22.11.20

René Girard

 

Obræs principales

Mensonge romantique & vérité romanesque (1961), La violence & le sacré (1972)

René Girard (naçon l 25 deziembre 1923 n Avignon & muœrtu l 4 noviembre 2015 n Stanford na California) fhoi un anthropòlogo, historiador & philòsopho frances.

Vieyu alumnu de la École des chartes, fhixzo parte l sou doutorau nos USA u passarìæ toda la suæ carreira. Insiñaba de mano ende litteratura. Fhoi professor na universidà Johns-Hopkins de 1957 a 1980, lhœw spuœis na universidà Stanford de 1980 a 1995.

Ye l padre de la "theorìa mimètica" que, a partir de l ayalga de l character mimèticu de l ardencia, quier fundar una anthropologïa nuœva de la violencia & de lo religïoso. Dende la litteratura, in Mensonge romantique & vérité romanesque, el sou anàlysis extiende-se spuœis a los mythos fundacionales, a los ritos de sacrificio & phenòmenos de violenciæs collectivæs & persecuçones, in La violence & le sacré.

Fhoi eleitu na Acadèmie française l 2005.

Biographìa

El paî de René Girard, Joseph Girard, tenìæ una formaçon d'archivista palèographo & fhoi curador de l Palais des papes & tamien de la bibliotheca & de l musèe Calvet n Avignon de 1906 a 1949; yera de tendencia anticlerical & republicana. La maî, que fhoi la primer batsilher de l departamento de l Drôme, yera cathòlica. Elhi tenìæ cumo segundu & tercer nomes: Noël Thèophile, & yera l segundu rapaz d'una familia de cinco fhiyos (1). Apprehendîu a ller solu cun seys anhos (2). De 1943 à 1947, René studiou na École nationale des chartes de Paris, na mesma promoçon q'Henri-Jean Martin. Sofhita la suæ thesis d'archivista paleògrapho cun La vie privèe à Avignon dans la seconde moitiè du XVème siècle (la vida privada n Avignon na segunda parte l sieglo XV) so la direcçon de Marcel Aubert & Andrè Masson (3).

El 1947, magar los conseyos de l sou amigu René Char, martsa pa los USA, de docente de frances cun una beca l gubierno, u fhairà toda la suæ carreira. Casou l 18 xhunho 1952, sol ritu mèthodista (1), cun Martha Mccullough, bibliothecaria, que y darà très fhiyos: Martin, Daniel & Marie (4). Obtien un doutorau d'historia n 1950 na universidà d'Indiana n Bloomington cun una thesis intitulada American opinion of France: 1940-1943. Na universidà d'Indiana n Bloomington, intama apprehender litteratura, dominio q'assegurarìæ la suæ reputaçon. Tornou-se professor na universidà Duke (1952-1953), lhœw professor adiunctu n Bryn Mawr college (1953-1957). De 1957 à 1968, dà classes na universidà Johns-Hopkins de Baltimore, ou trabaya cabo Leo Spitzer, Georges Poulet & Jean Starobinski (5). N outhoubre 1966, organiza ende un colloquiu internacional sobre læs langages de la critique & læs sciences de l'homme (læs fhalielhæs de la crìtica & læs scienciæs de l home), q'arrexhunta los nomes mas importantes de la crìtica francesa: Roland Barthes, Jacques Lacan, Lucien Goldmann, Jean Hyppolite, Paul de Man, Edward Said, Guy Rosolato, Nicolas Ruwet, Tzvetan Todorov & Jean-Pierre Vernant (6). Magar que l obiectivu d'esta french invasion fhuer fhazer discobri'l structuralismo a los universitarios americanos, un philòsopho t'aquelha disconhocidu, Jacques Derrida, accaparaba l attençon cun una communicaçon (7) que tuvo por effeitu dynamita'l structuralismo & stablice' la deconstrucçon cumo la nuœva theorìa dominante, pa gran smolriçon de Girard que la qualificou d'«andaç» pa læs universidahes americanæs (8).

El 1968, Girard ingresou na universidà de Buffalo, u darìæ palestræs ta 1975, spuœis arretorna quatro anhos a Johns-Hopkins (1976-1980), u conhoç & collabora cun Michel Serres. René Girard convidaba-lu da vezo a aquelha universidà, & n martsando elhi pa la costa oeste, Michel Serres segîu-lu (9).

El sou primer lhibru publicou-se n 1961: tratase de Mensonge romantique & vérité romanesque (mentira romàntica & verdà novelesca), u expon l ayalga suæ de l ardencia mimètica. Lhœw intamou arreflexionar n aspectos anthropològïcos de l mimetismo comportamental: la qüestion de l sacrificio. Esti serà l thema l sou lhibru mas famosu, La violence & le sacrè (la violencia & lo sacro), publicau n 1972. La suæ thesis recibîu-la enforma malamente la crìtica por qüestionar delhos de conceitos fundamentales de Freud & de Lèvi-Strauss (10). Preparou la tercer etapa l sou trabayu theòricu de magar 1971. La relativa incomprehension q'atoparìæ La violence & le sacrè, tornou-y abegoso fhaze' læs suæs ideæs accesibles (11). Cul sofhitu de Jean-Michel Oughourlian & de Guy Lefort, dous psychiatras franceses, disinvolvîu l lhibru q'expon inteiru l sou cuœrpu de pensares, comprehendiendo ende, pœr primer vegada, el papel central que los textos bìblicos tienen pante elhi. Essi lhibru, Des choses cachèes depuis la fondation du monde (delhæs de cousæs occultæs de magar la fundaçon de l mundo), publicau n 1978, recibîu-se bien pol gran pùblico frances, sì q'ansì "recibîu-se cun un silencio un pouco quasj que total" (11) de los medios universitarios. Magar todo elho, continuarìæ la suæ pesquisa & precisarìæ l sou Pensar n abundantes obræs.

Continuou la carrera suæ universitaria n Stanford de 1980 ta l sou retiru n 1995. Ende afhala, cun Jean-Pierre Dupuy, el Program for interdisciplinary research (programma d'investigaçon interdisciplinaria).

