Qual
ye l problema que s'anda buscando resolver quando s'anda procurando
eguar una disposiçon economica racional? Partiendo de daquè
presuppuœstos d'acceitaçon amplia, la respuœsta ye abondo
cincielha.
Si
se tuvieren todælæs informaçones relevantes, si se podieren poner
cumo puntu partida d'un systema preferenciæs que se stablicieræ
anteriormente, & si se tuvier completu conhœcemiento de los
medios disponibles, el restu l problema seriæ simplemente una
qüestion de xacìu. Ou seya, la respuœsta a la intruga de qual ye l
meyor usu de los medios disponibles anda ya implìcita næs nuœssæs
hypòtheses.
Læs
condiçones a satisfazer pante la soluçon d'essi problema de
representaçon idealizada analyzaræn-se ya da fheitho &
exponen-se meyor na fhorma de patron mathemàticu: succintamente, diz
que læs taxæs lhindeiræs
de substituçon ente dous bienes ou factores que se quiergan han
de se' læs mesmæs, independientemente de los sous differentes usos.
Esti,
ente tanto, nun ye emphàticamente l problema econòmicu a l que
s'incara la sociedà; & l càlculu econòmicu que se disinvuœlve
resolviendo esti problema racional, magar ser un importante passu por
orienta' la soluçon de l problema econòmicu, nun y dà una
respuœsta. El motivu d'esto ye que los "datos" totales de
la sociedà a partir de los que se fhaen los càlculos econòmicos
nunca son "dados" a una ùnica mente que seya quien a
analyza' læs suæs implicaçones — & nunca lo seran.
El
character peculiar de l problema d'una disposiçon economica racional
characteriza-se precisamente pol fheithu de nunca existir
conhœcemiento de læs circumstanciæs so læs que se tien d'actuar
de fhorma concentrada & integrada, ma cumo catsos dispersos de
conhœcemiento incompleto & freqüentemente contradictorio, que
s'arreparten ente differentes personæs independientes. El problema
econòmicu de la sociedà, por tanto, nun ye meramente un problema de
conceder "ciertos" recursos — si por "ciertos"
s'intiende daquè disponible a una ùnica mente que fhuer quien a
resolve'l problema deliberadamente cun base n essæs informaçones.
In
cuœntes d'esso, el problema ye cumo garantir que qualquier miembro
de la sociedà fhaiga l meyor usu de los recursos que se conhœcen,
pa fines de los que la importancia relativa mal a penæs estes
personæs conhœcen. Ou, por fhazelo conciso, el problema ye la
utilizaçon de conhœcemiento de l que nun ha hi quien disponer na
suæ totalidà.
El
character fundamental d'essi problema scurecîu-se, infelizmente, &
nun s'aclarou por mũîthos de los flammantes nuœvos refinamientos
de la theorìa econòmica, & n particular polos usos diversos de
la mathemàtica. Magar se'l problema que you quiera tratar n esti
artìculu, sobre maneira l problema la organizaçon d'una economìa
racional, pol amor de tirar pœr essi camin, fhairà-mi falta
repetidamente tyama' l attençon næs connexiones ìntimæs cun
q'esti problema cute ciertæs qüestiones de mèthodu.
Mũîthos
de los argumentos que pretendo apresentar son, de fheitho,
conclusiones que s'algamarun pœr differentes caminos racionales
q'aìna coinciden. Si q'ansì, de la maneira cumo you wœy intiendo
essæs qüestiones, essa confluencia nun ye una coincidencia.
Avulta-mi tene' la causa de mũîthæs de læs disconformidahes que
guañæn tanto n campu la theorìa economica cumo de la polìtica
econòmica una ruina comprehension de la naturaleza l problema
econòmicu de la sociedà. Esta mala comprehension, a l in par,
causa-la una applicaçon indebida de zunæs mentales disinvuœltæs a
l lhidiar cun los problemas de la naturaleza de los phenòmenos
sociales.
II
Na
fhala commun, define-se la pallabra "planificar" cumo la
xhuntura de læs decisiones que s'interrelacionæn relativæs a l
repartu de los recursos disponibles. Toda funcçon econòmica, n essa
direcçon, ye planificaçon; & n qualquiera sociedà na que
variæs personæs collaboræn, la planificaçon, independiente de
quien la fhaer, habrà basase n ciertos conhœcemientos; & essos
conhœcemientos nun y andaran disponibles in primer instancia a l
planificador, ma a la persona que los habrà passar a l planificador.
Læs variæs maneiræs polæs que l Saber tyega a la xhente que lo
utiliza elaborando los sous planes ye un problema crucial de
qualquiera theorìa que porfìe explica'l processu de mercau; & l
problema de qual ye l meyor mediu pa utiliza'l conhœcemiento q'anda
a l intamu disperso ente variæs personæs independientes, ye polo
mènos un de los principales problemas de la polìtica econòmica —
ou de qualquiera outra tentativa de concibir un systema econòmicu
efficiente.
