfico son razonablemente
equivalentes in tèrminos de probabilidà, l atheìsmo revela-se cumo
lo que tien el mayor potencial de ganhancia, negando da fheitho &
effectivamente arrevertiendo l argumento de Pascal. Alcordai-vos,
esso ye egual d’empiricamente probable cumo l Apuœsta de Pascal, &
hagora fhai-nos falta tener una possibilidà de 50:50 de que l
Apuœsta de Pascal seya verdadeira ou q’esta outra seya verdadeira.
L
argumento verdadeiro orienta-se na direcçon oppuœsta: Dîous existe
(you suppongo) & nun sou a velo, por tanto, tien de tener un
motivu pa nun se monstrar. Por tanto, daquè habrà pa min si you y
sigo l xhuœw.
Cultu
Legalidà
l cultu
Ye
duldoso que la xhente seya a forçase a si mesmo a tener infhoutu no
que quixheren. In cuœntæs de considerar si daquien ha tener
infhoutu n Dîous, essa inversion considera-se una bøna tàctica pa
una persona de bøna reputaçon social, d’outra fhorma, pretender
tener infhoutu n Dîous (assumiendo ser Dîous a caltriar pente una
fe falsa & non movida pol cultu insinceru — cun lo que la
mayorìa los christianos probablemente concordarìæn):
|
Dîous
existe
|
Dîous
nun existe
|
premia
obræs
|
arrecompensa
fe
|
infhoutu
falsu
|
castigu
|
castigu
|
perdiçon
finita
(falsedà
pa si mesmo)
|
infhoutu
honestu
|
recompensa
|
castigu
|
ganhancia
finita
(vida
honesta)
|
Cumo
indenantea, falsia’ la fe ye difficilmente una tàctica meyor que
ser honesto na infidelidà, a mènos que l castigu por infhoutu falsu
(tratando d’inganhar a un dîous) seya mas lhandiu que l por ser
incrèdulo. “El verdadeiru fiel” deixa-se a fhuœra, por se’ la
premissa ende que la fe ye daquè q’occurre pœlæs interioridahes
& nun ye una fatsada, & a los incrèdulos simplemente nun yos
passa esso.
L
auctor de fantasìa satìrica Terry
Pratchett tien una version de l Apuœsta de Pascal nel lhibru de
sou intitulau Hogfather:
“de puœis de la suæ muœrte, el philòsophu n question atopou-se
arrodiau por un carrapielhu dîouses bederræs cun maçæs. La
postrer cousa q’elhi ascuîthou fhoi “veniemus a insiñati cumo
lhidiamus cul señor Tuntu
Pirulu
a ende… “
Cultu
correctu
Quando
los christianos m’applicæn l Apuœsta de Pascal, solo yos digo
que tienen razon, & intrugo-yos el camin a la mazquita mas
pròxima.
|
Assumiendo
argumenta’ l Apuœsta de Pascal solo pol Dîous christiano
(strẽithando-lo indagora mas a monotheìsta & a abrahàmico),
existen una riestra sectæs & subsectæs q’adoræn de
differentes maneiræs. Ha hi læs que requieren condiçones mas
rigorosæs pa l cultu adequau q’outræs, & delhæs
contradizen-se da fheitho. L Apuœsta solina, da veres, nun affirma
cumo evitalo — presumiblemente solo sige lo que Blaise Pascal dixo.
Intos, si nun se fhaen abondos rituales necessarios pa una adoraçon
adequada, inda se vaî pal Infierno, nun se compensando por
qualquiera outra perdiçon basada n compassion næs que s’incurrieræ.
Considerai
si Dîous decidier que la maneira Mormona
d’adoralo ye la correcta & que la maneira cathòlica
ye incorrecta. Intos, confrontàmunos cun haber de tener infhoutu n
un dîous a l que y vagou quasj
que toda
la historia humana revela’ la maneira correcta de passa’ la
pruœba! Na verdà, nun importa quala fe històrica nòs
seleccionàræmus, a Dîous vagou-y la mayor parte de la historia
humana pa revela’ la maneira correcta de passa’ la pruœba.