El 17 março 2005, René Girard ye eleitu poltrona na Acadèmie française (37), succediendo a l reverendu padre Ambroise-Marie Carrè, muœrtu n xhanheiro 2004. Recibîu-se-lu so la cùpola l 15 deziembre 2005 (12), Michel Serres, vieyu amigu sou, qualificou-lu de "nuœvu Darwin de læs sciençæs humanæs" & Pierre Chaunu d' "Albert Einstein de læs scienciæs de l home" (13).

René Girard morrîu l 4 noviembre 2015 n Stanford (14), California, a los 91 anhos. El sou funeral fhoi l 15 febreiro 2016 na abbadìa Saint-Germain des Près, nel districtu VI de Paris, so presencia de Michel Serres, que pronunciou indenantea la ceremonia religïosa un discursu honorìficu (15) .

El sou Pensar

L ardencia mimètica

El character mimèticu l ardencia

René Girard yera professor de litteratura francesa nos USA acabantes los anhos 1950 & andaba a la geta d'una fhorma nuœva de tsarrar de litteratura. Alhende la "singularidà" de læs obræs, cata cun sigo lo que tienen in commun & arreparæ n que læs figuræs creadæs polos grandes scriptores evolucionæn dientro d'una mechànica de relaciones que s'alcuœntræn ente los auctores: "mal a penæs los grandes scriptores son a pintar essos mechanismos sin los distorsionar por beneficia'l ego de sou: ende se tien un systema de relaçones que paradoxalmente ou mas bien, non paradoxalmente da fheitho, varìa, quanto mayores son los scriptores, mènos (16). "Por tanto existirìæn bien de "lheys psychològïcæs", cumo dixo Marcel Proust. Essæs lheys, ou esta mechànica, tan bien descriptæs polos novelistas, René Girard identifica-læs & formula-yos nidio la base: el character mimèticu l ardencia. Tala ye la materia l sou primer lhibru: Mensonge romantique & vérité romanesque (1961). A comuña cun Girard, toda ardencia ye la imitacion de l ardencia d'outro. Lhøñe de ser autònoma (ye la illusion romàntica), la nuœssa ardencia suscita-la siempre l ardencia q'outro – el modelo – tien por qualquier obiectu. El subiectu deseante outorga un reconhocemiento particular a l modelo: l autonomìa metaphýsica; piensa que l modelo desea por si mesmu. La relaçon nun ye directa ente l subiectu & l obiectu: siempres ha hi un triàngulu (17). Pol amor de l obiectu, ye l modelo, que Girard tyama mediador, lo q'attrahi; ye l Ser de l modelo lo buscaho. René Girard qualifica l ardencia de metaphýsica na medida u, siendo daquè differente d'una simple necessidà ou appetencia, «toda ardencia ye ardencia (gana) por ser (18)», aspiraçon a la plenitude ontològïca attribuyida a l mediador. N esto, contrariamente a la necessidà, l ardencia humana abelhuga un character infinitu, por nunca ser a star verdadeiramente satisfeitha.

Mediaçon externa, mediaçon interna

La mediaçon ye externa quando l mediador de l ardencia anda socialmente a fhœra l algame l subiectu, ou mesmamente a fhuœra l mundo real, cumo Amadis de Gaula pa cun Don Quijote. L heroicu vive una mena d'alhouriu que, impero, remaneç optimista. La mediaçon ye interna quando l mediador ye real & anda a l mesmu nivel de l subiectu. Transforma-se intos n un rival & n torga pa l appropriaçon de l obiectu, de l que l valor augmenta a l crece' la rivalidà. Ye l universo de læs novelæs de Stendhal, Proust ou Dostoievski, obræs particularmente studiadæs in Mensonge romantique & vérité romanesque.

Læs metamorphoses de l ardencia

Pol amor de los sous protagonistas, son los nuœssos comportamientos los que se scenæn. Cada un s'apega da fheitho a la illusion de l authenticidà de læs suæs ardenciæs; los novelistas exponen implacablemente toda la diversidà de mentiræs, dissimulos, maniobræs - cumo l “snobismo” de los heroicos proustianos - que nun son ma “artificios de l ardencia por evitar ve' la suæ verdà cara a cara: invidia & zelos.”

Talos protagonistas, fascinando-se pol mediador, adornando-lu cun virtudes sobrehumanæs, depreciando-se a l in par elhos mesmos, tornæn-lu un dîous fhaziendo-se elhos sclravos, esto n una extension, tanto mas, quanto mas el mediador yos lo torga. Delhos, imburriando pœr esti razonamiento, passæn a persegi' los fracassos que son los signos mas nidios de la proximidà a l ideal q'aspiræn. Ye l masochismo que ye a arrevertise n sadismo.

Litteratura

Tener fe na autonomìa de l nuœssu deseo ye la illusion romàntica que cinca na base de lo mas de la litteratura. Discobri' la realidà de l ardencia, arrevela'l mediador, ye lo que catæn los grandes novelistas cumo los que se studiæn n esti textu, ye acceder a la verdà novelada. Ye notablemente pœl exemplo de la evoluçon de Proust u René Girard describe essa conversion novelesca necessaria pante la vera grandeza litteraria. In Jean Santeuil, primer novela (inacabada) de Proust, el scriptor manga a l sou heroicu n quartu de Mme de Guermantes, aportau, feliz & triumphante. N À la recherche du temps perdu, Proust invierte l sou puntu de vista & manga a l narrador nel parterre scuru, contemplando avidamente la meta inaccessible de la suæ ardencia, el quartu de Mme de Guermantes. Esta inversion, reveladora de la vera natura l deseo, dà a la scena la fhundura & la grandor litteraria que faltabæn a la scena correspondiente de Jean Santeuil. Cierto, la experiencia vera de l ardencia ye la de la falta, de la humilhaçon & de la diminuçon de l ser, pante un mediador q'avulta omnipotente; nun dando mas la posiçon obiectiva occupada pol subiectu. Ye renunciando a l suœñu romànticu de l triumphu & de la plenitude individual, tal & cumo s'afiguræn na representaçon que l subiectu deseante se fhai de l sou mediador, u Proust afhaya la inspiraçon que y deixarà cuti' la immensa summa novelesca q'egua La recherche (la cata). Ya schematizau n Mensonge romantique & vérité romanesque, l analysis mimèticu de la obra de Shakespeare examina-se n læs feux de l'envie.