La
respuœsta a essa intruga relaciona-se intimamente cun outra qüestion
que naç ende: la de quien ye quien planifica. Toda disconformidà
sobre "planificaçon econòmica" sal d'essa qüestion. Nun
se discute si tien que se planificar ou no, discute-se si la
planificaçon tien que se fhaer de fhorma centralizada, por una
auctoridà ùnica n todu l systema econòmicu, ou si tien que
s'arrepartir ente variæs personæs. Na direcçon specìfica na que l
vocablo s'utiliza næs controversiæs contemporaneæs, planificaçon
significar significa da necessario planificaçon central — orientar
todu l systema econòmicu n comuña cun un proyectu ùnicu. La
concurrencia, pœr outra parte, significa una decentralizaçon de la
planificaçon, que dirà realizase por mũîthæs personæs
independientes. El camin mediu ente duæs posiçones — de l que se
fhala enforma, solo que poucos lu appreciæn a l velu n pràctica —
ye la delegaçon de la planificaçon in ciertæs industriæs
organizadæs, esto ye, na instituçon monopolios.
La
qüestion de qualu d'essos systemas serà mas efficiente depende
sobre maneira de la qüestion de que de qual d'elhos se spera un usu
mas completu de l Saber existente. & Esto, a l in par, depende de
si se tien una probabilidà mayor de poder mangar todu l Saber q'anda
dispersu ente variæs personæs a disposiçon d'una auctoridà
central, ou de dar a la xhente conhœcemiento addicional sufficiente
que fhuer a integra' los sous planes a los d'outra xhente.
III
Serà
aìna evidente que, n esti puntu, la respuœsta serà differente
segun los differentes typos de Saber; & la respuœsta a la nuœssa
intruga dirà, conseqüentemente, orienta-se scontra la importancia
relativa de differentes typos de Saber; aquelhos que mas
probablemente andaran a disposiçon de personæs particulares, &
aquelhos que cun mas certeza se dibæn incontrar na implementaçon
d'un wœrgano que se componga d'una bøna selecçon de specialistas.
Si inguanho s'acceita tan ampliamente que la segunda opçon ye la
preferible, occurre por occupar inguanho un typu conhœcemiento —
el conhœcemiento scientìfico — un sitiu tan proeminente nel
pensamiento pùblico, tyigando a scaheicese nun ser essi l ùnicu
typu conhœcemiento relevante. Ye a reconhœcese que, cun relaçon a
l conhœcemiento scientìfico, un wœrgano cun un piñu de selecçon
de bønos specialistas serà la meyor opçon si se quier dominar
meyor el conhœcemiento disponible — magar ser esso, da obvio, mal
camudar un problema por outru: el problema de selecçon d'essos
specialistas. Lo que mi pruyi emphatizar ye que, lo mesmo presumiendo
poder ser essi problema n circumstanciæs normales resuœltu bien
aìna, mal diba ser parte d'un problema mayor.
Wœy
ye quasj q'heresìa indicar que l conhœcemiento scientìfico nun
correspuœnde a l total de l Saber. Solo que un pouco reflexion dirà
amosar que, sin duldar, existe un cuœrpu per importante de
conhœcemiento n sin organizar que nun ye a tyamase scientìfico,
intendiendo "scientìfico" l conhœcemiento de ciertæs
normæs communes: conhœcemiento de ciertæs circumstanciæs
particulares de tiempu & situaçon. Ye n relaçon a esso que
practicamente toda persona tien daquè de prerrogativa comparativa n
relaçon cun todæles outræs, puœis tien informaçones ùnicæs de
los typos d'usos benèficos que son a fhazese cun ciertos recursos;
usos estos que solo aconteceran si la decision de como utilizalos se
deixare næs manœs d'essa persona ou se tomare cun la suæ coperaçon
activa.
Val
solo cun amentar que quanto mas falta fhai apprehender in qualquier
officio lhœw de tener completada la nuœssa formaçon theòrica,
como ye de grande la parte de la vida professional que passamus
apprehendiendo habilidahes specìfiques, & como ye de valioso, in
todælæs circumstanciæs de la vida, el conhœcemiento de la xhente,
de læs condiçones locales & de ciertæs circumstanciæs
speciales. Conhœcer & saber operar una màchina que nun
s'explotaba adequadamente, ou explota' la pericia de quien podiæ
meyor aproveithase, ou ser consciente d'un excedente reservæs que ye
a poder usase n una interrupçon temporal de subministradores, ye tan
util socialmente cumo l conhœcemiento de læs meyores tèchnicæs
alternativæs. El transportista que ganha la vida discobriendo como
meyor aproveitha'l sou spacio carga que remaneceriæ valreiro, el
representante immobiliario, que tien un conhœcemiento consistente
quasj q'exclusivamente n dar cun opportunidahes temporales, ou la
persona que fhai mediaçon, que se beneficia partiendo de læs
differençæs locales ente los precios de ciertos bienes — todos
elhos realizæn trabayos eminentemente ùtiles que se basæn nel
conhœcemiento special de læs circumstanciæs d'un momento fugaz,
q'outros nun conhœcen.