Alternativamente,
considerai l que dala de læs fes t’hagora mesmo tenga razon.
Comportando-vos de fhorma aleatoria, tenrìadæs opportunidahes de
vos axhuntar a qualquiera fe particular ou secta. Ciertamente, una
vez que los seres humanos nun tienen cumo
saber de que maneira agradæn a Dîous, ya nin se preoccupæn de
lo tentar;
una pequenha ganhancia mas diendo pal Infierno ye meyor q’una
pequenha perdiçon & indagora
se vaî a l Infierno.
Alternativamente,
cumo opçon, considerai si una fe anterior tuvo razon nel a hieri,
solo que spuœis essa fe morrîu n sin maneira dala de replicar da
feitho los sous rituales. Si, digamus, los càtharos conhocìæn el
camin ciertu d’intrar in cielo, la cruzada
albigense quasj que permanentemente sfhixzo qualquiera lhiña
d’ascension celestial – tornando l adoraçon de qualquiera n sin
dal xacìu.
Costu
finitu de l cultu
Una
supposiçon occulta de l Apuœsta de Pascal ye que l costu de l cultu
ye, effectivamente, infinitamente pequenhu, dalguna fhorma. Magar
esto paheça se’l casu d’actividahes humanæs limitadæs
realizadæs na nuœssa existencia mortal, cumo oraçon
ou participaçon na eglresia, delhæs de fes, de facto, requieren
puxos non triviales (por exemplo, el requisitu de l Islam de rezar
cinco vezes al
dìæ
) & outræs requieren un pagu n sin fin dalguna fhorma que nunca
mas se recuperarà; considerai l dìzimu, por exemplo. Esto
s’applica, sobre maneira, a la fe xhudaico-christiana; si se y fhai
casu a l Lhibru
de l Apocalypsis, una vez que los eleitos realmente acaben in
cielo, lhavarà-se-yos el cerebro
p’adorar a Dîous pœla eternidà & perder una parte de la
suæ identidà & nunca mas recuperase.
Si
vos avulta q’esso inda serìæ una compensaçon axiomaticamente
acceptable, introgai quanta xhente andarìæ dispuœsto a trocar una
existencia immortal d’hedonismo & gozo n The
Matrix, si esso significare scudase pa siempre de la verdà, la
quantidà de xhente q’affirme q’esti nun ye commercio xhusto serà
differente de zero.
L
Apuœsta de l atheìsmo agnòstico
Señor,
fhixzi lo meyor que pudi cun læs fherramientæs que vòs mi
concedîstis. Dîstis-mi un cerebro pa pensar cun scepticismo &
usei-lu cumo fhazìæ falta. Dîstis-mi l Poder d’argumentar &
appliquei-lu a todælæs revindicaçones, incluyendo la de la
vuœssa existencia. Dîstis-mi un xacìu moral & sentì læs
penæs de la culpa & læs allegrìæs de la proua polæs
cousæs ruinæs & bønæs que scoyì fhaer. Procurei fhaer cun
outros cumo mi prestarìæ que fhexzieren cun migo, & magar
andar you lhuœñe d’essi ideal mũîthæs vezes, procurei
applicar essi principio fundamental siempre que pudi. Seya cumo
fhuer la naturaleza de la vuœssa essencia spiritual immortal &
infinita, you cumo ser corporal finitu, nun sou quien a
afigurame-lo magar los mîous mayores puxos, & por tanto fhaèi
cun migo lo que quexhierehes.
|
– Michael
Shermer [8]
|
Intrambæs
apuœstæs affirmæn q’aquelho n que se tien infhoutu & cumo
s’ha d’actuar na vida ye a determinase independentemente de Dîous
existir, comparando læs conseqüenciæs de differentes effectos –
essencialmente l administraçon de riesgos. Sì q’ansì, stremæn-se
nos sous presuppuœstos theologales & ansì puœis concluyen de
fhorma differente.
La
AA assume una fhorma semeyante a l Apuœsta de Pascal na medida n que
compara læs conseqüenciæs cun base na fhorma cumo actuar na vida.
