Hagora
que ya viví l mîou casu, sou a rememoralu cun mas serenidá. Nun
temptarei fhazeme perdonar. Temptarei nun acusar. Passou simplemente.
Nun
m’alcuœrdo cun nitidez de l sou inicio. Transformei-me independiente de
la miæ consciencia & quando abrí los wœyos la gafez circulaba-mi
irremediablemente n sangre, ya antiguo nel sou Poder.
Ye
necessario contar un pouco de min, primeiro de l mîou contactu cun
Daniel. Mal ansí se conhocerá a penæs la staya u la suæ grana se semou.
Magar nun tener fe n que se puœda comprehender inteiramente por que la
grana resultou n tan tristes fruîtos.
Siempre
fhui aselada & nunca di pruœbæs de tene’ los elementos que Daniel
disinvolvîu n min. Nací de creaturæs simples, instruyidæs n aquelha
sabedoría que s’acquier pœla experiencia & s’adivina pœl xacíu
commun. Viviemus, de la miæ infancia ta los mîous catorze anhos, n una
bœna casa de barriada, u you studiaba, trebeyaba & me movíæ
dispreoccupadamente sol mirar benevolente de mîou paî & maî.
Ta
q’un díæ n min discobrierun una mocina, abaxarun el mîou vestidu,
fhexzierun-mi gastar nuœvæs pieçæs de roupa & considerarun-me quasj
que preparada. Acceitei la revelaçon & læs suæs conseqüenciæs sin
gran fholgorio, de la mesma fhorma distrahida cumo studiaba, passeaba,
lleyíæ & vivíæ.
Mudémunos
a una casa mas próxima de la vilha, n una barriada de la que
silenciarei l nome, cabo outros detalhes posteriores. Ende you tenríæ
opportunidá de conhocer rapazæs & moçæs, dizíæ miæ maî.
Realmente
fhixzi aína delhos amigos, cun la miæ gayøla amena & fácile.
Considerabæn-me guapina, & l mîou cuœrpu fhuœrte, la miæ piel clara
causabæn sympathía.
Por
quanto a los mîous suœños, n essi tiempu tan intsida d’elhos – los de
una moça qualquiera: casar, tener fhiyos &, finalmente, ser feliz,
ardencia que you nun precisaba bien & confusamente inquadraba nos
fines de læs mil novelæs que lleyeræ, sin me deixar contaminar de l sou
romanticismo. You mal speraba que todo passare bien, magar nunca
m’allegrar si ansí succedíæ.
A
los diez & nuœve anhos atopei a Jaime. Casemus & arrendemus una
casa curiosa, bien amoblada. Viviemus ses anhos xhuntos, sin fhiyos.
& You yera feliz. Si daquien m’introgaba, you affirmaba,
addicionando, non sin un pouco de perplexidá: “Por?”
Jaime
fhoi siempre bønu pante min. &, el sou temperamento pouco ardiente,
you lu consideraba de cierta maneira una extension de mîos paî &
maî, de miæ casa anterior, u m’afhexzieræ a læs prebendæs de fhiya
única. Vivíæ facilmente. Nunca y dedicaba un pensamiento fhuœrte de mas a
qualquier assumptu. &, por afhorrame indagora mas, nun crehíæ
inteiramente nos lhibros que miraba. Mal los teníæn fheithos por
imbahecer, pensaba you.
Alquando,
murnia n sin causa scurecíæ-mi la cara, una sinhalrdá tebia &
incomprehensible de dóminæs nunca vividæs m’habitaba. Nada romántica,
apartaba-læs lhœw aína cumo a un sentimiento inútile que nun s’amarra a
læs cousæs realmente importantes. Qualæs? Nun læs definíæ bien &
inglobaba-læs na expression ambigua – “cousæs de la vida”. Jaime. You.
Casa. Miæ maî.
D’outra
maneira, la xhente que m’arrodiaba movíæ-se tranquillo, la tiesta nidia
n sin preoccupaçones, n un cœrru u l vezu ha mũîtho dieræ antsor a
caminos ciertos, u los fheithos explicabæn-se razonablemente pr causæs
visibles & los mas extraordinarios connectabæn-se, non por
mysticismo, connectabæn-se por comodismo, a Dîous. Los únicos
acontecemientos capazes de perturba’ læs suæs almæs yeræn la naçon, el
Casar, la muœrte & los stahos que s’atyegæn a elhos.
Ou
m’inganho &, na miæ feliz cegueira, nun sabíæ velo mas
profundamente? Nun sei, sí q’ansí hagora avulta-mi impossible que na
zona scura de cada home, mesmamente ta la de los mas pacíficos, nun
aniale la minaça d’outros homes, mas terribles & dolorosos.
Si
aquelha vaga insatisfacçon me veníæ smolrecer, you, sin saber explicala
& avezada a outorgayos un nome claru a todelæs cousæs, nun la
admittíæ ou attribuyíæ-la a indisposiçones phýsicæs. Arriendæs d’esso,
la xhuntança l domingo n casa de mîos paî & maî, cabo læs primæs
& vizinos, qualquier bøn & animau trebeyu arreconquistabæn-me
aína & tornabæn poneme n camin antsu, da nuœvo a caminar ente l
enxame de los de wœyos piesllos.
Noto
hagora que cierta apathía, mas que paz, abuxaba los mîous actos &
læs miæs ardenciæs. Alcuœrdo-me que Jaime dixeræ una vez, un pouco
emocionau:
— Si nós tuvieremus un fhiyu… Respondí, sin fhazey mũîthu casu:
— Pa que?
Densu velo m’apartaba de l mundo &, sin lo saber, una garma distanciaba-me de min mesma.
&
Ansí continuei ta que contrahí fiebre typhoide & quasj que morrí.
Læs miæs duæs casæs mobilizarun-se & n un trabayu de nœithes &
díæs salvarun-me.
La
convalecencia vieno alcontrame flraca & pállida, sin ganæs de nada
de l mundo. Mal m’alimentaba a penæs, irritaba-me cun simples pallabræs.
Passaba l díæ sporrida n riba l cabeçal, sin pensar, sin mover,
prindada por anormal & dulce murnia. Nun affirmo cun certeza q’essi
stau favorecier una influencia mas fácile de Daniel. Afiguro-me inantea
que fhorçaba la miæ debilidá por conserva’ la xhente a l redor de min,
cumo na phase de la dolencia. Quando Jaime veníæ de l trabayu, el mîou
aire de fragïlidá accentuaba-se arremente.
Nun
fhexzieræ planes d’assustalu, sí q’ansí algamei-lo. & Un díæ,
quando you ta ya scaheicieræ l mîou Actuar de “convaleciente”,
communicarun-me que you passaríæ dous meses in Belo Horizonte, u l bøn
clima & l nuœvu ambiente me fortificaríæn. Nun houbo appellaçon.
Jaime ende que me conduzîu, n un tren nocturnu. Reservou-mi una bœna
pension & martsou, deixando-me solina, sin que fhazer, subitamente
sapiada n una lhibertá que you nun pedieræ & que nun sabíæ utilizar.
Talvez
fhuer l intamu. A fhuœra de la miæ órbita, lhœñe de læs cousæs cumo que
nacidæs cun migo, sentí-me n sin sofhitu porque a l cabu nin læs noçones
recibidæs criaræn raízes drientro min, tan superficialmente you vivíæ.
Lo que ta intos me sustentaræ nun yeræn convicçones, yera la xhente que
læs teníæ. La primer vez que mi dabæn una opportunidá de ver cun los
mîous proprios wœyos. La primer vez que m’apartabæn cun migo mesma.
Polæs cartæs que d’aquelha scribí & lleyidæs mũîtho de puœis,
observo q’un sentimiento de morrinha s’apoderaræ de min. N elhæs todæs
referíæ-me a la vuœlta, anhelando-la cun cierta anxiedá. Esso, impero,
ta Daniel.
Nun
sou a, quanto si mas hagora, alcordame de la cara de Daniel. Fhalo
d’aquelha physionomía suæ de læs miæs primeiræs impressiones, bien
diversa de l todo xhunto a que spuœis m’afhixzi. Solo intos,
infelizmente un pouco tarde, fhui a comprehendelo pœla convivencia &
a absorbe’ los sous traços. Pero yeræn outros… De l primer Daniel nada
guardei, ma la marca.
Sei
que sorríæ, mal a penæs esso. Da quando, vien-mi qualquier traçu sou,
xebrau, d’aquelhos anteriores. Los sous dedos curvos & lhargos,
aquelhæs sobreceyæs xebradæs, densæs. Mas nada. Ye que me dominaba de
tala fhorma que, si ansí lo sou a dizir, quasj que m’impedíæ velu.
Pienso ta que la miæ angustia posterior mas s’accentuou cun essa
impossibilidá d’arrecompone’ la suæ figura. You ansí mal teníæ læs suæs
pallabræs, l alcordança de la suæ alma, todo lo que nun yera humano n
Daniel. & Næs nœithes d’insomnio, sin poder
arreconstituyilu mentalmente, ya exhausta polæs temptativæs inútiles,
miraba-lu cumo a una figura, enorme, de contornos móbiles, mayadora
& a l in par tiempu distante cumo una minaça.