Ye
peculiar q'inguanho essi typu conhœcemiento ampliamente se
disprezie, & læs personæs que fhaen utilizaçon d'elho por
obtener prebendæs pœr riba de personæs cun meyor preparaçon
theòrica ou tèchnica sean vistæs quasj que cumo si anduvieren
fhaziendo daquè infame. Sì q'ansì, magar vese conquistar prebendæs
usando conhœcemiento superior qua læs
condiçones de communicaçon & transporte, cumo daquè quasj
q'infame, la verdà ye que, pante la xhente, ye quasj tan importante
fhaze'l meyor usu possible de læs opportunidahes cumo de læs
cabeires revelaçones scientìficæs.
Essa
rocea tien una influencia considerable nel fheithu de la xhente
afhazese a adoptar una postura mas contraproducente a respeito l
commercio q'a respeito de læs actividahes productivæs. Los mesmos
economistas que se piensen da fheitho immunes a læs tyanæs
fallaciæs materialistas de l a hieri, constantemente incurren nos
mesmos errores cun relaçon a læs actividahes que se relacionæn cun
la captaçon de conhœcemiento pràctico — & l motivu d'esso
paheç ser, segun el patron cun q'elhos ven el mundo, tener essi typu
conhœcemiento que ya star "dado" in cuœntes de ser daquè
que tien que se getar. La idea mas commun na actualidà paheç se' la
d'haber todu conhœcemiento d'essi typu andar todu l tiempu a l
algame todu l mundo &, a l nun occurrir esso, critica-se la
disposiçon econòmica actual por ser, no hypothètico, irracional.
Essa conceiçon ignora l fheithu de ser precisamente l problema que
nos fhai falta resolve'l mèthodu de tornar essi conhœcemiento
ampliamente disponible.
IV
Si
inguanho se lheva minimiza' la importancia de conhœcemiento de læs
circumstanciæs particulares de tiempu & spacio, debe-se n bøna
parte a la pouca importancia que se y dà a la qüestion de la
incerteza n si mesma. De fheitho, parte los presuppuœstos (polo
normal solo stan implìcitos) que s'adoptæn polos "planificadores"
diffieren de los sous opponentes tanto n relaçon a poder causar
camudançæs imprevistæs & alteraçones substanciales nel plan
de producçon cumo n relaçon a la freqüencia na q'occurre.
Evidentemente, si fhuer possible fhaer previamente planes econòmicos
cun detalhe n periodos significativamente lhargos, & lhœw de
persistir indefectiblemente, de maneira que dala outra decision
economica importante fhuer necessaria, el lhabor d'elaborar una
planificaçon completa de todu l movemiento econòmico nun seriæ
daquè tan ethereo.
Quiçà
valriæ la pena emphatizar nacer siempre los problemas econòmicos
exclusivamente por confluencia cambios. Si læs cousæs continuaren
exacto cumo yeræn primeiro — ou a lo mènos continuando a comuña
cun lo que se speraba d'elhæs — intos nun naceriæn nuœvos
problemas q'arreclamaren soluçones, nun habiendo, por tanto, falta
elaborar una nuœva planificaçon. La certeza de tornase l cambio —
ou a lo mènos los pequenhinos avìos quotidianos — mènos
importante nos tiempos modernos, sal de l principio de tornase la
contençon de los problemas econòmicos tamien mènos importante. Por
essi motivu, læs personæs que tienen la zuna de menosprezia' la
importancia de la incerteza son læs mesmes q'argumenten nun se' læs
qüestiones econòmicæs tan importantes cumo l conhœcemiento
tèchnico.
Serà
cierto, pol amor de la sophisticaçon de l apparatu de la industria
moderna, ser solo preciso tomar decisiones econòmicæs n intervalos
lhargos; cumo na hora decidir si una nuœva fàbrica tien que se
construyir, ou como un nuœvu procedimiento tien que s'introduzir?
Ye
cierto, una vez construyida una fàbrica, que lo que queda ye mas ou
mènos mechànico, a l determinase polæs suæs characterìsticæs
haber pouco de camudar por adaptarse a læs eternæs fluctuaçones de
cada momento?
La
experiencia pràctica de los imprehendedores, ta unde you la conhoça,
nun sofhita essa presumpçon ampliamente acceitada. Polo mènos næs
stayes que son competitivæs — & solo essæs stayes valen de
patron n esta qüestion — el lhabor d'impedir txubi' los costos
requier una lhuîtha constante, absorbiendo gran parte la fhuœrça l
administrador. Ye fàcile pa l administrador inefficiente gasta' læs
pequenhæs sobræs unde salen los beneficios; ye una constante de la
experiencia impresarial que, cun læs mesmæs condiçones tèchnicæs,
la mesma producçon se fhaiga dientro d'una gamma enorme de costos —
solo q'esso nun se conhoç tampouco mal a penæs polos que studiæn
economìa. La propria porfìa — cumo freqüentemente se declara
polos productores & tèchnicos — de tene' l auctorizaçon
d'egua' los proyectos sin consideraçones financieiræs ye un marca
eloqüente de la fhuœrça q'essos factores imprimen a l sou trabayu
diariu.