Crìtica de l psychonàlysis

In La violence & le sacré, René Girard consagra un capìtulu inteiru a l anàlysis crìticu de læs obræs de Freud. Analyzando læs versiones successivæs de la theorìa freudiana a l elaborase, René Girard estima que Freud næs suæs primeiræs obræs & tamien in Totem & Tabou s'aveira a l conceitu d'ardencia mimètica, sì q'ansì n sin lu formalizar, & esso a favor de los conceitos freudianos actuales.

Por nun tener apercibido l character mimèticu de l ardencia & la dynàmica de la rivalidà mimètica que d'hi se deriva, & por dar una theorìa l triàngulu conflictual q'elhi alcuœntra ayures nos sous pacientes, Freud postulou l complexu d'edipo. Ende u la concepçon mimètica dexebra l deseo de qualquier obiectu, Freud apega-se a l ardencia basada nel obiectu (la maî). Ende u elha fhai de la violencia una conseqüencia de la rivalidà, Freud ha supponer una consciencia de la rivalidà paterna & de læs suæs conseqüenciæs mortales. Esta consciencia inverosìmile, nel casu d'un nenhu, de querer posiar a la maî & matar a l paî, oblriga a Freud a introduci'l inconsciente & la represion, & pouco a pouco todæs aquelhæs «instanciæs» & «instinctos», cumo tantæs hypòtheses superfluæs. Ende u, vîu-se ya, el razonamiento l ardencia mimètica podier produzir comportamientos avultando getæs voluntariæs de l fracassu, Freud houbo de, por exemplo, postular un «instinctu de muœrte», ente que Girard estima que l sou conceitu d'ardencia mimètica deixa explicalo mas bien & de tornar mas coherentes læs observaçones de l psychoanàlysis.

La «conversion»

In delhæs de læs obræs de sou (Quand ces choses commenceront..., Anorexie & dèsir mimètique, &c.) (quando estæs cousæs intamaræn, anorexia & ardencia mimètica), René Girard confiessa que concibi' la theoria mimètica tien falta d'una «conversion». Nun evoca eiquì una conversion de mena religïosa, evoca una conversion de l ardencia, q'ha inclui’ la suæ propria mìmica & l mythu que constitui l sou “you” autònomu & romànticu.

Essa "conversion" tamien la requier el lector, magar nunca poder ser total. Cun essi aspectu «existencial» de la recepçon de la obra de Girard emphatizæn da vezo los sos lleitores (19).

La violence & le sacré

La suæ “ayalga" de l ardencia mimètica lhevou a René Girard a questiona' la violencia, orientando ansì l sou interes scontra l area anthropològïca. Aristòteles arrepararou n que l home ye la specie mas apta pa la imitaçon (20). Esso explica læs extraordinariæs dotes p'apprehender de los humanos, & tamien la facilidà cun que la rivalidà mimètica se disinvuœlve a partir de conflictos pola appropriaçon d'un obiectu. Siendo esta rivalidà infestante, la violencia minaça siempre. Elho ha tener una incidencia na organizaçon de los collectivos humanos. Pante Girard, «si ha hi un orde normal dientro læs sociedahes, habrìæ se'l fruîtu d’una crisis anterior, habrìæ se' la resoluçon d'essa crisis». (21) Incargou-se de ller toda la litteratura ethnològïca & dîou ansì cun la suæ segunda gran hypòthesis: el mechanismu victimariu ou mechanismu de la vìctima emissaria, na fhønte de lo religïoso archaico q'elhi exponrìæ nel sou segundu lhibru, La violence & le sacrè (1972).

El processu d’hominizaçon

Preveni' la vuœlta d'esta crisis terrìfica ye una necessidà existencial pa l collectivu & puœde-se afigura’ la intensa concentraçon que se fhai na vìctima que lu salvou: la primer attençon non instintiva. Por querer remanecer reconciliahos, los nuœssos ancestros proto-humanos vincularun-se a la manutençon d'essa paz millagrosa, a l substitui' la vìctima primitiva, nos ritos, por vìctimæs nuœvæs. Læs condiçones pa q’apaheça l primer significante dan-se, el mas simple – una unidà xebrando-se d'una massa indifferenciada – pol amor de la necessidà d'eleiçon d'una vìctima. Esti primer sýmbolu, la vìctima, significa de mano todo lo que se relaciona cul mechanismu reconciliador: lo sacro, que tien el character d'una transcendencia terrìfica, a l in par benèfica & malèfica. Ye-se a pensar mesmamente que l primer monumento fhoi una tumba: la de la vìctima. Esti simple significante differencia-se intos: "l imperativu ritual conflui cun la manipulaçon de los signos, cun la suæ multiplicidà, & offreç constantemente nuœvæs possibilidahes de differenciaçon & arriquecemento cultural (22). "Lo que bilta & se disinvuœlve progressivamente pente una campaña de centenæs de milhares d’anhos ye una fhorma nuœva de paraxismu de la violencia, que consiste n postponela, & la substituçon de protectores instintivos, de protectores - prohibidos & rituales - que se son a describir cumo culturales, & la elaboraçon parallela de pensamiento symbòlico.»

Lo religïoso archaico apaheç cumo la fhorma primitiva de la cultura, lo que presentieræ Durkheim. Fhai comprehende' la necessidà de vìctimæs sacrificiales: « los sacrificios de sangre son los puxos por supprimir & modera' los conflictos internos de læs communidahes archaicæs a l reproduzir tan exactamente quanto possible, a expensæs de læs vìctimæs que substituyen a la vìctima primitiva, violenciæs reales que, n un passau indeterminau, sì q'ansì n sin nada de mýthicu, reconciliaræn da veræs essæs communidahes, graciæs a la suæ unanimidà» (23) . La necessidà de vìctimæs sacrificiales deixa pœla suæ parte explica' la domesticaçon de los animales cumo conseqüencia fortuita de l acclimataçon d’una reserva de vìctimæs (24), ou l agricultura.

