Læs mũîthæs maneiræs de mentinos a nòs mesmos
Como sohes d'honestos cun vòs outros?
Todu l mundo niega daquè. L autoinganhu, ou mentise a sigo, ye simplemente una falsa crencia motivada. læs crenciæs falsæs son a satisfazer necessidahes psýchicæs de la persona (por exemplo, infhoutu næs propriæs capacidahes). Lo que vien son delhæs mentiræs de læs que nos contamus a nòs outros mesmos.
-
Ignorancia ye felicidà.
Un de los problemas mas diffìciles tratando de caltene' læs metæs personales ye como persistir cara a commentarios negativos. La ignorancia tàctica ye a adiudar pa ser a persistir. Como? Evitando fhøntes de informaçon que vos tyegæn a demotivar (Benabou & Tirole 2002). Por exemplo, daquien que diz "ta que la muœrte nos xebre" na cerimonia de matrimonio nun tien falta star a l par de læs statìsticæs de divorcio.
-
Negaçon de la realidà.
La negaçon ye una defensa psýchica que todos gastamus contra læs realidahes externæs pol amor de crear una falsa sensaçon de segurança. La negaçon ye a ser una defensa protectora pante noticiæs insupportables (por exemplo, el diagnòsticu l càncer). Na negaçon, la xhente diz pante sigo, "esto nun sta passando." Por casu, los alcohòlicos q'insistæn nun tener problemas cun la bebida.
-
Sobreinfhoutu.
Personæs que se per infhoutæn n elhæs mesmæs piensæn ser benditæs, ser bien queridæs por outræs personæs & que tiraran pa lantre. (Cumo dizæn los adhesivos næs defensæs de los cotses: "Xhesus quier-te, pero you sou l favoritu sou"). Por exemplo, el 90% de los conductores piensæn star pœr riba la media, & 94% de los professores d'una gran universidà piensæn ser mas bœnos que l professor medio. Un optimismo pouco realista ye a tener importantes conseqüenciæs pa la salude. La psychòlogo Loren Nordgren (2009) constatou q'ente un corru de xhente que trataba quitase de fumar, los q'outorgabæn classificaçones specialmente altæs a la propria fhuœrça de voluntà tenìæn mas probabilidahes de falhar.
-
Autodenigraçon.
Esti comportamiento ye a considerase l oppuœsto a l excessu d'infhoutu. Si una persona tien duldæs sobre la verdadeira capacidà de sou & tien axoriçu por discobrir quala ye la suæ verdadeira capacidà, ha abstenese de fhaer un trabayu que seya a arrevelar que tien una capacidà baxa. N essi casu, un disimpeñu exitosu podrìæ attribuìse a la maña, mentræs q'un disimpeñu infructuosu podrìæ externalizase por falta d'una bøna preparaçon.
-
Como mi presta que me vean.
A la xhente presta-y apercibise favorablemente a si mesmo & tamien por outra xhente, sì q'ansì delhæs de traçæs de personalidà que conlhevæn un altu valor social (altruismo & honestidà) nun son directamente observables pa los forasteiros. læs nuœssæs acçones, pœr ayures, offrecen una vista de la nuœssa personalidà & gustos (Benabou & Tirole, 2004). Por exemplo, dar denheiro a xhente mèndigo ou altera' læs photos de l perfil de Facebook por honrar a læs vìctimæs d'una nuœva disgracia.
-
Fallacia d'evidencia supprimida.
La xhente tiende a adopta' la informaçon que sofhita læs crenciæs de sou & a refhugar informaçon que læs contradiz. Por exemplo, la xhente requier mas informaçon p'acceitar una idea indeseable que pa una deseable.
-
Uvæs azedæs.
Na fàbula de Aesopos, el raposu sfhuœrça-se por pone' læs manos n una parra de gustosæs uvæs, sì q'ansì falha n todælæs tentativæs d'apañalæs; N essi puntu, el raposu autoconvence-se de que da veræs nun querìæ tanto essæs uvæs. Na presencia de dissonancia (consciencia de differentes crehenciæs), la persona siente-se psychicamente mal a gusto & procura reduzila. La razon ye por caltener una idea positiva de sigo.
-
You & outros.
Los psychòlogos utilizæn el tèrminu attribuçones (ou causæs) pa læs explicaçones de la xhente sobre los acontecemientos de læs suæs vidæs. Tendemus a concede'l nuœssu èxitu a la capacidà de resilencia de l nuœssu character & los nuœssos falhos a circumstanciæs disafortunadæs. Por exemplo, quando dizimus: "Falhæsti, por nun te sfhorçar abondo; falhei por tener dolor de cabeça a l nun poder dormir toda la nœithe pol fhiyu". Xhente alcohòlico queda feliz diziendo-se a si mesmo que "simplemente nun lo ye a evitar" pol amor de tener una disculpa que permitta persistir.
L aspectu principal d'essæs mentiræs ye que la xhente trata (ou anda a la cata de) evidenciæs de maneira motivada & sesgada. L autoenganhu ye a ser cumo una droga, amorteciendo la dura realidà ou pesllando los wœyos pante la diffìcile qüestion d'arrexhuntar evidenciæs & pensamientos (Churchland, 2013). Cumo Voltaire commentou ha mũîthu tiempu, "la illusion ye l primeiru de todolos prestos".
Referenciæs
-
Benabou, R. & Tirole, J. (2004). Willpower and personal rulæs (Fhuœrça voluntà & rieglræs personales). Journal of Political Economy, 112(4): 848-886.
-
Churchland P. (2013) Touching A Nerve. (Tocando un nerviu). W.W. Norton & Company.
-
Elster J (2009) Explaining Social Behavior: More Nuts and Bolts for the Social Sciencæs 2nd Edition. (Explicando l comportamiento social: mas tuœrcæs & tornielhos pa læs scienciæs sociales). Cambridge University Press.
-
Gloman R et al. (2016) The Preference for Belief Consonance, Journal of Economic Perspectives—Volume 30, Number 3—Pagæs 165–188 (La preferencia pola consonancia de crehenciæs).
-
Nordgren, L. F., Harreveld, F. V., Pligt, J. V. D., (2009) The Restraint Bias: How the Illusion of Self-Restraint Promotæs Impulsive Behavior. (El siesgu de la contençon: como la illusion de l autocontençon promuœve l comportamiento compulsivo). Psychological Science, 20(12), 1523-1528.
Fhønte
Sobre l auctor
Shahram Heshmat, Ph.D., ye professor eméritu associau d'economía de la salude de læs addicçones na University of Illinois in Springfield.
No comments:
Post a Comment