Cumo
un pintor que por prinda’l aire na suæ tela inclina l picalin de los
árbolres, fhai volar pelos & sayæs, mal me yera a alcordar d’elhi
transportando-me a min mesma, d’aquelha. Martirizaba-me cun accusaçones,
dispreziaba-me &, mancada, frayada, afhitaba-lu n min vivamente.
Non obstante ye necessario incetar pœl principio, poner un pouco d’orde n esta narrativa miæ…
Daniel
vivíæ na pension u you staba. Nunca me trataba, nin you lu notaræ particularmente. Ta q’un díæ lu ascuîthei fhalar, baltiando subitamente n
tsarra cun outros, magar que sin abandonar aquel aire sou de distancia,
cumo acordando d’un suœñu spessu. Sobre l trabayu. Que nun teníæ que se
constituyir n un mediu de mata’ la fhame immediata. &,
distrahiendo-se scandalizando los circumstantes, addicionaba – n un
momento qualquier abandonaríæ l sou, lo que ya fhexzieræ variæs vezes,
por vivir cumo “un bœn vagabundu”. Un studiante de lhettræs, tres el
primer instante de silencio & de reserva que se fhormou,
arretrucou-y fríamente que primeiro que nada trabayar yera un Deber. “Un
Deber cun la sociedá.” Daniel fhixzo un sparaban qualquier, cumo si
nun y interessare convincer, & concedîu-y una phrase: Ya dixeræ
daquien de nun haber fundamento pa l Deber.
Salîu
de la sala, deixando a l studiante indignau. & A min, surprehesa
& divertida: nunca ascuîtharæ daquien rebelase contra l trabayu,
“una oblrigaçon tan seria”. Lo máximo de revuœlta de Jaime ou de mîou
paî mal se concretizaba a penæs cun fhorma de queixa, sin importancia.
Normalmente, you nunca m’alcordaræ de que se podier non acceitar,
scoyer, arrevolvese… Sobre todo percibieræ pente læs pallabræs de Daniel
una repulsa polo stablicido, polæs “cousæs de la vida”… & nunca se
m’occurrieræ, si non cumo leve phantasía, desear que l mundo fhuer
differente de lo que yera. Alcordei-me de Jaime, siempres afhalagau pol
“disimpeñu de læs suæs funcçones”, cumo elhi contaba, & sentí-me,
sin saber polo que, mas segura.
De
puœis, quando tornei a ver Daniel, formalizei-me n una postura fría
& inútile, puœis elhi mal me percibíæ, mangando-me ansí cabo la
pension inteira, a salvo. Ente tanto, examinando-los a todos quando la
cena, sentí vagamente cierta vergœnça n fhazer parte d’aquel cœrru
amorphu d’homes & muyeres que n una combinaçon tácita se sofhitabæn
& se scalecíæn, xhuntos scontra lo que yos venier perturba’l
consuœlu. Comprehendí que Daniel los dispreziaba & irritei-me por
influenciame tamien elho a min.
Nun
andaba afheitha a passar mũîthu tiempu n qualquier pensamiento, &
una subtil morrinha, cumo una impaciencia, apoderou-se de min. De magar
aquelha, sin pensalo duæs vuœltæs, evitaba a Daniel. Viendo-lu,
imperceptiblemente poníæ-me n guardia, los wœyos abiertos, getadores.
Pahecíæ-mi que you temíæ q’elhi pronunciare daqué phrase d’aquelhæs
suæs, curtiantes, por rocear acceitalæs… Fhorcei la miæ antipathía,
defendiendo-me nun sei de que, defendiendo paî, maî, Jaime & todolos
mîos. Sí q’ansí fhoi n vano. Daniel yera l pelligro. & You
caminaba-y a la scontra.
Outra
vez, vagaba you pœla pension valreira, a læs duæs horæs d’una tarde
tyuviosa, ta que, ascuîthando vozes na sala de spera, p’alhá que
m’afhalei. Elhi tsarraba cun un home flracu, cun roupa negro. Los dous
fumabæn, fhalando n sin apurase, invuœltos nos sous pensamientos a tal
puntu que nin me vieræn intrar. Diba arretirame, sí q’ansí una curiosidá
súbita prindou-me & fhui pa una poltrona, xebrada de læs q’elhos
occupabæn. A l cabu, arreflexionei disculpando-me, la sala pertenecíæ a
los huœspides. Procurei nun fhazer dal barulhu.
Nos
primeiros momentos, pa la miæ perplexidá, nada comprehendí de lo que
fhalabæn… Gradualmente stremei delhæs de pallabræs conhocidæs, ente
outræs que you nunca ascuîtharæ pronunciadæs: términos de lhibros. “La
universalidá de…”, “l acepçon abstracta que…”. Ye preciso saber que you
nunca assistieræ a classes u l assumptu nun versare sobre “cousæs” &
“historiæs”. You mesma, cun pouca phantasía & pouca intelligëncia,
nun pensaba si non a comuña cun la miæ strẽitha realidá.
Læs
suæs pallabræs svariabæn pœr riba min, sin me caltriar. Ente tanto,
adivinei, singularmente mal a gusto, q’elhæs scondíæn una harmonía
propria que you nun yera a catar… Procuraba nun m’entetener por nun
perde’ la tsarra mágïca.
— Læs realizaçones matæn l ardencia – dixo Daniel.
“Læs realizaçones matæn l ardencia, læs realizaçones matæn l ardencia”, repetíæ-mi, un pouco plasmada.
Perdíæ-mi delhæs & quando tornaba fhazey casu ya outra phrase mysteriosa & brilhante nacieræ, perturbando-me.
Hagora Daniel fhalaba de sigo.
—
Lo que m’interessaba sobre maneira ye sentir, accumular ardencies,
intsime de min mesmu. La realizaçon abre-me, deixa-me valreiru &
fhartucu.
—
Nun ha hi fhartura – dixo l outru, ente læs borronadæs de l sou
cigarru. – Ha hi da nuœvo la insatisfacçon, creando outra ardencia q’un
home normal procuraríæ realizar. Tu xhustificæs la tuæ inutilidá cun una
theoría qualquiera. “Lo q’importa ye sentir & non fhazer…”
Disculpa. Tu fracassæsti & solo yes a affirmate pœr acio de la
phantasía…
Ascuîthaba-los,
ablucada. Surprehendíæ-me non solo la tsarra, cumo la superficie u elha
se sofhitaba, qualquiera cousa lhøñe de la verdá de todolos díæs, cun
esso & cun todo mysteriosamente melódica, cutiendo, adivinaba,
outræs verdahes disconhocidæs pante min. & Surprehendíæ-me tamien
velos truñase cun pallabræs pouco amables q’offenderíæn qualquiera outra
persona magar recibise por elhos sin yos dar mas, cumo si… cumo nun
sabiendo lo que significaba “honra”, por exemplo.
&, sobre todo, la primer vez que you, t’aquelha profundamente apigaçada, acollumbraba læs ideæs.
La
smolriçon que læs primeiræs tsarræs cun Daniel mi causaræn nacíæ cumo
d’una certeza de pelligro. Un díæ fhui a explicay q’al pensamiento
d’essi pelligro vinculabæn-se expressones vistæs nos lhibros cul poucu
casu que you polo normal concedíæ a todo & q’hagora mi brilhabæn na
memoria: “fruîtu l mal”… A l Daniel dizimi que you fhalaba de la Biblia,
invadîu-me l terror de Dîous, entemiciendo-lu ente tanto cun una
curiosidá fhuœrte & vergoñosa cumo la d’un vicio.
Por
esso todo, la miæ historia ye diffícile d’elucidase, xebrada nos sous
elementos. Ta onde fhoi l mîou sentimiento por Daniel (gasto essi
términu commun por nun saber exactamente quala yera la suæ sustancia)
& u intamaba l mîou dispertar a l mundo? Todo s’enteverou,
tracamundiou-se n dientro de min & you nun sabríæ precisar si l mîou
disassossiegu yera l ardencia de Daniel ou l anxia de geta’l nuœvu
mundo discobierto. Por dispertar you simultaneamente muyer & humana.
Talvez
Daniel actuare mal a penæs cumo instrumento, talvez la miæ destinaçon
fhuer mesmamente la que segí, la destinaçon de los suœltos na tierra, de
los que nun miden læs suæs acçones nin pa bien & nin pa mal, talvez
you, mesmamente sin elhi, me discobrier un díæ, talvez, mesmamente sin
elhi, scapare de Jaime & de la suæ tierra. Que sei you?
Ascuîthei-los,
cerca de duæs horæs. Los wœyos afhitos dolíæn-mi & læs piernæs, na
immobilidá, quedaræn afhormigadæs. Quando Daniel me mirou. Dixo-mi mas
tarde que la gargayada que dieræ & que tanto me mancaræ, houbo
fhazeme tyorar, causaræ-la la exaltaçon u s’atopaba ha díæs & sobre
maneira pol mîou penosu aspeitu. La miæ bouca stupidamente abierta, “los
mîous wœyos lhoucos, comprobando la miæ innocencia d’animal”… yera ansí
que Daniel mi fhalaba. Aruñando-me cun phrases que y salíæn fáciles
& incolores pero que n min se tyancabæn, rápidæs & agudæs, pa
siempre.