Scriptura xhudaico-christiana

El textu bìblicu cumo sciencia l home

In Des choses cachées depuis la fondation du monde (1978), primer vegada que René Girard aborda l christianismo & la Biblia.

El Nuœvu Testamento apresenta-se apparentemente cumo un cuœntu mýthicu qualquier, cun una vìctima-dîous mayada por una balasma unànime, fheithu rememorau spuœis polos sectarios d'esti cultu pœl sacrificio ritual – esti symbòlico – eucharìstico. Lo parallelo ye perfeito, excepto n un puntu: la vìctima ye innocente. El cuœntu mýthicu egua-se na mentira de la culpabilidà la vìctima, puœis ye l cuœntu l fheithu vistu dende la perspectiva de la balasma de verdugos unànimes. Ye la «ignorancia» indispensable pa la efficacia de la violencia sacrificial.

La “bøna nuœva” evangëlica affirma nidio la innocencia de la vìctima, tornando-se ansì, a l truña' la “ignorancia”, el guañu la destrucçon de la hierarchìa sacrificial sobre la q'arrepousa l equilibrio de læs sociedahes. Ya l Vieyu Testamento amuœsa essa inversion de los cuœntos mýthicos na direcçon de la innocencia de læs vìctimæs (Abel, Josè, Job, Suzanna…) & los hebreos catarun cun sigo la singularidà de la suæ tradiçon religïosa. Cul Nuœvu Testamento, arrevelæn-se nidio aquelhæs «cousæs occultæs de magar la fundaçon de l mundo» (Mateu 13, 35), el fhundamento de l orde mundial sobre l assassinato, descripto n toda la suæ fea revoltura na storia de la Passion.

La revelaçon ye indagora mas nidia por quanto l textu inteiru ye un Saber sobre l ardencia & la violencia, lhœw de la metàphora de la sierpe prendiendo l ardencia d’Eva n paraìsu, ta la fhuœrça millagrosa l mimetismo que comporta l refhugu de Pedro nel momento de la Passion. René Girard torna explìcitæs expressiones bìblicæs cumo “scàndalo” que significa la rivalidà mimètica, l obstàculo que constitui l rival, ou Satan que symboliza todu l processu mimèticu de la rivalidà ta la resoluçon victimaria fundadora d'un orde nuœvu. Nel Nuœvu Testamento, el dîous de violencia sumîu inteiramente. Nun ha hi quien scapar a la suæ responsabilidà, tanto los invidiosos cumo l invidiaho: "probe d'aquel pœr quien el scàndalo vien". Cumo dixo Simone Weil: «indenantea ser una theorìa de Dîous, una theologìa, el Nuœvu Testamento ye una theorìa de l home, una anthropologïa» (25).

La question de la fe

René Girard volvîu-se crehiente tres la conversion suæ a l catholicismo sobrevenida na campaña u andaba preparando l sou primer lhibru. Cun elho & cun todo, disinvolvîu la obra suæ de maneira rigorosa — «dala tyamada a lo sobrenatural ha de frañe'l fhilu de los anàlyses anthropològïcos» — & siempres affirmou que la theorìa mimètica ha xhulgase pol sou poder explicativu & de la suæ simplicidà. La suæ obra ye a characterizase cumo una «anthropologïa èvangëlica» na medida u, pante elhi, la theorìa mimètica bilta cumo tala de los textos bìblicos & evangëlicos (27) que «permitten resolver delhos d'enigmas que l Pensar modernu nun tien nunca resuœltos, primeiramente los de lo religïoso archaico que s'axhunta a l enigma de l fundamento social» (28).

Paul Valadier na revista Études exprimîu la suæ reticiencia polo que toca a esta theorìa q'assimilarìa, a los wœyos sous, la fe a una evidencia scientìfica, n un commentario de Celui par qui le scandale arrive: «a la sofronada q'una vez se fhixzo a l tener que lhidiar cun una nuœva maneira de gnosis (la salvaçon venrìa de l conhocemiento l mechanismu victimariu) ou cul pelagïanismo, Girard oppon hagora que la intrada na intelligëncia de la suæ theorìa supponga una conversion (p. 99), & ta mesmamente una gracia. Solo que, como conciliar essa rectificaçon cun l affirmaçon caltenida de que la theorìa ye scientìfica & arrevelarà – ou arrevelarà lhœw spuœis – evidencia? Nun se ve nidio como la fe podrìa scapar a la fhuœrça de la lhibre adhesion, que se strema de l ayalga d’un mechanismu victimariu, quantos & mas si fhai falta, da fheitho, daquè bravura pol amor d'admittir q'esti mechanismu nos concierne a cada un d’ente nòs» (29).

A cuœnta de la lhoucura de nietzsche

Pante Girard, Nietzsche anda pente aquelhos que meyor pescanciarun lo que se xhuœga na revelaçon christiana & l poder sou de subversion de l'orde sacrificial, que Nietzsche suœña ver renacer a l precio d'una tension extrema. Elhi ve na violencia d'essi refhugu una fhønte de la lhoucura unde sumirà.

Ente Dionysos & Jesus nun ha hi «dala differencia n quanto a l martyrio», outramente ditho, læs storiæs de la passion cuœntæn el mesmu typu drama que los mythos, ye la «significaçon» lo que ye differente. Ente que Dionysos apruœba l lynchamiento de la vìctima ùnica, Jesus & l Nuœvu Testamento disapruœbæn-lo. Los mythos arrepousæn n una persecuçon unànime. El xhudaismo & l christianismo sfhaen essa unanimidà por defende' læs vìctimæs inxhustamente condemnadæs, por condemnar a los verdugos inxhustamente auctorizahos. Esta constataçon simple ma fundamental, por increhible que paheça, nun habìa quien la fhaer indenantia Nietzsche, nin un solu christiano la tuvo fheitha! N esti puntu precisu, por tanto, Nietzsche ha recibi' los honores que mereç. Alhen d'essi puntu, infelizmente, nun fhai ma delirar (…)» (30).