Un
de los motivos de la creciente impossibilidà de los economistas pa
cun læs constantes pequenhæs modificaçones q'eguæn el total de l
movemiento econòmico ye probable se'l fheithu d'andar elhos cada vez
mas cun preoccupaçones por datos statìsticos, q'apurren un perfil
mũîtho mas stable de la economìa que læs pequenhæs oscilaçones
diariæs. Ente tanto, la relativa stabilidà de los grandes datos
statìsticos nun se ye a explicar — cumo los statìsticos
freqüentemente quieren fhaer tragar — polæs "rieglræs de
læs grandes cifræs" ou pola mutua compensaçon de pequenhæs
alteraçones aleatoriæs. La cifra los elementos cun q'elhos lhidiæn
nun ye tan grande cumo pa produzir essæs fhuœrçæs accidentales
stabilidà. L incessante fluxu bienes & servicios caltien-se por
apaños que s'andæn deliberando & que son constantes, tamien por
nuœvæs decisionæs que se tomæn diariamente a la vista de
circumstanciæs que se disconhociæn ta l dìæ anterior, tamien pola
decision de B d'intrar na scena quando A ya nun effectua l sou papel.
Quantos & mas la mas grande & mas mechànica de læs fàbricæs
sige adelantrando n gran parte por causa d'un ambiente que y ye a
subministar todæles suæs demandæs imprevistæs: nuœvæs teyæs pa
l teithu, papel pa los documentos, & todolos mil & un typos
de preseos que nun produz la propria fàbrica, ma si se quier
continuar funccionando, tienen falta ser facilmente disponibles in
mercau.
N
essi intre, hei da curtio observar que l typu conhœcemiento de que
se tratariæ ye d'un typu que pola suæ propria naturaleza, nun ye a
transponese n datos statìsticos & que por esso, nun se ye a
collocar so disposiçon d'un mandu central que dirà deliberar a
partir de datos statìsticos. læs statìsticæs q'essa auctoridà
habriæ utilizar naceriæn exactamente de læs abstracçones de læs
pequenhæs differenciæs ente læs cousæs, axhuntando-se cumo si
fhueren elementos d'un solu typu cousæs cun differentes
characterìsticæs de local, qualidà & mas outræs
characterìsticæs particulares, que seriæn bien importantes por
tomar una decision specìfica. Conseqüentemente, planificaçon
central que se basa n informaçones statìsticæs, pola suæ propria
naturaleza nun considera directamente læs circumstanciæs de tiempu
& local, teniendo falta d'atopar daquè maneira por deixa' læs
decisiones a daquien que stea n sitiu.
V
Si
se podier convenir que l problema econòmicu de la sociedà ye polo
bàsico una qüestion d'adaptase aìna a los cambios de læs
circumstanciæs particulares de tiempu & local, paheç ser
evidente que por conseqüencia læs decisiones fundamentales tienen
que se deixar a cargo de personæs familiarizadæs cun essæs
circumstanciæs, que podian conhœcer directamente los cambios
relevantes & los recursos immediatamente disponibles si tienen
que lhidiar cun elhos. Nun se puœde sperar ser essi problema
resuœltu pola transmission de todu essi conhœcemiento a una
direcçon central que, spuœis d'integrar pante si todu essi Saber,
diffunda un mandau. Tien-se falta d'una decentralizaçon por podese
solo ansì garantir que s'utiliza aìna l conhœcemiento de læs
circumstanciæs particulares de tiempu & local. Non obstante la
persona que stea n dientro d'una situaçon particular nun ye quien a
tomar decisiones cun base solo nel sou conhœcemiento de fheithos
relativos a la suæ sphera immediata, puœis, magar ser esti
conhœcemiento ìntimo, tien tamien limitaçones. Pœr outra parte,
persiste l problema de como trespassar a esta persona informaçones
abondæs a fin de ser a concasa' læs suæs decisiones cul patron
commun de cambios de l systema econòmicu cumo si fhuer un todo.
De
quanto Saber tien falta esta persona pol amor de ser exitosa n esto?
Qualos
de los actos alhende l sou horizonte immediatu de conhœcemiento
seran relevantes na suæ decision immediata, & como de bien tien
esta persona que conhœcer essos actos?