&
Ansí conhocí a Daniel. Nun m’alcuœrdo de los detalhes que nos
approximaræn. Sei solo que fhui you quien lu busquei. & Sei que
Daniel s’apoderou progressivamente de min. Consideraba-me cun
indifferencia &, you me lo afiguraba, nunca s’inclinaríæ a la miæ
persona si nun m’alcontrare curiosa & divertida. La miæ conducta
d’humildá pante elhi yera l mîou agradecemiento a l sou favor… Como lu
admiraba. Ente mas suffríæ l sou disprezio, tanto mas lu consideraba
superior, tanto mas lu xebraba de los “outros”.
Wœy,
comprehendo-lu. Perdono-lo todo, perdono-lo todo a los que nun saben
aguantar, a los que se fhaen preguntæs. A los q’andæn a la cata de
motivos por vivir, cumo si la vida por si mesma nun se xhustificare.
Conhocí
mas tarde a l verdadeiru Daniel, el doliente, el que solo existíæ, magar
que n perpetuu rescamplu, drientro de sigo. Quando s’intorniaba pa l
mundo, ya tateante & apagau, notaba-se sin sofhitu &, amargu,
perplexu, discobríæ que mal sabíæ pensar. De los que tomæn possession de
la tierra n un segundu, los wœyos, piesllos.
Aquel
Poder sou de scosa’ læs cousæs primeiro de tenelæs, aquelha prevision
suæ nidia de l “spuœis”… Primeiro d’inicia’l primer passu pa la acçon,
ya degustaba la saturaçon & la tristeza que sigen a læs victoriæs…
&,
cumo por compensar esta impossibilidá de realizaçon, elhi, a quien l
alma suæ tanto ansiaba expandise-y, inventaræ outru camin u la suæ
inactividá llibrare, u podier extendese & xhustificase. Realizase,
repetíæ, véi ende l mas altu & noblre obiectivu humanu. Realizase
seríæ abandona’ la possession & la realizaçon de cousæs por tomar
possession de si mesmu, por disinvolve’ los proprios elementos, por
spoxigar drientro de los proprios contornos. Por fhaze’ la propria
música & elhi mesmu ascuîthala…
Cumo
si necessitare de tal programma… Todo n elhi cutíæ naturalmente lo
máximo, non na obiectivaçon, pero n un stau de capacidá, d’exaltaçon de
fhuœrçæs, de lo que nun habíæ quien se beneficiar & que por todos,
alhen d’elhi, s’ignoraba. & Essi stau yera l sou puxu. Assemeyaba a
lo que precederíæ una realizaçon & elhi ardíæ por algamalo,
sentiendo-se, ente que mas suffríæ, mas vivu, mas castigau, quasj que
satisfeithu. Yera l dolor de la creaçon, magar que sin la creaçon.
Porque quando todo se sleíæ, mal a penæs na suæ memoria quedaba daqué traça.
Nunca se concedíæ lhongu repousu, magar la sterilidá d’essa lhuîtha & por mas extenuante que yera.
Da
breve outra vegada torcíæ a l rodiu de si mesmu, olfacteando læs suæs
ardenciæs nacientes, condensando-læs ta elevalæs a un puntu de crisis.
Quando lu algamaba, vibraba nel odio, na belheza ou nel amor, &
sentíæ-se quasj que pagu.
Valíæ-y
todo d’intamu. Un páxaru que snalaba, fhazíæ-lu alcordase de tierræs
ignotæs, fhazíæ-lu arrespira’l sou vieyu suœñu de fhuga. De pensamiento a
pensamiento, inconscientemente afhalau scontra l mesmu fin, aportaba a
la noçon de la suæ cobardía, arrevelada non solo n essa constante
ardencia por scapar, de nun s’axhuntar a læs cousæs por nun lhuîthar por
elhæs, cumo na incapacidá de realizalo, ya que lo concebíæ, staçando n
sin piedá l humilhante bœn xacíu que y prendíæ l vuœlu. Essi duetto cun
sigo mesmu yera la reflexion de la suæ essencia, discobríæ, & por
elho continuaríæ-y toda la vida… D’ende fácile se tornaba esboça’l
futuro, lhargo, pando, tarasco, ta l final implaccable – la muœrte. Solo
esso & cutiríæ aquelho unde la suæ tendencia lu giaba: el
suffrimiento.
Paheç
una lhoucada. Ente tanto, tamien Daniel teníæ l sou raciocinio.
Suffrir, pante elhi, el contemplativu, eguaba l únicu mediu de vivir
intensamente… & a l final solo por esso ardíæ Daniel: por vivir. Solo
que los sous caminos yeræn extraños.
Intregaba-se
de tala maneira a l sentimiento que se creaba & de tala maneira esto
se tornaba fhuœrte que yera a scaheice’ la suæ procedencia provocada
& alimentada. Scaheicíæ q’elhi mesmu lo fhormaræ, n elho s’imbebíæ
& d’elho vivíæ cumo d’una realidá.
Da
quando la crisis, sin dala evasion, tomaba aspeitu tan dolorosamente
densu q’elhi, afhondando n elha, scosando-la, anxiaba finalmente çafase.
Creaba intos, por salvase, una ardencia oppuœsta que la sfhexzier. Por
rocear elhi n essos momentos la lhoucura, sentíæ-se doliente, lhøñe de
todolos humanos, lhøñe d’aquel home ideal que seríæ un serenu ser
animalizau, d’una intelligëncia fácile & afhayadiça. D’essi home que
nunca algamaríæ, que nun podíæ deixar de dispreziar, cun aquelha
altivez algamada polos que suffren. D’essi home que you invidiaba, ente
tanto. Quando l sou padecemiento spoxigaba por de mas, lhançaba los
wœyos n auxilio a essi typu que, por contraste cun la suæ propria
lhaceîra, pahecíæ-y guapu & perfeitu, intyenu d’una simplicidá que
pante elhi, Daniel, yera heroica.
Cansu
de la tortura, buscaba-lu, imitaba-lu, n una súbita sede de paz. Yera
siempres esta la fhuœrça oppuœsta que s’apresentaba a si mesmu quando
cutíæ l extremu dolorosu de la suæ crisis. Permittíæ-se un pouco
d’equilibrio cumo una trewa, magar que l apathía lhœw aína lu invadíæ.
Ta que, na voluntá mórbida de nuœvamente suffrir, condensaba essa
apathía, transformaba-la n angustia.
Vivía
n esti cyclu. Quiçabes permittier la miæ approximaçon n un d’essos
momentos u teníæ falta de la “fhuœrça oppuœsta”. You, avulta-mi tenelo
ditho ya, tenía bœn corte saludable, cun los mîous paraxismos medidos
& l mîou cuœrpu arreithu. &, hagora sei, tanto trataræ elhi de
mayame & humilhame, por invidiame.
Quixho
acordame, porque queríæ que tamien you suffrier, cumo un lheprosu que
secretamente ambiciona transmitti’ la suæ lhepra a los sanos.
Ente
tanto, innocente, Ofuscaba-me exactamente la suæ tortura. Quanto si mas
el sou egoísmo, quanto si mas la suæ mala idea assemeyabæn-lu a un
dîous sthronau – a un xanu. & Pa de tras, you ya lu amaba.
Wœy,
dá-mi pena de Daniel. De puœis de sentime impotente, sin saber que
fhazer de min, nun queriendo segir cul mesmu ayeri de calma & de
muœrte, & nun algamando, el vezu de l consuœlu, dominar un futuro
differente – hagora cato cun migo de lo lhibre que yera Daniel & de
lo infeliz que yera. Pœl sou ayeri – obscuru, intyenu de suœños que se
frustraræn – nun fhueræ a situase nel mundo conforme, a mediæs feliz, de
la media. Por quanto a l futuro, temíæ-lo abondo por conhocer bien los
sous proprios límites. & Por, magar conhocelos, nun se resignar a
abandonar aquelha ambiçon enorme, indefinida, que, de puœis ya inhumana,
s’impobinaba alhende les couses de la tierra. Falhando na realizaçon de
lo que se y apresentaba a los wœyos, dedicou-se a lo que, adivinaba,
nun habríæ quien lo fhuer a realizar.
Por
extraño que paheça, suffríæ polo que nun conhocíæ, por aquelho que,
“por una conspiraçon de la naturaleza”, nunca cutiríæ nin un intrin cun
los sentidos, “a lo ménos por saber de la suæ materia, de l sou color,
de l sou sexu”. “De la suæ qualificaçon nel mundo de læs percepçones
& de læs sensaçones”, dixo-mi una vez, na miæ vuœlta a la suæ
compañía. & L mayor mal que Daniel mi fhixzo fhoi dispertar dientro
de min mesma essa ardencia que n todos nós existe n potencia. A delhos
mal los acuœrda & los invenena, cumo nel mîou casu & nel de
Daniel. A outros conduz-los a laboratorios, guaceos, experienciæs
absurdæs, a l adventura. A la lhoucura.