Pœr outra parte, strema-se n los sous presuppuœstos theologales;
esta presuppon que Dîous nun caltien l infhoutu ciegu cumo factor
importante a l decidir quien vaî a l cielo & quien vaî pa l
Infierno. Magar nun existir una redacçon exacta & official, l
Apuœsta d’atheìsmo agnòstico, conforme stablicido n baxo, ye
attribuida a l cartafhuœyu electrònicu An Agnostic Atheist.
L Apuœsta diz:
Tanto
si se tien infhoutu n Dîous ou no, habrìæ-se de vivi’ la vida
cun amor, bondà, compassion, misericordia & tolerancia
procurando torna’l mundo un sitiu meyor. Si nun ha hi Dîous, nun
se pierde nada & tenrà un impactu positivu p’aquelhos que vos
arrodiæn. Si houbier un dîous benevolente q’arrepasse la vida,
xhulgarà læs acçones & non solo el poder tener fe ciegamente,
quando ha hi una falta significativa d’evidencia d’existencia de
qualquier Dîous.
Al
contrario de l Apuœsta de Pascal, que ye argumento de fe n Dîous, l
Apuœsta Agnòstica Athea n esta forma nun ye specificamente
argumento pa l atheìsmo. Nun ye ma una xhustificaçon postfacto
d’una
fe, particularmente si se minaça cun fhœw, sulphuro & condemna
eterna por un evangëlista.
El fheithu de nun ser strictamente
argumento proatheìsmo racional sì q’ansì nun ye un problema,
puœis la AA ye argumento de cumo s’haber de comportar & solo
ye una refutaçon & una resposta de l Apuœsta de Pascal. Mũîthæs
vegadæs, expande-se a partir d’esta fhorma de variæs maneiræs.
Una addenda ye declarar q’un dîous
que dirìæ xhulgar una bøna persona puramente cun base n si ou non
la persona tien infhoutu ou lo adora n cuœntæs de por ser una bøna
persona, nun serìæ realmente un dîous que valier la pena adorar, &
mesmo, vivir in cielo cun tal creatura diba ser peyor que qualquier
infierno. Una extension addicional lheva n consideraçon læs
perdiçones potenciales de tener infhoutu n Dîous, si realmente nun
existe – dir a eglresia, rezar, segi’ los dictames morales que
son a ser ethicamente qüestionables &, polo commun, sperdicia’l
tiempu. Cun essa expansion, ye a considerase cumo argumento pa l
atheìsmo, solo que nun ye specialmente fhuœrte, puœis el
costu/beneficio de la pràctica de la fe, assumiendo nun existir
Dîous, ye per subiectivo.
Comparando
apuœstæs
Una
fhorma tabulada de l Apuœsta de Pascal ye a ser apresentada cumo n
baxo. Cumo probablemente rescampla, læs meyores conseqüenciæs
associæn-se a tener infhoutu n Dîous:
|
Dîous
existe
|
Dîous
nun existe
|
infhotando-se
n Dîous
|
ganhancia
infinita n cielo
|
perdiçon
insignificante
|
sfhoutando-se
de Dîous
|
Perdiçon
infinita n infierno
|
ganhancia
insignificante
|
L
Apuœsta d’atheìsmo agnòstico compara-se a esso, addicionando
un strato extra n relaçon a l comportamiento de la persona &
cumo Dîous lo lhevarìæ n consideraçon, a l reves d’unicamente
l infhoutu ciegu de la persona. Conforme se mentou a riba,
considera-se esso polos defensores de la AA cumo un presuppuœstu
theologal mas xhustificau.