Practicamente
nun ha hi nada que passe nel mundo que nun podia influyi' la decision
que tien falta tomar. Solo que nun tien falta conhœcer essos actos
por si mesmos, nin precisa conhœcer todolos sous effeitos. Pante
esta persona, nun ye importante saber por que un ciertu typu
tornielhu anda getando-se mas n una campaña de producçon specìfica,
ou por que læs fardelæs de papel son mas facilmente disponibles que
læs fardelæs de tela, ou por que trabayadores que se specializen in
cousæs ou màchines specìficæs momentaneamente tornarun-se
diffìciles d'atopar. Todo lo q'esta persona tien falta saber ye como
mas ou mènos ye de dìfficil la captaçon de ciertæs cousæs cun
relaçon a outræs cousæs que tamien y interessn, ou si la demanda
por outræs cousæs que produz ou usa anda mas ou mènos apurada.
Elha siempres anda preoccupada cun la importancia relativa de cousæs
particulares, ente tanto los factores q'alteren essa importancia
relativa nun y interessæn de fhorma dala, excepto na mesura de los
proprios effeitos que se causen næs cousæs concretes de l sou
ambiente.
Ye
n relaçon a esso q'aquelho que tyamei "càlculu econòmicu"
nos adiuda, a lo mènos por pahecese-y, a intender como esti problema
podia resolvese — de facto cumo ya vaî siendo resuœltu — pol
systema precios. Egual si existier una ùnica mente controladora que
dominare todolos datos so un systema econòmicu pequenhu &
restrictu, nun se diriæ dar a l trabayu d'arrepassar todælæs
relaçones ente fines & medios que talvez podieren ser affectadæs
cada vez que daquè retoquin nel repartu recursos se fhexzier. De
fheitho, una de læs grandes contribuçones de la razon pura de la
eleiçon ye demonstrar conclusivamente que mesmamente una ùnica
mente omnisciente solo podriæ resolver essi typu problema cun la
construcçon & la constante utilizaçon de taxæs d'equivalencia
(ou "valores" ou "taxæs lhindeiræs de contribuçones
de substituçon"), esto ye, pola attribuçon d'un indiç
numèricu a cada typu recursu que n sin derivase de propriedà dala
d'essa cousa n particular, indagora reflectare ou condensare la suæ
relevancia na structura total de los medios & fines. Pante cada
pequenha variaçon, mal tenriæ que considerar essos ìndices
quantitativos (ou "valores"), nos que se concentrariæ la
informaçon relevante; & a l acopla' læs quantidahes una por
una, podriæ arreorganizar todolos elementos in sin tener falta
arretomar todu l puzzle de magar l intamu, nin tener falta aparar a
cada etapa por analyzar nœvamente todolos elementos & læs suæs
ramificaçones.
Basicamente,
n un systema nel que l conhœcemiento de fheithos relevantes anda
disperso ente mũîthæs personæs, los precios valen de cordinadores
ente læs differentes acçones de variæs personæs de la mesma
fhorma que los valores subiectivos adiudariæn a aquelha mente
omnisciente a cordina' læs differentes partes de l sou plan. Val la
pena contemplar pœr un intre un exemplo per simple & commun de l
systema precios n acçon por ver da exacto lo que ye a fhazer.
Supponèi pœr un instante que, ayures nel mundo, una nuœva
opportunidà d'usar daquè materia prima apaheç — vamus garra'l
stanho d'exemplo — ou que daquè de læs fhontes de stanho se tenga
eliminada. Pa l nuœssu exemplo nun importa — & ye per
significativo que nun importe — quala d'essæs duæs causæs
augmentarun la excassez de stanho. Todo lo que los usuarios de stanho
tienen falta saber ye que parte l stanho q'avezabæn consumir,
gasta-se hagora cun mas proveithu ayures &, por decurrencia
d'esto, necessitæn ser mas econòmicos nel sou usu.
Nun
fhai falta nin que bøna parte d'elhos sabia u essa demanda nacîu
primeiro, nin mesmo pol amor de que diran afhorrar essos recursos.
Val que delhos sabian directamente de la existencia de la nuœva
demanda & que y transfieran recursos, q'outræs personæs
arreparen nel vazio que se crehou & actùen completando-lo cun
recursos d'outræs fhontes, & intos l effeitu dirà aìna
sparcise pœr todu l systema econòmicu, influenciando non solo n
todolos usos de l stanho, ma tamien nos usos de los sous substitutos,
& de los substitutos d'essos substitutos, ansì cumo na offerta
de todæles cousæs fheithæs de stanho, & na de los substitutos
d'esses cousæs & ansì successivamente; & todo esso occurre
sin sabe' la gran mayorìa d'aquelhos que realizen essæs
substituçones nada sobre la causa primeira d'essos cambios. El todo
actùa cumo si fhuer un ùnicu mercau, solo q'esso nun occurre por
poder cada un de los sous miembros analyzalo cumo un todo, occurre
por tene'l campu limitau de la vision que cada un algama abondo pa
communicar, pœr innùmeros intermediarios, la informaçon relevante
a todos. El meru fheithu d'haber un precio pa cada bien — ou, meyor
ditho, d'acoplase l precio local de cierta fhorma cul costu de
transportalu a essi sitiu, & ansì successivamente — trahi la
mesma soluçon q'una ùnica mente dotada de todæles informaçones
algamariæ (magar mal ser una hypòthesis a penæs), indagora stando
verdaderamente dispersæs essæs informaçones ente todælæs
personæs que s'involucræn nel processu.