Sei
hagora delho de los que busquæn sentir por sabese vivos. Fhui tamien
pœr essa travessía pelligrosa, tan probe pa la nuœssa terrible anxiedá.
& Quasj que siempre decepcionante. Deprehendí a fhaze’ la miæ alma
vibrar & sei que, magar esso, no mas profundo l propriu ser, uno ye a
cincar alerta & frío, mal a penæs observando l spectáculo que se y proporcionou. & Quantæs vezes quasj que cun apathía…
Comprehendíæ-lu
hagora. Sí q’ansí d’aquelha, mal víæ a l Daniel sin flraquezæs, soberanu
& distante, que m’hypnotizaba. Pouco sei sobre l amor. Mal
m’alcuœrdo que lu temíæ & lu buscaba.
Fhixzo-mi
contay la vida, a lo que obedecí, medrosa, arrebuscando læs pallabræs
por nun y pahecer per fata. Por nun duldar elhi n fhalar de la miæ falta
d’intelligëncia, cun læs expressiones mas bederres. Contaba-y,
obediente, pequenhos fheithos antiguos. Elhi ascuîthaba, el cigarru nos
morros, los wœyos distrahidos. & Terminaba por dizir, cun aquel
aire únicamente sou, mixtura de gana contenida de rir, de canseira,
d’indifferencia benevolente:
— Per bien, abondo feliz…
Ruborizaba-me, nun sei por que, intyena de rabia, mancada. Mas nada y arretrucaba. Un díæ fhalei-yi de Jaime & dixo:
— Interessante, per normal.
Oh,
læs pallabræs son corrientes, solo que la maneira cumo se pronunciabæn…
arrevolucionabæn-me, avergonçabæn-me no que you teníæ de mas occulto.
— Cristina, sabes que vives?
— Cristina, ye bøno andar inconsciente?
— Cristina, tu nada quieres, acuei?
You
tyoraba spuœis, pero volvíæ a buscalu, por intamar you concordar cun
elhi & secretamente speraba que se dignare iniciame nel sou mundo.
& Como sabíæ humilhame. Fhoi a sporri’ læs suæs garræs a Jaime, a
todolos mîos amigos mayando-los cumo daqué dispreziable. Nun sei que, de
magar l intamu, m’impedîu la rebellion. Nun sei. Solo m’alcuœrdo de
q’al sou egoísmo daba-y presto dominar & que fhui fácile.
Un díæ, vi-lu animase subitamente, cumo si la inspiraçon avultare-y a l in par feliz & cómica:
— Cristina, quieres que t’acuœrde?
&, primeiro que you fhuer a rir, ya m’observaba elhi ximelgando la cabeça, concordando.
Intos incetarun d’aquelha los passeos extraños & arreveladores, aquelhos díæs que me dibæn marcar siempre.
Elhi
mal a penæs se concedíæ mirame, fhazíæ-mi ver, si nun resolvieræ
transformame. Magar avultar una lhoucada, elhi repetíæ una & outra
vez: queríæ transformame, “soplrami n cuœrpu un pouco gafez, de la bøna
& terrible gafez”…
Iniciou-se la miæ educaçon.
Elhi
fhalaba, you ascuîthaba. Soupi de vidæs negræs & guapæs, soupi de
la suffrença & de l éxtasis de los “favorecidos pola lhoucura”.
— Medita sobre elhos, tu, cun la tuæ media felicidá.
&
You pensaba. Horrorizaba-me l mundo nuœvo que la voz persuasiva de
Daniel mi fhazíæ acollumbrar, a min que siempre fhueræ una quieta oveya.
Horrorizaba-me, cun esso & cun todo ya me galdiaba cun la fhuœrça
aspirante d’una baltiada…
— Prepara-te a sentir cun migo. Ascuîtha essi catsu cun la cabeça tirada p’a tras, los wœyos entepiesllos, los lhabios abiertos…
You fhazíæ cumo que ríæ, fhazíæ cumo q’obedecíæ por trebeyar, cumo disculpando-me ante los amigos d’outrora.
Pante los mîous proprios wœyos, por admittir tala canga. Nada, d’outra maneira, yera mas serio pante min.
Elhi, impassible, arretocando-me cumo pa un ritual, insistíæ, grave:
— Mas murnia nel Mirar… læs narinæs mas leves, preparadæs p’absorber profundamente…
You
obedecíæ. & Sobre todo obedecíæ procurando nun discontentalu n
cousa dala, intregando-me a læs suæs manos & pediendo perdon por nun
y dar mas. & Porque nada mi pedíæ, nada de lo que you nun duldaríæ
mas n offrecey, mas baltiaba na certeza de la miæ inferioridá & de
la nuœssa distancia.
— Mas abandonu. Deixa que la miæ voz seya l tou Pensar.
You
ascuîthaba. “Pante los que cincæn n presos (non solo næs prisiones,
interrumpíæ Daniel) læs lhágrimæs formæn parte de la experiencia
quotidiana; díæ sin lhárimæs ye díæ n que l coraçon sta duru, non un
díæ n que l coraçon ye feliz”… “visto que l secretu de la vida ye
suffrir. Esta verdá sta contenida n todælæs cousæs.”
&
A l pouco, realmente, you lo intendíæ… Aquelha voz sele terminou por
arder na miæ alma, arrevolviendo-la profundamente. Caminaræ lhongos
anhos pœlæs cuœvæs & de repente discobríæ la radiosa salida a l mar…
Sí, apelhidei-lu una vez mal arrespirando, you lo sentíæ! elhi mal a
penæs sorrîu, indagora non contentu.
Ente
tanto yera la verdá. You, tan simple & primitiva, que nunca desearæ
daqué cun intensidá. You, inconsciente & gayaspeira, “por tener un
cuœrpu gayaspeiru”… De repente dispertaba: que vida scura tuvieræ ta
ende. Hagora… Hagora you renacíæ. Vivamente, nel dolor, n essi dolor que
dormíæ quietu & ciegu n fhundu de min mesma.
Tornei-me nerviosa, sulphurada, mas intelligënte. Los wœyos siempres inquietos. Quasj que nun dormíæ.
Jaime
vieno vjsitame, passar dous díæs cun migo. Recibi’l sou telegramma,
impallidecí. Anduvi cumo tonta, pensando nun mediu de nun deixar Daniel
velu. You teníæ vergønça de Jaime.
Sol
pretextu de que queríæ experimentar un hotel, reservei n un d’elhos un
quartu. Jaime nun se sfhoutou de l motivu real, cumo yera de sperar.
& Elho mas m’approximou a Daniel. Anxiaba a sgaya que l mîou home
arreaccionare por min, m’arretirare d’aquelhæs manos lhoucæs. Roceaba
nun sei lo que.
Fhuerun
dous díæs horribles. Odiaba-me por avergonçame de Jaime & ente
tanto fhazíæ lo possible p’ascondeme cun elhi n sitios u Daniel nun nos
vier…
Quando
elhi martsou, finalmente, ente alleviada & disamparada, concedí-mi
una hora p’apousentame, primeiro de volver a Daniel. Trataba de
postpone’l pelligro, sí q’ansí nunca se m’ocurrieræ scapar.
…
Infhotaba-me n que primeiro de la miæ partida Daniel me quexhier.
Ente tanto, la noticia de que miæ maî andaba mala vieno tyamame pa Rio inantea d’essi díæ. You habíæ martsar.
Fhalei cun Daniel.
— Una tarde mas & talvez nunca mas nos veamus – arriesgei medrosa. Rîu baxino.
— Ciertamente volveras.
Tuvi
la nidia impression de que trataba d’incamenta-me pa volver, cumo un
mandau. Dixeræ-mi un díæ: “Læs almæs flroxæs cumo tu lhevæn-se fácile a
qualquiera lhoucura cun un Mirar solo por almæs fhuœrtes cumo la miæ.”
Ente tanto, ciega que staba, allegrei-me cun esti pensamiento. &,
scaheiciendo q’elhi mesmu ya affirmaræ la suæ indifferencia por min,
garrei-me a essa possibilidá: “Si m’incamienta pa que lu busque un díæ…
nun ye porque me quier?”
Introgei-yi, temptando sorrir:
— Volver? Por que?
— La tuæ educaçon… Indagora nun ye completa.
Baltiei
n min mesma, n un disánimu pesau que me deixou spalomilhada &
valreira unos momentos. Sí, yera fhorçoso reconhocer, nunca se
perturbaræ nin cun la miæ presencia. Sí q’ansí, da nuœvo, aquelha frieza
suæ cumo que m’excitaba, fhazíæ-lu mas grande a los mîous wœyos. N una
d’aquelhæs exaltaçones súbitæs que se mi tornaræn freqüentes, quixhi
arrodiya-me cabo elhi, arrebaxame, adoralu. Nunca mas, nunca mas, pensei
assustada. Temí nun supporta’l dolor de perdelu.
— Daniel – dixi-yi baxo.
Alçou
los wœyos &, de lantre la miæ cara angustiada, entepesllou-los,
analyzando-me, comprehendiendo-me. Houbo un lhargu minutu de silencio.