Achever Clausewitz: René Girard, pensador de l apocalypsis

El 2007, René Girard incetou una etapa nuœva de læs suæs pesquisæs & de l sou Pensar cun Achever Clausewitz (2007) (31). N esti lhibru d'intervistæs cun Benoît Chantre, analyza l historia contemporanea & los sous conflictos a la lhuz de l Traitè de la guerre de Carl von Clausewitz, q'indagora se conhoç pola fòrmula: "la gerra ye la continuaçon de la polìtica pœr outros medios". Effectivamente, el stratega prusianu fhala facilmente de "duœlu", "acçon recìproca" ou "ascension a los extremos". Pante René Girard, esti ye l signo de que Clausewitz intendîu meyor que qualquiera de los sous contemporaneos lo que se xhogaræ cun læs gerræs napoleònicæs: la rivalidà ente Francia & Alemaña ceba una ascension a los extremos de la violencia que lhevarà a una vision de la gerra cumo annichilaçon de l adversario, destrucçon de l outro, apercibido cumo l differente & que nun deixa de ser idèntico, lo ximielgo, contra quien lhuîthar pœr una "gerra absoluta", un duello que paheç la continuaçon, cun los medios de la gerra moderna & a una scala mas grande, de l sacrificio primitivo de l ermanu ximielgu (32). Contra la lectura racionalista de Raymond Aron, que nun ve ma un conceitu na "gerra absoluta" & que postula la polìtica cumo mediu de resoluçon de conflictos (33), René Girard Achève Clausewitz na cuœnta de q'impulsa la lògïca de la gerra ta l sou final: de l intamu l sieglo XIX tal intamu l XXI, de la batalha de Jena a los attentahos de l 11 septiembre 2001, la historia tien-se acceleraho (34) & la violencia tien produzido cada vez mas violencia. Achever Clausewitz affirma que l apocalypsis intamou (35): por tener la humanidà de wœy los medios tèchnicos & technològïcos de destruir toda la vida n planeta, nada nun paheç poder apara’ la intensificaçon de la violencia. Pante René Girard, impero, trata-se tamien de comprehende’l "apocalypsis" na suæ significaçon etymològïca & evangëlica de "revelaçon". L apocalypsis ye lo q'arrevela a los homes la suæ propria violencia n sin lìmites. Revindicando la tradiçon prophètica, el pensador de la theorìa mimètica affirma que la Biblia & los prophetas ya nos amuœsæn que l Messìas, pœl sou sacrificio, ye quien a arrevela l innocencia de los chivos expiatorios & la violencia na incepçon de toda sociedà humana (36). Non obstante, la missiva christiana nun serìa comprehendida pola modernidà, momento u la violencia se disincadena, puœis dal mythu ou dal sacrificio nun son ya a contenela (37) & René Girard appella a la eschatologïa u a l horizonte sou se perfilæn bien la eleiçon d'un apocalipse destructivu, bien l advientu l Reyno (38).

Læs fhøntes de l sou Pensar

Si bien la theorìa de l ardencia mimètica apresenta una singularidà incontestable, ye sì q'ansì possible identificar na historia de l Pensar econòmicu & philosòphicu de los auctores q'inspirarun René Girard ou q'apresentæn traçæs communes de reflexion cul Pensar sou.

De mano, la theorìa l consumu ostentatoriu disindolrcada por Thorstein Veblen cita-se por René Girard in Mensonge romantique & vérité romanesque na medida n q'amuœsa la geta frenètica polos obiectos d'ostentaçon exprimiendo rivalidà ente vizinos, miembros d'una mesma categorìa social. Ente mas se siente que l outro ye similar a un mesmo, mas fhuœrte ye la necessidà de stremase cun un obiectu d’ostentaçon.

Arriendæs d'elho, la suæ theorìa de la rivalidà pola que los homes se tornæn dîouses los unos pa los outros & l aldeu una mena de gerra de todos contra todos, dà cuœnta de l Leviathan de Thomas Hobbes. Effectivamente, la equidà fundamental ente los homes q'impide un exercicio de la dominaçon, conduz a una gerra de todos contra todos. Cara a esta equidà mortal, el contractu inventa la differencia que salva, explica Thomas Hobbes. Ha hi ende una inspiraçon commun cun René Girard, pante quien l aldeu & la comparança permanente de los unos cun los outros (fheithos possibles pola absencia de toda differencia poderosa abondo por tenelos a distancia los unos de los outros) ye l motor de læs rivalidahes ente individuos.

Polo commun, el Pensar de René Girard paheç-se a los pensares u l conflictu ente individuos anda na base de la realidà social, lo que lu mediatiza & transforma n sin nunca lu abolir. La complementariedà ye una fhønte de conflictu, non lo que ye a aportar a una coperaçon.

La lhuîtha pol reconhocemiento de sou analyzada por Alexandre Kojève na sua obra introduction à la lecture de Hegel apresenta similitudes notables cun la theorìa l ardencia mimètica. Effectivamente Kojève strema l ardencia animal, que se refier a un obiectu que se sfhai ou transforma por satisfazer esta ardencia (por casu, el fheithu de comer una maçana), & l ardencia propriamente humana, que ye l ardencia por ser obiectu de deseo, ye dizir, tener reconhocemiento polos outros.

Disinvolvemientos

René Girard nun cessou d’arrevenir a los lhibros sous que dibæn a los sous anàlyses pol amor de profundizar n'elhos & aclaralos.

Le bouc émissaire (1982) (el chivu expiatoriu) analyza ente outros los textos de persecuçon de l sieglo XIII accusando los xhudìos d'infanticidio, d'invenenamiento, &c., cumo los mythos. El character fallaciosu de læs accusaçones ye una evidencia pante todos nel casu d'estos textos, solo que por que non nel de los mythos?

Quand ces choses commenceront... (1994) (quando estæs cousæs intamaran) ye una intervista cun Michel Treguer u s'atopæn mũîthos elementos autobiogràphicos.

In celui par qui le scandale arrive (2001) (de quien quier que venga l scàndalo) Girard arrevien, particularmente, a la delicada question de l sacrificio que pensou podrìa deixar a parte na interpretaçon de la Passion de Christo.