VI
Ha-se
intende'l systema precios cumo un mechanismu transmission
d'informaçones por poder intende' la suæ verdadeira funcçon —
una funcçon que cumplre evidentemente cun mènos perfecçon a l dise
tornando los precios mas inflexibles (quantos & mas a l tornase
los precios indexahos extremamente inflexibles, læs fhuœrçæs que
normalmente actuariæn causando cambios de precio remanecen actuando,
exerciendo una influencia considerable nos cambios n outros aspeitos
de los contractos). El principal aspeitu d'essi systema ye la
economìa l Saber cun q'opera; ou n outros tèrminos, ye como de
pouco los participantes individuales necessitæn saber por ser quien
a toma' læs decisiones correctæs. De fhorma abreviada, pol amor
d'un ciertu typu sýmbolu, solo la informaçon mas essencial se
transmitte, & mal pante aquelhos que s'interessæn n elha. Nun
seriæ solo una metàphora dizir que l systema precios ye typu caxa
supermercau, ou typu systema telecommunicaçones que mal deixæn a
los productores individuales apenæs observa'l movemiento dalgunos
factores — de l mesmu xheytu q'un tèchnico ye a concentrase solo
næs consolæs dalgunos monstradores — adaptando læs suæs
actividahes a læs alteraçones q'elhos conhœcen solo a partir de lo
que s'amuœsa pœl movemiento de los precios.
Evidentemente,
essos arreglos egual nunca diran ser "perfeitos" na
orientaçon de perfeiçon que los economistas utilizæn nos anàlyses
de l balance econòmicu. Ente tanto, dà-mi la lherça de que la zuna
theòrica d'abordar cada problema cun la presumpçon de conhœcemiento
mas ou mènos perfeito por parte de quasj que todolos que
s'involucræn quasj que nos cegare de la verdadeira funcçon de l
mechanismu precios, lhevando-nos a applicar de fhorma inganhosa
patrones que nun s'adeqùæn xhulgando la suæ efficiencia. Ye
formidable que n una situaçon na q'ha hi excassez d'un typu materia
prima, in sin dar dal mandau, in sin saber ma un piñu personæs de
la causa d'essa excassez, dezenes de milhares de personæs de læs
que læs identidahes nunca se conhœceran, quantos & mas tres
meses d'investigaçon, intamæn intos utilizar essa materia ou los
sous subproductos de maneira mas econòmica; ou sea, todæs elhæs
intamæn actuar na direcçon correcta. Esto, por si mesmo, ye
formidable abondo; egual que, n un mundo d'incertezæs constantes,
non todo podia organizase tan perfeitamente cumo pa caltener
constantes læs suæs proporçones sol mesmu nivel que se considera
"normal".
Usei
deliberadamente la pallabra "formidable" por cutir a l
lleitor & fhazelu arretirase de la complacencia cun la que
s'afhai a dar cumo cierto l funccionamiento d'essi mechanismu. Sou de
l convincemiento que si esso fhuer la conseqüencia d'un proyectu
humanu consciente, & si læs personæs orientadæs polos cambios
de los precios soupieren tene' læs suæs decisiones una importancia
mũîtho mayor que la realizaçon de los sous fines immediatos, intos
essi mechanismu diba-se afhalagar cumo un de los mayores triumphos de
la mente humana. El sou azar ye doblre: nin elho ye l fruîtu d'un
proyectu humanu, nin læs personæs que s'orienten por elho s'afhaen
a comprehender por que fhaen læs cousæs que son oblrigadæs a
fhazer. Solo q'aquelhæs que clamen por una "direcçon
consciente" — & que nun son a admittir que daquè sea a
crease n sin una planificaçon (& de fheitho, sin mesmo daquien
que lo comprehenda cumo un todo), q'algame resolver problemas que nòs
mesmos nun podemus resolver conscientemente — tienen que s'alcordar
de lo que vien: el problema ye precisamente como expandi' la
extension de la utilizaçon de los recursos alhen de la extension de
la comprehension d'una ùnica persona; & por tanto trata-se d'un
problema de como administra' la necessidà d'un control consciente, &
de como dar incentivos a fin de decidi' la xhente lo que pretende,
sin daquien y dizir que fhaer.