You speraba & tremíæ. Sabíæ q’essi instante yera l primeiru
realmente vivu ente nós, el primeiru que nos connectaba directamente.
Aquel momento xebraba-me de súbito de todu l mîou a hieri & n una
singular prevision adivinei q’elhi sobresalríæ cumo un puntu vermeyu
sobre todu l passu de la miæ vida.
You
speraba & na expectativa, los sentidos todos que s’aguçabæn, you
desearíæ immobilizar todu l universo, temiendo q’una fhuœya se movier,
que daquien nos interrumpier, que la miæ respiraçon, un paraxismu
qualquier frañier el fheithiçu de l momento, lu svanecier & nos
fhexzier baltiar nuœvamente na distancia & no valreiro de læs
pallabræs. Sangre batíæ-me surdamente nos pulsos, in peithu, na tiesta.
Læs manos xheladæs & húmidæs, quasj q’insensibles. La miæ anxiedá
deixaba-me n una tension extrema, cumo preparada pa tirame n un
sumidoîru, cumo preparada p’alhouriar. A un pequenhu movemiento de
Daniel, spañí quasj que n un glrayidu, cumo si me solmenare cun
violencia:
— & Si vuœlvo?
Recibí
la phrase disagradablemente, cumo siempre n que “la miæ intensidá
animal tsocaba”. Afhitou-mi los wœyos & progressivamente los sous
traços transformaran-se. Arroxei. La constante preoccupaçon polos sous
pensamientos nun mi concedieræ l Poder de caltriar nos mas importantes,
solo q’adiestraræ la miæ intuiçon polo que respeita a los minores. You
sabíæ que p’apiedase Daniel de min, you tenríæ que star ridícula. Nin la
fhame nin la lhaceîra dalgien lu commovíæn mas que la falta
d’esthética. El pelo suœlto, mugoroso de sudor, baltiaba-mi sobre la
cara arroxada & l dolor, a l que la miæ physionomía, tantos lhargos
anhos calmada, indagora nun s’avezaræ, habíæ torce’ læs miæs facçones,
imprestay daqué nota grotesca. Nel momento mas grave de la miæ vida
you staba ridícula, dizíæ-mi l Mirar penalizau de Daniel.
Quedou n silencio. &, cumo spuœis d’una lharga explicaçon, addicionou, cun voz sele & serena:
—
& Pa tras d’esso, conhoces-me mas de lo que fhiaríæ falta viviendo
cun migo. Ya fhalei mũîtho. – Pausa. Prendîu l cigarru n sin apurase.
Mirou-me bien nel fundu los wœyos & n un mediu Sorrir concluyîu: –
you t’odiaríæ l díæ n que nada mas ti tuvier que dizir.
Stuvieræ
ya abondo pisada pa nun me sentir fherida. Yera la primer vez, cun elho
& cun todo, q’elhi m’arrefhugaba claramente, a min, a l mîou cuœrpu,
todo lo que you teníæ & que y offrecíæ de wœyos piesllos.
Aterrorizada cun læs miæs propriæs pallabræs que m’arrastrabæn independientes de min, prosegí cun humildá, tratando d’agradalu.
— Responderas polo ménos a læs miæs cartæs?
Tuvo un imperceptible movemiento d’impaciencia. Pero respondîu-mi, cun voz controlada, amenizada:
— No. Lo que nun impide que mi scribas.
Primeiro d’arretirame, beisou-me. Beisou-me nos lhabios, sin que la miæ smolriçon s’apaziguare.
Por fhazelo por min. & La miæ ardencia yera q’elhi sentier plrazer, que s’humanizare, s’humilhare.
…
Miæ maî guarecîu aína. & You volvieræ a Jaime, definitivamente.
Arretomei
la vida anterior. Ente tanto movíæ-me cumo una ciega, n una specie de
somnolencia que solo se solmenaba de min ente que you scribíæ a Daniel.
Nunca recibí pallabra suæ. Nada speraba ya. & Continuaba a scribir.
Alquando
l mîou stau s’aggravaba & cada instante tornaba-se dolorosu cumo
una pequenha flreitha que se tyancare nel mîou cuœrpu. Pensaba n scapar,
corriendo pa Daniel. Baltiaba n una fiebre de movemientos que n vano
procuraba disciplinar cun trabayos caseiros por nun disperta’ l attençon
de Jaime & de la criada.
Segíæ
un stau de deixadez u suffríæ ménos. Cun esso & cun todo, inclusive
n essi periodu, nun aselaba inteiramente. Examinaba-me attenta:
“aquelho volveríæ?” Referíæ-me a la tortura cun pallabræs vagæs, cumo si
d’esta gisa la apartare.
Nos momentos de mayor claridá, alcordaba-me de que mi dixeræ un díæ:
—
Fhai falta saber sentir, non obstante tamien saber como deixar de
sentir, porque si la experiencia ye sublime ye a tornase ermano de
pelligrosa. Apprehendí a incantar & a disincantar. Observa, stou
insiñando-ti daqué precioso: l incantu oppuœstu a l “abri-te, Sésamo”. A
fin de q’un sentimiento pierda l perfume & deixe d’intoxicanos, nada
ha hi meyor que lu asoleyar.
Trataræ
de pensar no que passaræ cun nitidez & obiectividá por reduzi’ los
mîous sentimientos a un schema, sin perfume, sin entelhiñæs. Vagamente
m’avultaba una trahiçon. A Daniel, a min mesma. Temptaræ, non obstante.
Simplificando la miæ historia n duæs ou trés pallabræs, asoleyando-la,
realmente m’avultaba irrisoria, solo que nun se m’apegaba la frieza de
los mîous pensamientos & inantes m’afiguraba tratar de l casu d’una
muyer disconhocida cun un home disconhocidu. Oh, elhos nada teníæn que
ver cun la oppression que me francíæ, cun aquelha sinhalrdá dolorosa que
m’arrefregaba los wœyos & amoriaba la mente… & ansí & todo,
discobrieræ, temíæ çafame. “Aquelho” spoxigaræ de mas dientro de min,
deixaba-me plena.
Quedaríæ
disamparada si guarecier. A l final, lo que yera you hagora, lo que
sentíæ, nun yera ma un reflexu? Si you abolier Daniel, seríæ un speyo
blrancu.
Tornaræ-me vibrátile, extrañamente sensible. Nun supportaba ya aquelhæs amenæs tardes na familia q’outrora tanto m’imbahecieræn.
— Fhai calor, á Cristina? – dizíæ Jaime.
— Ha duæs selmanæs q’ando temptando essi puntu & nada algamo – dizíæ miæ maî. Jaime atayaba, sporriendo-se:
— Afigura-te, calcetar cun un tiempu d’estos.
— El diaño nun ye calcetar, ye andar rompiendo la cabeça por egua’l tal puntu – arretrucaba mîou paî. Pausa.
— Mercedes terminará por ser moça d’aquel rapaz – informaba miæ maî.
— Siendo fea cumo ye – respondíæ mîou paî distrahidu, passando la fhuœya l diario. Pausa.
— El txefaçu decidîu hagora usa’l systema d’expediçon de la…
You
amarutaba l angustia & inventaba un pretextu p’arretirame por un
intrin. Nel quartu tarazaba la sábana, suffocando los apelhidíos de
desperaçon que mi minaçaban la garganta. Baltiaba na cama, la cara
afhondada n cabeçal, sperando daqué que passare & me salvare.
Intamaba tærrecelos, a todos. & Pruyíæ-me abandonalos, scapar
d’aquel Sentir que se disindulrcaba a cada minutu, entemiciendo-se n una
insupportable piedá d’elhos & de min mesma. Cumo si xhuntos
fhueremus víctimæs de la mesma & irremediable minaça.
Trataba
d’arreconstituyi’ la figura de Daniel, traçu a traçu. Pahecíæ-mi que si
lu rememoraba nidiamente tenríæ una specie de Poder n elhi. Arreteníæ
la respiraçon, arretensaba-me, apretaba los lhabios. Un momento… un
momento mas & tenríæ-lu, paraxismu a paraxismu… la suæ figura ya se
fhormaba, nebulosa… & finalmente, pouco a pouco, desolada,
percibíæ-la svanecer. Teníæ la impression que Daniel scapaba de min,
sorriendo.
Ente
tanto, la suæ presencia nun m’abandonaba. Una vez, stando cun Jaime,
you la sentieræ & me ruborizaræ. Afiguraræ-me-lu mirando-nos, cul
sou Sorrir calmu & irónicu:
— Bien, vamus ver, un axuw feliz…
Arrespigaræ
you de vergønça & varios díæs mal fhueræ a supportar la figura de
Jaime. Pensaba n Daniel, cun mayor intensidá indagora. Phrases suæs
arrodabæn drientro min arremolinando-se. Una ou outra sobresalíæ &
persegíæ-me horæs & horæs. “La única postura digna d’un home ye la
tristeza, la única postura digna d’un home ye la tristeza, la única…”
Lhøñe
d’elhi, intamaba comprehendelu meyor. Alcordaba-me de que Daniel nun
sabíæ quanto si mas rir. Da quando, de la que you dizíæ daqué gracioso
& se surprehendiæ distrahidu, víæ la suæ cara cumo si se partier, n
una careta que contrariaba aquelhæs ingurriæs nacidæs solo de l dolor
& de la meditaçon. Un corte a l in par infantil & cýnicu,
indecente quasj, cumo si elhi stuvier fhaziendo daqué prohibido, cumo si
stuvier inganhando, fhurtando a daquien.