Læs prolongaçones de l sou Pensar næs sciençæs

No que respeita a læs sciençæs experimentales

La theorìa de l ardencia mimètica de René Girard constitui un exemplo ralro d'una theorìa n sciencæs humanæs que precede a læs nuœvæs ayalgæs de læs sciencæs experimentales de variæs dècadæs (39),(40),(41). Investigadores de psychologïa clìnica cumo Andrew Meltzoff (42) que trabayarun na relaçon ente imitaçon & intençon, & neuròlogos cumo Vittorio Gallese, un investigador italianu q'atyou læs neurones-speyo cun Giacomo Rizzolatti, intamarun interessase pola theorìa mimètica (43). N un artìculu dientro l volume "mimesis and science", el propriu Meltzoff rescamplou esta aveniencia (44). Gallese affirmou que l anthropologïa de Girard egua "un puntu de partida ideal pa favorecer una approximaçon interdisciplinar de l studio de la intersubiectividà humana." (45)

Melzoff rescamplou la novedà fecunda de l approximaçon de Girard que ve de la mesma maneira na imitaçon una fhønte potencial de rivalidà & de violencia (46). De la mesma fhorma, Simon de Keukelaere salientou esta contribuçon de la theorìa mimètica que "tien enormes conseqüenciæs pa la nuœssa comprehension de l home. La mìmesis torna-se -- de gølpe -- pœr paradoxal: ye a ser fhønte d'empathìa, de conformismo, sì q'ansì tamien de rivalidà." (47)

El neuropsychiatra & psychòlogo Jean-Michel Oughourlian continùa l trabayu de René Girard sobre la theorìa l ardencia mimètica (48). N un Mime nommé désir (Grasset 1982) (un paraxismu tyamau ardencia), Oughourlian utiliza la theorìa de Girard (rivalidà mimètica, prioridà l deseo) pol amor de studia’ los phenòmenos de psychopathologïa cumo la obsession & la hysteria.

De la parte de læs sciencæs econòmicæs

La theorìa la rivalidà mimètica & de la violencia que cinca na base la sociedà inspiraræn auctores cumo Michel Aglietta & Andrè Orlèan, pa los que l denheiro nun ye solo un instrumento tèchnico, ye tamien una instituçon que ye a canaliza’ la violencia da sociedà.

Recepçon crìtica

René Girard ye un auctor reconhocidu nos USA, u inseñæn & commentæn læs suæs theorìæs, cumo n Australia. Pa de tras, la suæ eleiçon na Académie française l 2005 contribuîu a dar a conhoce' la "hypòthesis mimètica" suæ. Cun todo & cun elho nun scapa a los anàlyses crìticos. El mas severu ye l propuœstu pol universitariu frances anti-religïosu René Pommier na suæ obra René Girard: un allumé qui se prend pour un phare (Kimé, 2010) (René Girard: un illuminau que se tien por un pharu). Pommier analyza læs differentes theorìæs de Girard, intamando pœla de l ardencia mimètica que, pante elhi, "ye un postulau seductor, solo q'absurdu", ou aquelha que fhai nace' la violencia de la andada de l ardencia. Ficçon pante Pommier, que ve nos sentimientos de lherça ou d'odio "delhos factores outramente mas probables". Pa l ritu l sacrificio, Pommier adelantra que Girard nun comprehendîu a los anthropòlogos. La lectura a la que s'intregou de la mythologïa griega & de l Vieyu Testamento tampouco nun se salva; nun se tratarìæ ma d'un "delirio interpretativo". Finalmente, Pommier denuncia l "autocelebraçon" que characterizaba a l acadèmicu (49).

Pante Alain de Benoist, magar se' la theorìa de la rivalidà mimètica interessante, nada nun permitte reduzi' l ardencia a la invidia, dala demonstraçon pruœba que toda ardencia tenga procedencia "mimètica". Volviendo a la relativa distancia de la universidà francesa polo que cinca a la obra de Girard, elhi ve læs razones nel comportamiento d'esti ùltimu, que qualifica cumo "autista": "René Girard nun yera aptu pa l alderique: contentaba-se cun affirmar, in sin nunca demonstrar."

Obra

Enxayos
Publicaçones universitariæs

  • (en) To double business bound: essays on literature, mimesis, and anthropology, 1978. (doblrando l lìmite de los negocios: enxayos sobre litteratura, mìmesis & anthropologïa). Johns Hopkins University Press. (isbn 0-8018-3655-7).

  • (en) Violent origins: Walter Burkert, René Girard, and Jonathan Z. Smith on ritual killing and cultural formaçon, 1987. (Smith sobre assassinato ritual & formaçon cultural). Stanford University Press. (isbn 0-8047-1518-1).

  • Sanglantes origines: entretiens avec Walter Burkert, Renato Rosaldo & Jonathan Z. (procedenciæs sangrientæs: intervistæs cun Walter Burkert, Renato Rosaldo & Jonathan Z.). Smith. (isbn 978-2-0812-4935-6). Vertidu a l frances el 2011.

  • (en) Oedipus unbound: selected writings on rivalry and desire, 2004. (Edipo disatau: scriptos selectos sobre la rivalidà & l ardencia). Stanford University Press. (isbn 0-8047-4780-6).

  • (en) Mimesis and theory: essays on literature and criticism, 1953-2005, so la direcçon de Robert Doran, 2008. (mìmesis & theorìa: enxayos sobre litteratura & crìtica). Stanford University Press. (isbn 0-8047-5580-9).

Lhibros d'intervistes

  • Quand ces choses commenceront…, 1994. (quando intamarun essæs cousæs...). [intervistæs cun Michel Treguer].

  • Les origines de la culture, 2004 (isbn 2-220-05355-5) [intervistæs cun Pierpaolo Antonello & João César de Castro Rocha, segiendo una respuœsta a Régis Debray concerniente a læs criticæs emittidæs por esti ùltimu n Le feu sacrè (2003)].

  • Vérité ou foi faible: dialogue sur christianisme & relativisme, 2006. (verdà ou fe flrouxa: diàlogu sobre christianismo & relativismo). [verità o fede debole: dialogo su cristianesimo e relativismo, cun Gianni Vattimo, a cura di p. Antonello, Transeuropa edizioni, massa].

  • Achever Clausewitz: entretiens avec Benoît Chantre, 2007. (Completar Clausewitz: intervistæs cun Benoît Chantre). (isbn 2-35536-002-2).