|
|
|
Dîous
existe
|
Dîous
nun existe
|
siendo
bøna
persona
|
cun
infhoutu
n
Dîous
|
ganhancia
infinita
n cielo
|
vòs
fhexzîstis de l mundo un sitiu meyor
vòs
perdîstis el tiempu teniendo fe
|
cun
sfhoutu
n
Dîous
|
ganhancia
infinita
n cielo
|
vòs
fhexzîstis de l mundo un sitiu meyor
|
siendo
mala
persona
|
cun
infhoutu
n
Dîous
|
perdiçon
infinita
n infierno
|
la
xhente piensa ser vòs idiotas
vòs perdîstis el tiempu teniendo fe
|
cun
sfhoutu
n
Dîous
|
perdiçon
infinita
n infierno
|
la
xhente piensa ser vòs idiotas
|
Crìtica
Por
tanto, la AA propon que læs conseqüenciæs mas positivæs
s’associen a l comportamiento & son independientes de la fe
conforme lo propuœsto por Pascal. Assumiendo la fe n casu
d’inexistencia de Dîous, & perdiçon de tiempu, la opçon mas
favorecida ye ser bøno & sfhoutase.
Magar
la supposiçon theologal de que Dîous xhulga mas segun læs acçones
que pol infhoutu n Dîous ye favorable a los atheos & a los
fieles, & tamien mas in consonancia cun descripçones de Dîous
cumo bøn character, indagora ye una supposiçon. Por tanto, la AA
cai, si essa supposiçon se revelare falsa, solo que nada mas in casu
de Dîous existir a penæs — & la mayorìa de læs evidenciæs
reales indicæn lo contrario, lo qual ye l puntu.
Cumo
la propuœsta de Pascal, la AA suffre cul fheithu d’existir variæs
fes. La de Pascal por haber de selecciona’ la fe “correcta” a l
tener fe, & l agnòstica athea, por poder differentes fes &
interpretaçones de Dîous considerar cousæs differentes cumo
“bønæs”. In delhæs fes, simplemente sparce’ la pallabra
dessa fe ye un bøn actu n si mesmu, & por esso la Madre
Teresa ye considerada una santa quando nunca houbo a quien
adiudare da veræs. Una doutrina christiana particular, sola
fide,
affirma litteralmente que la salvaçon vien “pola fe solo” &
ye la marca distintiva de la fe protestante
– magar declara’ los defensores de la AA, cumo indenantea,
simplemente q’esso fhai de Dîous un fatu da fheitho & nun val
la pena adoralo cumo un bøn ente.
Consideraçones
addicionales
El
focu de la AA nel comportamiento, & non na fe, ye a expandise
tornando-la independiente da fheitho de Dîous. Mesmo si nun nos
eleva a l cielo, ser una persona bøna tiende a tornar a los outros
mas cumo nòs outros & talvez ta los inspire a fhaer egual. Essos
factores limiten-se a l mundo vivo, que ye real & nun tien nada
que ver con vida
ultraterrena, que mal ye una probabilidà flrouxa. Visto q’esta
vida ye ciertamente real (en determinahos
valores
de “real”)
& q’ameyora’ læs circumstanciæs n esta vida contribuye a
una meyorìa garantida, ye favorable ser una bøna persona por essa
razon, non por una razon que mal ye una possibilidà pequenha. Esta
ye la base la campaña de “ser bøno pol amor de Dîous”
indossada por varios collectivos humanistas.
Si
bien l Apuœsta de Pascal ye argumento theologalmente falho, el
principio tien applicaçones n outros aspeitos de la vida, cumo
investimiento & apuœstæs – puramente por ser razonables los
aspeitos de la theorìa
l
xhuœw
– & l Apuœsta de Pascal rescampla pol nome cumo una correlaçon
u talæs comparançæs ganhancia / perdiçon son possibles de fhaer.
In summa, apresenta una maneira de lhidiar cun la incerteza a l
valorar non la probabilidà,
ma solo la magnitude de læs ganhanciæs potenciales in relaçon a
læs perdiçones. Na “Apuœsta
de scalecemiento global”, la comparança fhai-se ente procurar
adiudar a l medio ambiente & nun adiudar a l medio ambiente.
Independentemente de tene’l infhoutu de se’l calentamiento global
una farsa ou fraude (& independentemente d’unu andar bien
ciertu d’elho), el meyor resultau inda ye defende’l mediu
ambiente – alias “&
si ye un gran inganhu & creamos un mundo meyor pa nada?”