You
nun supportaba miralu, n essos ralros instantes. Abaxaba la cabeça,
vexada, intsida d’una piedá que mi fhazíæ mal. Realmente elhi nun sabíæ
ser feliz. Talvez nunca y lo insiñaræ, quien sabe? Siempre tan solin, de
magar l adolescencia, tan lhøñe de qualquier paraxismu amigu. Wœy, sin
odio, sin amor, cun indifferencia solo, de quanta bondá you seríæ capaz.
Sí
q’ansí n aquel tiempu… Temíæ-lu? Sentíæ solo que si elhi n qualquier
momento apahecier, un sparaban sou fhairíæ que lu segier pa siempre.
Soñaba cun essi instante, afhiguraba-me que, a la suæ veira, me diba
zafar d’elhi. Amor? Pruyíæ-mi accompañalu. Por star a la veira de l mas
fhuœrte, Por q’elhi m’afhorrare, cumo quien s’aniala nos braços inimigos
por quedar lhøñe de læs suæs flreithæs. Stremaba-se d’amor, discobríæ:
queríæ-lu cumo quien tien sede & nawa por awa, sin sentimientos, sin
mesmamente querencia de felicidá.
Concedíæ-mi
da quando outru suϖu, sabiendo-lu mas impossible indagora: elhi
m’amaríæ & you me vingaríæ, sentiendo-me… non, non superior, solo
q’egual a elhi… Porque, si me quexhier, quedaríæ sfheitha aquelha
poderosa frieza suæ, la suæ indifferencia irónica & inamovible que
tanto me fascinaba. Ente tanto you nunca podríæ ser feliz. Persegíæ-me.
Oh,
sei que me repito, que yerro, tracamundio fheithos & pensares n
esta curtia narrativa. Ente tanto, ansí & todo, cun que puxu atropo
los sous elementos & los açouto sobre l papel. Ya dixi que nun sou
intelligënte, nin culta. & Suffrir solo nun tyega.
Sin
fhalar, los wœyos piesllos, ha hi daqué sol mîou pensamiento, mas
profundo & mas fhuœrte, que pretende lo que passou & que, n un
fugaz intrin, veo nidio. Pero l mîou cerebro ye débile & nun sou a
transformar essi minutu vivu n reflexion.
Todo
ye verdá, ente tanto. & Hei reconhocer indagora outros
sentimientos, ermano de verdadeiros. Mũîthæs vezes, n elhi pensando, n
una transiçon sele, víæ-me serviendo-lu cumo una sclrava. Sí, admittíæ,
trémula & assustada: You, cun un ayeri stable, convencional, nacida
na civilizaçon, sentíæ un plrazer dolorosu n afigurame a los sous pies,
sclrava… non, nun yera amor. Horrorizaba-me: yera la degradaçon,
degradaçon… Surprehendíæ-me mirando a l speyo buscando na cara un nuœvu
traçu, nacidu de l dolor, de la miæ vileza, & que podier conduzi’ la
miæ razon a los instintos tumultuosos que you indagora nun queríæ
acceitar. Procuraba alleviame l alma, mortificando-me, sussurrando ente
los dientes que s’apretaben: “Vil… dispreziable…” Respondíæ-mi,
pusilánime: “Pero, mîou dîous (lhettra minúscula, cumo elhi m’insíñara),
nun sou culpable, nun sou culpable…” De que? you nun lo definíæ. Daqué
horrible & fhuœrte spolhetaba n dientro de min, daqué que
m’arrespigaba de la lherça. Yera solo esso lo que you sabíæ.
&
Confusamente, ante la suæ alcordança, ingurriaba-me, xhuntaba-me a
Jaime, aveirando-lu a min, nel ahhelu d’abelluganos, intrambos, contra
elhi, contra la suæ fhuœrça, contra l sou Sorrir. Porque, sabiendo-lu
lhœñe non obstante, afiguraba-me-lu observando los mîous díæs &
sorriendo a dalgun pensamiento secreto, d’aquelhos de que you mal
adivinaba la existencia a penæs, sin nunca ser a caltria’l xacíu.
Procuraba, de puœis de tantu tiempu, mas d’un anhu, cumo de
xhustificame, a Jaime & la nuœssa vida burguesa, de tala maneira
elhi s’apoderaræ de la miæ alma. Aquelhæs lhargæs tsarræs u you mal
ascuîthaba, aquelha tyama que prendíæ nos mîous wœyos, aquel Mirar sele,
pesau de conhocemiento, so los párpados gordos, fascinaran-me,
acordando n min sentimientos obscuros, l ardencia dolorosa d’afhondame
nun sei n que, p’algamar nun sei que cousa… & sobre todo
dispertaran-mi la sensaçon de que palpitaba nel mîou cuœrpu & nel
mîou spíritu una vida mas profunda & mas intensa que la que you
vivíæ.
De
nœithe, sin dormir, cumo si fhalare a daquien invisible, dizíæ-mi
baxino, vincida: “Concuœrdo, concuœrdo cun que la miæ vida ye cómoda
& mediocre, concuœrdo, ye pequenho todo lo que tengo.”
Sentíæ-lu
ximelga’ la cabeça benevolente. “Nun puœdo, nun puœdo!”, glrayaba-mi a
min mesma, abarcando n essa queixa la miæ impossibilidá de deixar de
querelu, de segir n aquel stau, de, principalmente, segi’ los caminos
grandiosos q’elhi intamaræ mostrami & u you me perdíæ, minúscula
& disamparada.
Soupieræ
de vidæs ardientes, sí q’ansí volvieræ a la miæ propria, banal.
Deixaræ-mi enteve’ lo sublime & requirieræ que tamien you queimare
nel fhœw sagrau. Debatíæ-me, sin fhuœrçæs. Todo lo q’apprehendieræ cun
Daniel fhazíæ-mi mal apenæs adivina’ la pequenhez de lo quotidiano mîou
& execralo. La miæ educaçon nun terminaræ, elhi bien lo dixeræ.
Sentíæ-me n sin sofhitu, temptaba evadime n lhárimæs. Impero, la miæ postura pante la suffrença yera indagora de perplexidá.
Como
tuvi fhuœrçæs pol amor de sfhazer todo lo que you fhuœræ, por mancar a
Jaime, tornar infelizes mîou paî & miæ maî, ya vieyos & cansos?
Nel periodu q’antecedîu la miæ resoluçon, cumo nos que preceden la muœrte, nel casu de ciertos males, tuvi momentos de trewa.
N
aquel díæ, Dora, una amiga, venieræ a miæ casa a ver si me distrahíæ
d’un de los dolores de cabeça que you pretextaba p’abandoname
lhibremente a la melancolía, sin ser smolrecida. Fhoi una phrase suæ, si
bien m’alcuœrdo, la que me lhançou pa Daniel pœr outros caminos.
—
Mîou bien, tienes falta ascuîthar a Armando fhalar de música. Diríæs
que fhala de la comida mas prestosa l mundo ou de la muyer mas “nun sei
que”. Cun una volubilidá, cumo si maçcare cada notina & se sfhexzier
los wœssos…
Pensei
n Daniel que, polo contrario, todo immaterializaba. Mesmamente nel sou
únicu beisu, afiguraræ-me recibilu sin lhabios. Arrespigei: non
arrebaxa’ la suæ memoria. Cun esso & cun todo outru pensamiento
continuou brilhante & imperturbable: elhi dizíæ que l cuœrpu yera un
accessoriu. Non, non. Un díæ miraræ cun revoltura & censura pa la miæ
blusa que palpitaba de puœis de la carreira p’apaña’l bus. Revoltura,
non! Dixeræ-mi, continuaba l outru pensamiento frío: “Comes tsocolate
cumo si fhuer la cousa mas importante l mundo. Tienes un horrible zuna polæs cousæs.” Elhi comíæ cumo quien doblra un catsu papel.
Subitamente,
tuvi consciencia de que mũîtha xhente sorriríæ de Daniel, cun un
d’aquelhos sorrires orgulhosos & ambiguos que los homes boten unos a
los outros. Talvez you mesma lu dispreziare si nun stuvier malu… Cun
essi pensamiento, delho s’arrevolvîu dientro min, extrañamente: Daniel…
Sentíæ-me
repentinamente exhausta, ya sin fhuœrçæs pa continuar quando l
teléphono sonou. Jaime, pensei. Yera cumo si you scapare de Daniel… Ah,
un sofhitu. Attendí, suffridora.
— Di, Jaime!
— Como sabíæs que yera you? – fhalou la suæ voz gayasosa & risuœña.
— Cumo si mi passaren awa fresco pœla cara. Jaime. Los mîous nervios relaxaran-se.
— Jaime, existes. Yes real. Læs tuæs manos son fhuœrtes, acceitæn-me. Tamien ti presta l tsocolate. Vaî vagati?