  • Conversations with René Girard: prophet of envy, 2020 (isbn 978-1350075160), ed. (tsarres cun René Girard: propheta de la invidia). Cynthia l. Haven, Bloomsbury academic (232 p.)

Premios

Notes & referencies

  1. Portal de Ruggiero de l Ponte [archivu].

  2. Marie-Dominique Lelièvre, Book émissaire [archivu], Libération, 4 xhanheiro 2003.

  3. Chronique de l'école des chartes & des archivistes-paléographes [archivu], 1948, p. 186.

  4. Biographìa René Girard [archivu], who's who in France.

  5. Bret Mccabe, René Girard and the mysterious nature of desire [archive], Hub, Johns Hopkins, 8 agosto 2018. (René Girard & la mysteriosa naturaleza l ardencia).

  6. Cynthia l. Haven, «The french invasion» [archivu], the quarterly conversation, 11 deziembre 2017.

  7. «La structure, le signe & le jeu dans le discours des sciences humaines», publicau dientro de L'écriture & la différence. (la structura, el signo & l xhuœw nel discursu de læs scienciæs humanæs).

  8. Citau por Cynthia l. Haven, quien precisa sì q'ansì que Girard «although dismayed by the deconstructive frenzy Derrida wrought, clearly had respect for his colleague as well. In particular, he wrote and spoke admiringly of Derrida’s early essay, “Plato’s pharmacy”, which anticipated his own insights in some respects» ("magar consternau pola furia deconstructiva de Derrida, claramente tenìæ tamien respeitu pol collega sou". In particular, scribîu & fhalou cun admiraçon de l primer enxayu de Derrida "la pharmacia de Plato), q'anticipou læs suæs propriæs ideæs in delhos d'aspeitos).

  9. Le philosophe & académicien Michel Serres est mort [archivu] (el philosòpho & acadèmicu Michel Serres falhecîu).

  10. Guillaume Sire, «René Girard (1923-2015). N’achevez pas René Girard» (René Girard (1923-2015). Nun matar a René Girard). Hermès, la revue, nº 75,‎ febreiro 2016, p. 192 a 195 (ller na rede [archivu]).

  11. Les origines de la culture, Paris, Desclèe de Brouwer, p. 51-53.

  12. Discursu de recepçon [archivu] & respuœsta de Michel Serres [archivu]

  13. «René Girard : un allumé qui se prend pour un phare» [archivu], nota de lectura de Jacques van Rillaer retomando l tìtulu d'una obra de René Pommier pouco favorable a læs theorìæs de Girard, sps nº 295, abril 2011.

  14. Jean Birnbaum, «Mort de René girard, anthropologue & théoricien de la «violence mimétique» », le monde.fr,‎ 5 novembre 2015 (isbn 1950-6244, ller na rede [archive], consultau l 31 outhoubre 2016).

  15. Acadèmie française, «Hommage à M. René girard en l’église Saint-Germain-des-Près » [archivu] (consultau l 31 outhoubre 2016).

  16. Quand ces choses commenceront…, Arléa p. 32.

  17. Amosar esti triàngulu nun ye prerrogativa ùnicamente d'obræs "seriæs", polo contrario, ye mas explìcito n obræs satìricæs & còmicæs, por ser tamien el famosu triàngulu de Vaudeville: l home, la muyer & l amante (un obiectu, los otros dos un modelo & l outro imitador-deseante), el spectàculo de la rivalidà creando l malestar q'arma la respuœsta n fhorma de risa.

  18. Quand ces choses commenceront..., Arlèa p. 28.

  19. François Hien, «Hommage à René Girard » [archivu], sur www.causeur.fr, 5 noviembre 2015 (consultau l 5 noviembre 2015).

  20. Poétique, 4.

  21. Quand ces choses commenceront..., Arlèa, p. 29.

  22. Des choses cachées, Le livre de poche, p. 144.

  23. Je vois Satan tomber comme l'éclair, Paris, Grasset, p. 126.

  24. Vèi l artìculu sobre los ainus, una explicaçon de la domesticaçon. El ritual de l osu d'essa ethnia commentau por Girard sobre esti puntu.

  25. Je vois Satan tomber comme l'éclair, Desclée de Brouwer, p. 77. Je vois Satan tomber comme l'éclair, Desclée de Brouwer, p. 295.

  26. Celui par qui le scandale arrive, Desclée de Brouwer, p. 85.

  27. Quand ces choses commenceront..., Arlèa, p. 140.

  28. Valadier Paul, «René Girard revisité [archivu]» (René Girard repassau), Études, 2002/6 volume 396, p. 773-777, p. 776.

  29. Je vois Satan tomber comme l’éclair, 1999, p. 267-268

  30. René Girard, Achever Clausewitz, 2007, Flammarion, « Champs essais », 2011, 411 p.

  31. Ibid., «La montée aux extrêmes» (l ascension a los extremos), p. 25-65.

  32. Ibid., p. 33-34.

  33. Ibid., p. 209.

  34. Ibid., p. 55.

  35. Ibid., p. 188.

  36. Ibid., p. 149 & 202.

  37. Ibid., p. 149 & 215.

  38. Simon de Keukelaere, «Des découvertes révolutionnaires en sciences cognitives. les paradoxes & dangers de l'imitation» (archivu • wikiwix • archive.is • google), Bèlgïca, universidà de Gent, 2005 (traducçon del neerlandes pol auctor).

  39. "Contrastando cun gëneraçones anteriores de pensamiento scientìfico, la theorìa mimètica de Girard hypothetiza un papel primordial a la imitaçon na gënesis de la cultura humana, de la cogniçon & de la socialidà. A partir d'una perspectiva de disinvolvemiento, la miæ investigaçon corrobora & elabora esta affirmaçon". (Andrew n. Meltzoff, «Imitation, gaze, and intentions», in Mimesis and violence (2011), p. 68.) Girard publicou l sou primer lhibru n 1961, ente tanto læs ayalgæs de Meltzoff, Gallese, Rizzolati, Trevarthen & outros venrìen duæs, très dècadæs mas tarde.