Na
Apuœsta, tener infhoutu n Dîous produz la ganhancia mayor in tanto
que sfhoutase produz læs mayores perdiçones. Esti principio de
comparança de potenciales ganhanciæs & perdiçones ye una
maneira d’assegurase evitar cignes
negros cumo eventos (“indeblez” & “anti-indeblez”
segun l auctor de Black
Swan
Nassin Taleb), particularmente n economìa. Por exemplo, colloca l
100% de los fondos proprios n un ùnicu investimento lheva a una
possible perdiçon – independentemente de læs probabilidahes, que
total son disconhocidæs – de l 100% de los fondos. Tal eventu
serìæ una perdiçon mayor que si se sparcen los fondos in mũîthos
investimentos unde un ùnicu falhu nun ye devastador, sì q’ansì
læs possibilidahes d’èxitu augmenten un pouco. læs
probabilidahes reales son irrelevantes; ye simplemente una maneira
d’evitase la possibilidà de que nun tengadæs suœrte. La intruga
ye quala ruta evita læs peyores conseqüenciæs possibles.
&
L mesmo pensamiento anda pœr tras de læs soluçones a l dilemma
de l prisioneiru. Visualizar eventos disconhocidos cun los wœyos
de l Apuœsta de Pascal elimina la necessidà d’intender essæs
probabilidahes pœr tras de los eventos por poder toma’ læs
decisiones maximizando potenciales beneficios & minimizando los
daños. De cierto, essi ye l propriu aquel de l Apuœsta si se y
spulgæn læs implicaçones theologales.
Cumo
una fherramenta doctrinaria
Cumo
la mayorìa los argumentos de la existencia de Dîous, paheç mas
tranquillizar
a los fieles existentes que convertir infieles. Elho por haber de
probar un argumento theologal, convinciendo a un infiel, de que l
Dîous que defende ye l Dîous Verdadeiro & refutar todælæs
outræs possibilidahes. La xhente que nun tien fe ye a ve’l
potencial de varios dîouses existente, de facto una bayura infinita,
non obstante los fieles tiendan a cincar constrictos por una vision
existente de que, ou el sou dîous existe, ou dal Dîous
existe.
Solo n esti ùltimu casu, el raciocinio pœr tras de l Apuœsta de
Pascal tien daquè xacìu. [9]
Resùmene
Vèi
tamien
Vìnculos
externos
Referenciæs
↑
Encyclopedia
de la Philosophìa de Stanford – Apuœsta de Pascal
↑
La
necessidà de l apuœsta – Ye mirala & mangase unu a
tyorar.
↑
Futuro
d’una Illusion,
parte VI.
↑
Dresden
Codak: Paraiso Secular
↑
Gerra
n cielo
↑
Mesmo
nel Paradise
Lost Pandemonium
de Milton ye una xhuntura per casual de clubs de debate, folixæs
sexuales & olympiadæs demoniacæs. Polo mènos ta que tolos
peccadores humanos apahecieræn & la intamaræn cun destrui’l
lhogar cun læs suæs queixæs. Da nuœvo, John Milton yera un
puritanu
neciu, intos elho podrìæ-y tener sido bien horrible personalmente.
↑
In
sin mentalo, cumo na eternidà todo
acontecerà
mas ceho ou mas tarde, terminarehes de fastidiala n quanto
stuvierehes in cielo & vaî-se-vos inviar a l Infierno – a
mènos que vos lhavaren el cerebro inda mas cumo primeiro se
comentaræ &, cun todo esso, nun ye garantìa –
↑
Michael
Shermer, The
Believing Brain: From Ghosts and Gods to Politics and Conspiracies —
How We Construct Beliefs and Reinforce Them as Truths, tyana
45.
↑
Ironicamente,
essi raciocinio yera, de facto, inapplicable
nos
tiempos bìblicos, quando la Bìblia protestaba concretamente contra
l tener infhoutu n Baal
– que, confusamente, nun yera un dîous concreto pœr se,
ma un tèrminu commun abarcando qualquier dîous local na atmòsphera
polytheìsta
d’aquelha.