— Non, fhiya. Telephonei por saber si quieres daqué de la vilha.
Lhuîthei
indagora un instante por nun analyza’ la suæ phrase distrahida. Porque
ultimamente todo you lo comparaba a lo que de guapo & profundo mi
dixeræ Daniel. & Mal aselaba, quando concordaba cul Daniel
invisible: sí, ye banal, mediocremente, increhiblemente feliz…
— Nun quiero nada. Pero vienes ya, sí? (Ya, prenda, inantea que Daniel venga, inantea que you camude, ya!) Di!
— Di! Ascuîtha, si quieres traher daqué, compra bombones… tsocolate… Sí, sí. Ta lhœwin.
Quando
Dora se dispedîu, punxi-me de lantre l speyo & acicalei-me cumo ha
meses nun fhazíæ. Cun todo la anxiedá quitaba-mi la paciencia,
deixaba-mi los wœyos brilhantes, los movemientos rápidos. Seríæ una
pruœba, la pruœba final.
N
apaheciendo elhi, cessou de súbito la miæ smolriçon. Sí, pensei
profundamente alleviada, staba calma, feliz quasj: Daniel nun
apahecieræ. Elhi notou-mi l cambio n peynau, læs uñæs. Beisou-me
dispreoccupau. Garrei-y læs manos, passei-læs pœla miæ cara, pœla
tiesta.
— Que tienes, Cristina? Que ti passou?
Nun
respondi, sí q’ansí milhares de campaninæs tyocaræn drientro de min. El
mîou pensamiento vibrou cumo un apelhidíu agudu: “Solo esso, solo esso:
vou çafame! Stou lhibre!”
Sentemus in sofá. & Nel silencio de la sala, sentí la paz. Nada pensaba & sofhitaba-me n Jaime cun serenidá.
— Nun podíæmus cincar ansí la vida inteira? Rîu. Anidiou-mi læs manœs.
— Sabes? Prestæs-mi mas sin verniz næs uñæs…
— Outorgada la petiçon, mîou señor.
Solo que nun fhoi una petiçon: fhoi una órdene…
De
puœis da nuœvo l silencio, sussurrando-mi næs oreyæs, los wœyos,
sacando-mi la fhuœrça. Staba bien, suavemente bien. Passou-mi læs manos
pœl pelo.
Intos,
cumo si una lhança mi trespassare l costin, indreithei-me subitamente n
sofá, abrí los wœyos, afhitei-los, dilatei-los, nel aire…
— Que fhoi? – introgou-mi Jaime inquietu.
—
El tou pelo… Sí, sí, pensei cun un leve Sonrir de trumphu, el sou pelo
yera negro… los wœyos … un momento… los wœyos … prietos tamien?
…
Essa mesma nœithe, resolví martsar.
&
De repente, nun pensei mas nel assumptu, dispreoccupei-me, tornei
agradable la tardiquina de Jaime. Acostei-me serena & dormí ta l díæ
segiente, cumo nun fhexzieræ ha mũîtho.
Sperei que Jaime fhuer pa l trabayu. Mandei a la criada pa casa, de fhuœlga. Aviei una maletina cun lo essencial.
Primeiro
de salir, ente tanto, devolou subitamente la miæ serenidá. Movemientos
inútiles, repetidos, pensamientos rápidos & que s’atropelhabæn.
Pahecíæ-mi que Daniel andaba cabo min, la suæ presencia quasj que
palpable: “Estos wœyos tous que se pintæn a la flor de la cara, cun un
pincel finu, pouca tincta. Minuciosos, claros, incapazes de fhazer bien
ou mal…
N
una inspiraçon súbita, resolví deixar una nota a Jaime, una nota que lu
mancare cumo Daniel lu mancaríæ! Que lu deixare perturbau, mayau.
&, solo cun la proua de mostrar a Daniel que you yera “fhuœrte”, sin
dal repentimiento, scribí deliberadamente, tratando de fhazeme distante
& inalcançable: “Martso. Stou cansa de vivir cun tigo. Si nun yes a
comprehendeme polo ménos infhouta-te n min: digo-ti que mereço ser
perdonada. Si fhueres mas intelligënte, diríæ-ti: nun me xhulges, nun
perdones, nun ha hi quien ser a fhazelo. Ente tanto, pola tuæ paz,
perdona-me.”
…
Mangei-me silenciosamente cabo Daniel.
Gradualmente apoderei-me de la suæ vida diaria, substituyí-lu, cumo una infirmeira, nos sous movemientos.
Curiosei los sous lhibros, la suæ roupa, tornei mas claru l sou ambiente.
Nun mi lo agradecíæ. Acceitaba-lo simplemente, cumo acceitaræ la miæ compañía.
Por
quanto a min, de magar l instante n que n saltando de l tren
m’approximei a Daniel sin ser repelida, la miæ atitude fhoi una solo.
Nin de contentamiento por elhi, nin de repentimiento por Jaime. Nin
propriamente d’allivio. Yera cumo si volvier a la miæ fhœnte. Cumo si
anteriormente mi tuvieren partido d’una penha, lhançando-me a la vida
cumo muyer & de puœis arretornare a la miæ verdadeira matriz, cumo
un postrer suspiru, los wœyos piesllos, serena, immobilizando-me pa la
eternidá.
Nun
reflexionaba sobre la situaçon, sí q’ansí quando la analyzaba delhæs de
vezes yera siempre de la mesma maneira: vivo cun elhi & ye todo.
Cincaba cabo l poderosu, de lo que sabíæ, abundaba cun elho.
Por
que nun durou siempres aquelha muœrte ideal? Un pouco de clarividencia,
alquando, advertíæ-mi de que la paz solo podríæ ser temporal. Adivinaba
que non siempre diríæ valimi cun vivir cun Daniel. & Mas afhondaba
na inexistencia, concediendo-mi trewæs, adiando l momento u you mesma mi
buscaríæ la vida, discobriendo-la solina, pœr acio de la miæ propria
suffrença.
De momento mal lu observaba a penæs & arrepousaba.
…
Los díæs colarun, los meses baltiarun unos nos outros.
El
vezu installou-se na miæ existencia & ya afhalada por elhi
occupaba-me minutu a minutu de Daniel. Ya nun lu ascuîthaba
phreneticamente, exaltada, cumo outrora. You n elhi intraræ. Mas nada me
surprehendíæ.
Nunca
sorríæ, disapprehendieræ de la gayøla. Ente tanto nun m’apartaríæ de la
suæ vida nin por ser feliz. You nun lo yera, nin tampouco infeliz. De
tala maneira you m’incorporaræ a la situaçon que d’elha ya nun recibíæ
mas stímulos nin sensaçones que me permittieræn tonalizala.
Mal
a penæs una rocea perturbaba la miæ extraña paz: lo de que Daniel me
mandare martsar. Delhæs de vezes, cosiendo silenciosamente la suæ roupa
cabo elhi, pressentíæ q’elhi diba fhalar. Abandonaba la costura n
cuœlho, mangaba-me pállida & speraba l sou mandau:
— Puœdes dir.
&
Quando, a l cabu, lu ascuîthaba dizimi qualquiera cousa ou rir de min
por daqué motivu, arretomaba l panhu & continuaba l trabayu, los
dedos trémulos delhos d’instantes.
El final, ente tanto, andaba próximu.
Un
díæ n que salí ceho, por un accidente n una de læs stradæs, vagou-mi
mũîtho pœr a fhuœra casa. A l tornar a l quartu, alcontrei-lu irritau, los
wœyos afhitos n un puntu, mudu a læs miæs bønæs-nœithes. Indagora nun
cenaræ & cumo you, intsida de pesares, y pedí comer daqué, guardou
un lhongu silencio arremente & finalmente informou-me, per scrutando
cun ciertu presto la miæ smolriçon: nun xhantaræ tampouco. Corrí a
fhazer café, ente q’elhi conservaba l mesmu corte neciu, un pouco
infantil, observando-mi de retyouçu los movemientos intainando a l
prepara’ la mesa.
De
repente abrí los wœyos, plasmada. La primer vez que discobríæ que
Daniel teníæ falta de min! Tornaræ-me necessaria a l tyrannu… elhi, you
sabíæ hagora, nun me dispediríæ…
Alcuœrdo-me
d’aparæ-me cun la cafeteira na mano, snortiada. Daniel continuaba
visiegu, n una queixa muda contra l miæ deixadez involuntaria. Sorrí, un
pouco tímida. Intos… teníæ falta de min? Nun sentíæ allegría, mas bien
una decepçon: bien, pensei, terminou la miæ funcçon. Assustei-me por
aquelha reflexion inoppinada & involuntaria.
Servieræ
ya l mîou tiempu de sclrava. Talvez continuare a selo, sin revuœlta, ta
l final de la vida. Pero serviríæ a un dîous… & Daniel flraquearæ,
disincantaræ-se. Teníæ falta de min! Repetí mil vezes spuœis, cun la
sensaçon de recibir un guapu & enorme presente, grande por de mas pa
los mîous braços & pa la miæ ardencia. & Lo mas extraño ye
q’accompañaba a esta impression, outra, absurdamente nuœva &
fhuœrte. Staba lhibre, discobrí a l final…
Como
intendeme? Por que d’inicio aquelha ciega integraçon? & De puœis,
quasj q’allegría de l alhiberaçon? De que materia stou fheitha u
s’enteveræn pero nun se fhunden los elementos & la base de mil
outræs vidæs?