  40. "Lo que torna læs reflexiones de Girard tan notables ye que non solo discobrîu & disinvolvîu l papel primordial de la mìmesis psychològïca (...) n una èpocha u la imitaçon ya yera da fheitho rancia, tamien lo fhixzo por acio d'investigaçon na litteratura, anthropologïa cultural, historia... Los parallelos ente læs reflexiones de Girard & læs ùnicæs conclusiones recientes fheithæs por investigadores empìricos concerniendo la imitaçon (tanto n disinvolvimiento cumo na evoluçon de læs speciæs) son extraordinarios. Garrels, scott r. (2006), "Imitaçon, mirror neurons and mimetic desire: convergence between the mimetic theory of René Girard and empirical research on imitaçon", contagion: journal of violence, mimesis and culture, 12-13: 68. (Imitaçon, neuronæs-speyo & ardencia mimètica: confluencia ente la theorìa mimètica de René Girard & la investigaçon empìrica sobre la imitaçon).

  41. Imitaçon, mirror neurons, and mimetic desire: convergence between the mimetic theory of René Girard and empirical research of imitation [archivu] de Scott R. Garrels.

  42. Scott R. Garrels, Mimesis and science, East Lansing, Michigan university press, 2011, 266 p. (isbn 978-1-61186-023-8, ller na rede [archivu]).

  43. "La miæ investigaçon indica que los nenhos puœden ser "girardianos naturales", polo menos a comuña cun duæs affirmaçones philosòphicæs principales nos sous scriptos. Primeiro, la imitaçon opera inante la fhala & outres habilidahes symbòlicæs formales, & a l in par ye una precondiçon primaria pa la suæ gënesis; segundo, la imitaçon extiende-se alhen de los meros paraxismos & comportamientos superficiales ta læs metæs, ardenciæs, ou intençones subiacentes". (Andrew N. Meltzoff, «Imitation, gaze, and intentions», in Mimesis and violence (2011), p. 68.)

  44. (en) Gallese Vittorio, «the two sidæs of mimesis», Journal of conciousness studies, no 16, n. 4,‎ 2009, p. 21 (ller na rede [archivu]).

  45. (en) Andrew N. Meltzoff, «Imitation, gaze, and intentions», Mimesis and violence,‎ 2011, p. 70.

  46. «Automates intelligents: "des découvertes révolutionnaires en sciences cognitives : læs paradoxes & dangers de l'imitation."» Por Simon de Keukelaere [archive]. "autòmatas intelligëntes: "ayalgæs revolucionariæs na sciencia cognitiva: læs paradoxæs & los pelligros de la imitaçon".

  47. Jean-Michel Oughourlian, Genèse du dèsir, 2007, Paris, Carnets nord.

  48. René Girard & læs joies du bashing [archivu], (René Girard & lo prestoso de l Cutir). Nicolas Journet, Sciences humaines, 15 juin 2011.

Vèi tamien

Bibliographïa

  • Mark Anspach (dir.), Cahier Girard, (quadernu Girard). Paris, l'Herne, 2008.

  • Mark Anspach, Œdipe mimétique, Paris, l'Herne, 2010.

  • Pascal Coulon, René girard, l'impensable violence, Paris, Germina, 2012.

  • Benoît Chantre, les derniers jours de René Girard, Paris, Grasset, 2016. (los ùltimos dìes de René Girard).

  • Paul Dumouchel (éd.), Violence & vérité – actes du colloque de Cerisy, Paris, Grasset, 1985. (violencia & verdà - actos de l symposio Cerisy).

  • Jean-Pierre Dupuy & Paul Dumouchel, L'enfer des choses, Paris, Le seuil, 1979. (l infierno de læs cousæs).

  • Jean-Pierre Dupuy & Michel Deguy (dir.), René Girard & le problème du mal, Paris, Grasset, 1982. (René Girard & l problema l mal).

  • (en) Chris Flemming, René Girard: violence and mimesis, Cambridge, Polity, 2004.

  • (en) Scott R. Garrels, «Imitation, mirror neurons, and mimetic desire: convergence between the mimetic theory of René Girard and empirical research on imitation», in Contagion: journal of violence, mimesis, and culture, vol. 12-13 (2006), p. 47-86.

  • (en) Roland J. Golsan, René Girard and Myth, New York - Londres, Garland publishing, 1993.

  • Éric Haeussler, Des figures de la violence – introduction à la pensée de René Girard, (delhæs de figuræs de la violencia -- introducçon a l Pensar de René Girard) Paris, L'Harmattan, 2005.

  • Denis Huisman (dir.), Dictionnaire des philosophies, Paris, puf, 1984, p. 1040-1044.

  • François Lagarde, René Girard ou la christianisation des sciences humaines, New York, Peter Lang, 1994.

  • Gèrard Leclerc «In memoriam René Girard» tributo de Gérard Leclerc apahecido n Royaliste, tyana 9, 17 noviembre 2015.

  • Christine Orsini, La pensée de René Girard, Paris, Retz, 1986.

  • Christine Orsini, René Girard, coll. "Que sais-je", (que sei you) Puf, 2018.

  • Bernard Perret, Penser la foi chrétienne après René Girard, (pensar na fe christiana tres René Girard) Paris, Artège, 2018.

  • René Pommier, René Girard, un allumé qui se prend pour un phare. (un illuminau que se tien por un pharu). Paris, Kimé, 2010 (isbn 978-2-84174-514-2).

  • René Pommier, être girardien ou ne pas être. Shakespeare expliqué par René Girard, Kimé, 2013.

  • René Pommier, "Picæs & polèmiques" (cinco capìtulos sobre René Girard), Kimé, 2017.

  • Charles Ramond, Le vocabulaire de Girard, Ellipses marketing, 2005.

  • Stéphane Vinolo, René Girard: du mimétisme à l'hominisation, la violence «diffèrente», Paris, L'Harmattan, 2005.

  • énolo, René Girard: èpistèmologie du sacrè, en vérité je vous le dis, Paris, L'Harmattan, 2007. (epistemologïa de lo sacro, da veræs vos lo digo).

Vìnculos externos

N outros proyectos wikimedia:
 
Control d'auctoridahes:
Recursos relativos a la litteratura:
Recursos relativos a la investigaçon:

 

Dìæ No comments:
Subscribe to: Posts (Atom)