El
problema que s'anda tratando ende, de fhorma dala se refier
exclusivamente a la economìa, puœis waña cabo quasj que todolos
outros verdadeiros phenòmenos sociales, cumo la fhala & bøna
parte la nuœssa herencia cultural, eguando de facto l problema
central de toda la ciencia social. Cumo Alfred Whitehead
dixeræ, in relaçon cun outra cousa, "Un truismu profundamente
falsu, que se repite n todolos manuales & nos discursos de
personæs eminentes, diz haber nòs de cultiva'l vezu de pensar no
q'andamus fhaziendo. L oppuesto ye lo que ye verdadeiro. La
civilizaçon adelantra a l augmenta' la cifra trabayos importantes
realizables sin tener de pensar n elhos". Esso tien una profunda
importancia nel campu social. Usæn-se constantemente fòrmulæs,
sýmbolos & rieglræs que nun s'intiende que significæn, sì
q'ansì pelos que se ye a tener accessu a conhœcemientos
q'individualmente nun se dibæn tener. Creæn-se essæs pràcticæs &
instituçones tomando cumo base los vezos & instituçones que
s'amosarun bien exitosos næs suæs propriæs spheræs & que se
tornarun la fundaçon pœr riba de la que s'eguou la civilizaçon.
El
systema precios ye solo una d'esses creaçones que la xhente
apprehendîu a usar (magar indagora star lhøñe
de tenese apprehendido a usar perfeitamente) lhœw d'atopalu, quantos
& mas inantea d'intendelu. Por elhi tornæn-se possibles, non
solo la division de l trabayu, tamien la cordinaçon de recursos que
se basen nos conhœcemientos que ya se divulgaræn ampliamente. Læs
personæs a læs que yos presta ridiculizar qualquiera recommendaçon
de que ye ansì que læs cousæs funccionæn, deformæn el nuœssu
argumento a l insinuar andar diziendo nòs que ye por millagro q'un
systema cumo talu se disinvolvîu spontaneamente, tornando-se l que
meyor s'adeqùa a la civilizaçon moderna. Trata-se exactamente de lo
contrario: la xhente ye a crear essa division de l trabayu na que la
nuœssa civilizaçon se sofhita precisamente por atopar un mèthodu,
tornando-la possible. Nel casu de q'esso nun occurrieræ, possible ye
que tuvier spoxigaho un typu inteiramente differente de civilizaçon,
talvez el "gubierno" de los fhoruños, ou outra cousa da
fheitho inverosimil. Todo lo que se ye a dizir ye que t'hagora nun
houbo quien produzir un systema alternativu u ciertæs
characterìsticæs de l systema existente — que se respeitæn,
mesmamente por quien lu attacca violentamente — sean a preservase,
specialmente n relaçon a la capacidà individual de decidi' los sous
fines &, conseqüentemente, de disponer lhibremente de læs suæs
habilidahes & Saber.
VII
Por
varios motivos, ye òptimo nun ser ya la necessidà l systema precios
elemento discussion pante qualquier càlculu racional n una sociedà
complexa, solo pante bandæs cun oppiniones polìticæs stremadæs.
La thesis conforme a la que sin el systema precios nòs nun podriæmus
preservar una sociedà basada n una division trabayu tan extensiva
cumo la nuœssa, recibîu-se cun glrayidos de tsacota a l apresentala
Mises venticinco anhos ha. Wœy los argumentos que delhos indagora
apresentæn refutando esta thesis nun son ya exclusivamente
polìticos, & esso crea una atmosphera mũîtho mas receptible a
discussiones ponderadæs. Viendo Leon Trostky argumentando que
l "càlculu econòmicu ye impensable sin læs relaçones de
mercau"; xhurando l professor Oscar Lange a l professor
Von Mises una statua màrmole nel futuro Directorio de Planificaçon
Central, & arrediscobriendo l professor Abba P. Lerner a
Adam Smith, emphatizando consisti'l proveithu essencial de l
systema precios n induzir a la persona a fhazer aquelho que ye de l
interes commun nel instante que busca realiza' los sous proprios
interesses, intos, læs disconformidahes ya nun ye possible
attribuyilæs a preconceitos polìticos. Los dissidentes restantes
pahecen nidiamente differir d'essa posiçon por motivos puramente
intellectuales &, mas particularmente, por causa de differenciæs
de mèthodu.
Una
declaraçon reciente de l professor Joseph Schumpeter nel sou
"Capitalismo, socialismo & democracia" apurre un
exemplo perfeito d'esses differences de mèthodu que tengo n cantu la
mente. L auctor ye un de los economistas mas proeminentes ente
aquelhos q'analyzæn el phenòmenu econòmicu a partir dalgun ramal
de l positivismo. Pante sigo, essos phenòmenos grilhæn por
conseqüencia de l mutuu effeitu q'exercen ciertæs quantidahes
obiectivæs de bienes, quasj
que cumo si nun houbier intervençon dala de mentes humanæs. Solo
por causa d'essos presuppuestos, sou quien a comprehende' la
declaraçon que vien — &, pante min, spantosa. El professor
Schumpeter argumenta se' la possibilidà de càlculu racional n
absencia d'un mercau pa los factores producçon, una decurrencia de
la proposiçon theòrica pola que "los consumidores q'anden
evaluando (demandando) los bienes de consumu ipso facto tamien
anden evaluando medios de producçon q'entræn na producçon
d'aquelhos bienes".[1]
Tomada
litteralmente, essa declaraçon ye simplemente falsa. Los
consumidores nun fhaen nada d'esso. Lo que l "ipso facto"
de l professor Schumpeter probablemente significa ye cinca' la
evaluaçon de los factores de produçon implìcita, ou que se deduz
necessariamente, de la evaluaçon de los bienes de consumo. Solo
q'esso tampouco ye verdadeiro. La implicaçon ye una relaçon
racional que solo ye a affirmase cun certeza a partir de
presuppuœstos pa l mesmu individuo. Ye evidente, ente tanto, nun
depende' los valores de los factores de producçon exclusivamente de
la evaluaçon de los bienes consumu, dependen tamien de læs
condiçones de fornecemiento de los varios factores de producçon.