Sigo todolos caminos & dal d’elhos ye indagora l mîou. Amoldaræ-se-mi n tantæs statuæs & nun m’immobilizei…
A
partir d’ende, sin lo deliberar you, deixei de curiar
imperceptiblemente a Daniel. & Hagora ya nun acceitaba l sou
dominio. Conformaba-me unicamente.
Por
que narrar pequenhos fheithos que demuœnstræn la miæ progressiva
caminada scontra la intolerancia & scontra l odio? Sabe-se bien
quanto abasta a fin de transforma’ l atmósphera u viven duæs personæs.
Un pequenhu paraxismu, un Sorrir, prehenden-se cumo un anzuœlu a un de
los sentimientos q’arrepousæn n un duvielhu n fhundu de les awes
aselades & lu lheva a la superficie, fhai-lu glrayar pœr riba los
outros.
Continuemus
viviendo. & Hagora you degustaba, díæ ente díæ, d’intamu
entemiciendo-se a l sabor de l trumphu, el Poder de mirar de frente a l
ídolo.
Catou
cun sigo la miæ transformaçon &, si a l intamu recularæ surprehesu
cun la miæ bravura, arretornou a la canga antigua cun mas violencia,
preparau pa nun me deixar scapar. Alcontraríæ non obstante la miæ
propria violencia. Armémunos & yéræmus duæs fhuœrçæs.
Arrespirábæmus
malamente n quartu. Movíæmunos cumo que drientro l pelligro, sperando
que se concretizare & nos baltiare n riba, pœl costin. Tornémunos
astuciosos, getando mil intençones occultæs pente cada pallabra
proferida. Mancábæmunos a cada momento & stablicîmus la victoria
& la derrota. Tornei-me bederre. Tornou débile, mostrou-se cumo
realmente yera. Habíæ occasiones næs q’houbo nun mi pedir sofhitu,
confessando l aisllamiento n que la miæ alhiberaçon lu deixaræ &
que, de puœis de min, nun sabíæ ya supportar. You mesma, n un rápidu
sfalhecemiento de fhuœrçæs, pruyíæ-mi delhæs de vezes sporriyi la mano.
Ente tanto adelantráræmus lhøñe de mas &, orgulhosos, nun podíæmus
recular. Sustentaba-nos, hagora, la lhuîtha. Cumo un nenhu amalecidu,
mostraba-se cada vez mas intoxadiçu. Qualquiera pallabra miæ yera l
inicio d’un ríspidu alderique. Discobriemus spuœis outru recursu mas: el
silencio. Mal nos fhalábæmus.
&
Por que intos nun mos xebrábæmus, visto que dala connexion seria nun
mos prehendíæ? Nun mi lo proponíæ por avezase a l mîou sofhitu &
tamien nun yera ya a vivir sin daquien cun quien exercer Poder, a quien y
fhuer rey, ya que nun lo yera nenyures. & Quiçabes amare ya ta la
miæ compañía, elhi que siempre fhueræ tan solitariu. Por quanto a min –
sentíæ presto n terrecelu.
T’a
læs nuœvæs relaçones læs invadieræ l vezu. (Viví cun Daniel camin de
los dous anhos). Hagora ya nin mesmamente lu odio. Stábæmus cansos.
Una
vez, tres una selmana de tyuvia que nos aprisionaræ díæs xhuntos
dientro l quartu, lhevando a l límite los nuœssos nervios – una vez
dîou-se la conclusion.
Yera
una tardiquina, precozmente visiega. La tyuvia pingaba monotonamente
ende a fhuœra. Pouco fhaláræmus de díæ. Daniel, la cara blranca na
“echarpe” scura de l pescuœçu, miraba pœla feniestra. L awa toldaræ los
crystales; sacou l panhu &, attentamente, cumo si de súbito l
fheithu crecier n importancia, punxo-se a lhimpialos, los movemientos
minuciosos & curiosos, trahiendo l puxu que y costaba contene’ los
nervios. Observaba-lu, de pie, cabo l sofá. El tiqui-tiqui de l reló
sonaba drientro l quartu, xiblante.
Intos, cumo si continuare un alderique, fhalei na miæ propria surprehesa:
— Pero esto nun puœde continuar…
Volvîu-se
& arremelhei nos sous wœyos fríos, talvez curiosos, ciertamente
irónicos. Toda la miæ rabia concentrou-se n esti intrin & pesou-mi n
peithu cumo una piedra.
— De que te ris? Introgei-yi.
Continuou afhitando-me & tornou a lhimpiar los crystales de la feniestra. De repente, alcordou-se & respondîu:
— De ti.
Assustei-me. Como yera de bravu. Sentí la lherça de la audacia cun que me retaba. Arretornei pausadamente:
— Por que?
Inclinou-se
un pouco & los sous dientes brilharun na media scuridá. Atopei-lu
terriblemente guapu, sin que me comovier l ayalga.
—
Por que? Ah, porque… ye que tu & you… indifferentes ou cun odio…
Essi alderique que nun s’amarra propriamente a nós, que nun mos fhai
vibrar… una disillusion.
— Pero por que de min, intos? – Continuei necia. – nun somus dos? Lhimpiou una pingina que recudieræ pœla trouça.
— Non. Stas sola. Siempre stuvîsti sola.
Seríæ
solo pol amor de mancame? Surprehendí-me ente tanto, assustei-me cumo
si me roubaren. Dîous mîou, intos… dalu de los dos teníæ fe ya n aquelho
que nos prehendíæ?
—
Dá-ti lherça la verdá? Nun sentimus odio un pol outro. Ansí seríæmus
quasj que felizes. Seres de sustancia fhuœrte. Quieres una pruœba? Nun
me mataríæs, porque de puœis nun sentiríæs nin presto nin dolor. Solo
esso: Cun que fin?
You
nun podíæ deixar de nota’ la intelligëncia cun q’elhi caltriaba la
verdá. Sí q’ansí como læs cousæs se precipitaræn, como se precipitaræn!
Pensaba.
Fhixzo-se
l silencio. El reló dîou læs ses horæs. Da nuœvo l silencio.
Arrespirei cun fhuœrça, profundamente. La voz salîu-mi baxa &
pesada:
— Martso.
Tuvîmus
los dos un pequenhu movemiento rápido, cumo si una lhuîtha houbier
d’intamar. De puœis incarémunos surprehesos. Quedaba ditho! Quedaba
ditho!
Repetí trumphante, trémula:
—
Martso, Daniel. – Approximei-me &, na pallidez de la suæ cara fina,
el pelo pahecíæ-mi excessivamente negro. – Daniel – solmenei-lu de l
braçu –, martso!
Nun
se movîu. Tuvi d’aquelha consciencia de que la miæ mano garraba l sou
braçu. La miæ phrase abrieræ tala distancia ente nós que you nin
supportaba l sou contactu. Arretirei-la cun un movemiento tan bruscu
& súbitu que l cinreiru volou lhœñe, sñiçou-se n suœlu.
Cinquei
un tiempu mirando los catsos. Alcei de puœis la cabeça, subitamente
serenada. Elhi tamien s’immobilizaræ, cumo fascinau pola rapidez de la
scena, scaheiciendo-se de qualquiera máçcara. Incarémunos un intre, sin
rabia, los wœyos disarmahos, buscando, intyenos hagora de curiosidá
quasj q’amiga, el fhundu de læs nuœssæs almæs, el nuœssu mysterio
q’habríæ se’ lo mesmo. Sviæmus la mirada a l in par, perturbahos.
—
Los presos – dixo Daniel tratando d’imprestar un ton leve &
disdeñosu a læs pallabræs. Fhoi l últimu instante de sympatía que
tuvîmus xhuntos.
Houbo
una lhongíssima pausa, d’aquelhæs que nos calumbæn na eternidá. Todo
apararæ a l redor de nós. Cun un nuœvu suspiru, arretornei a la vida.
— Martso.
Elhi nun tuvo un paraxismu.
Fhui
pa la puœrtæ & na soleira spetei-me nuœvamente. Víæ-y el costin, la
cabeça scura arreitha, cumo si mirare de frente. Repetí, la voz
singularmente wœca:
— Martso, Daniel.
…
Miæ
maî morrieræ d’un attaque a l coraçon, occasionau pola miæ partida. Mîou
paî abellugou-se cabo mîou tíu, a l interior de l stau.
Jaime acceitou-me de vuœlta.
Nunca
mi fhixzo mũîthæs intrugæs. Elhi queríæ sobre maneira la paz. Volvîmus a
l antigua vida, magar q’elhi nunca mas s’approximare inteiramente a
min. Adivinaba-me differente d’elhi & l mîou “sliz” atemorizaba-lu,
fhazíæ-lu respeitame.
Por quanto a min, continúo.
Hagora ya sola. Pa siempre sola.
Fhønte:
todos-os-contos-oficial.clarice-lispectorDownload