Solo un ùnicu individuo que conhœcier todos essos factores
simultaneamente podriæ incontrar una respuœsta derivada
directamente d'essos datos. El problema pràcticu apaheç, ente
tanto, precisamente por nun star essos datos nunca inteiramente
disponibles pante una ùnica persona, & por ser necessaria, por
conseqüencia, por resolver essi problema la utilizaçon de
conhœcemientos dispersos ente variæs personæs.
El
problema, por tanto, nun diba star de fhorma dala resuœltu si se
demonstrare que todolos datos, si anduvieren disponibles pa una ùnica
mente (cumo hypotheticamente andariæn pa l economista q'observare l
problema), dibæn por si mesmos determina' la soluçon; inversamente
d'esso, precisariæ-se demonstrar como una soluçon podriæ produzila
la interacçon ente personæs que, individualmente, mal tienen
conhœcemiento parcial d'elho a penæs. Presumir que todu l Saber
podia ponese a disposiçon d'una ùnica mente, de maneira cumo se
presume star disponible pante nòs, cumo economistas que se dedicæn
a analyzar una qüestion, equival a scapar de l problema &
menospreziar todo lo que ye importante & relevante nel mundo
real.
Q'un
economista de la statura l professor Schumpeter balte n tal armadiya
por causa l ambiguidà que l tèrminu "dado" tien pante los
incautos difficilmente podriæ considerase un simple error. Esto
insinùa, de fheitho, que daquè ha hi fundamentalmente erroneo cun
una approximaçon que da vezo disprezia una parte essencial de los
phenòmenos cun los que s'ha lhidiar: la inevitable imperfecçon de l
conhœcemiento humano & la necessidà decurrente d'un processu
pol que l Saber se capte constantemente & se transfiera.
Qualquiera approximaçon — cumo gran parte la economìa mathemàtica
cun læs suæs variæs equaçones simultaneæs — que parta de l
presuppuœstu de que l Saber de læs personæs correspuœnde a los
fheithos obiectivos de cada situaçon, dirà systematicamente deixar
a parte aquelho que ye l nuœssu principal lhabor explicar. Ando
lhøñe de negar que, nel nuœssu systema, l anàlysis de l balance
econòmicu tenga una actividà util q'imprestar, sì q'ansì quando
tyega l puntu n q'offusca a los nuœssos principales intellectuales,
fhaziendo-yos pensar que la situaçon que describo tien una
relevancia directa na soluçon de problemas pràcticos, ya ye mas que
la hora d'alcordanos de nun lhidiar essi typu d'anàlysis cul
processu social de fhorma dala, & de nun ser esso ma una etapa
preliminar na investigaçon de l problema principal.
[1]
Schumpeter, Capitalismo, Socialismo & Democracia [Capitalism,
Socialism, and Democracy (New York; Harper, 1942), p. 175]. El
professor Schumpeter ye, avulta-mi, el responsable la creaçon de l
mythu pol que Pareto & Barone tenriæn "resuœltu" el
problema l càlculu econòmicu nel socialismo. Lo q'elhos &
mũîthos outros fhexzierun fhoi solo enumera' læs condiçones que
tenriæn que se satisfazer pa un repartu racional de recursos, &
observar q'essæs condiçones yeræn essencialmente læs mesmes de l
stau d'equilibrio d'un mercau competitivu. Esso ye inteiramente
differente de saber como l repartu recursos, dependiendo de læs
condiçones, ye a observase n pràctica. El propriu Pareto (de quien
Barone practicamente apañou quasj que todo lo que teniæ de dizir),
lhøñe de declarar tener resuœltu essi problema pràcticu, de
fheitho, negou explicitamente poder resolvese n sin l auxilio læs
rulæs. Vèi l sou Manuel d'èconomie pure (2d ed., 1927), pp.
233–34, ["Manual d'economìa pura"]. Los excerptos
relevantes citæn-se n una traducçon anglesa a l intamu l mîou
artìculu Socialist Calculation: The competitive 'Solution'
["Càlculu socialista: la 'soluçon' competitiva"] in
Economics, New Series, Vol. VIII, No. 26 (May, 1940), p. 125.].
.jpg)
